Spis treści
Sektor budowlany to najbardziej energochłonny obszar polskiej gospodarki, odpowiedzialny za około 40 proc. konsumpcji energii. W tej grupie najwięcej energii pochłaniają budynki mieszkalne i to właśnie w tym segmencie jest największa luka finansowa. Pomimo ogromnego potencjału oszczędności energii, pieniędzy i ograniczenia ubóstwa energetycznego do tej pory mieszkalnictwo traktowane było po macoszemu. Trend ma zmienić program „Czyste Powietrze”, w ramach którego termomodernizacja i wymiana pieców mogą zostać dofinansowane nawet w 90 procentach.
Wymiana kopciucha na piec piątej klasy
Paliwami stałymi – węglem i drewnem – ogrzewa się ponad 80 proc. domów. Wymiana starego kopciucha, niespełniającego żadnych norm emisji pyłów, na kocioł co najmniej piątej klasy – czyli spełniający restrykcyjne wymogi dyrektywy Ecodesign – opłaci się, gdy jednocześnie dokonamy termomodernizacji . Przy starym piecu zasypowym nie trzeba martwić się o jakość opału, w przypadku nowego pieca jakość paliwa nie jest obojętna.
Pełna termomodernizacja – izolacja ścian, stropu, podłogi, wymiana okien, modernizacja systemu ogrzewania – przyniesie oszczędność ok. 70 proc. energii, ale też kosztuje 50 tys. zł i więcej. Około 44 proc. oszczędności zapewnia izolacja ścian i modernizacja systemu ogrzewania, czyli termomodernizacja częściowa wyceniana na ok. 35 tys. zł. Najdroższe są ocieplenie ścian budynku i remont dachu.
Czytaj także: Bank Światowy wydał receptę na polski smog
Największe korzyści przynosi pełna termomodernizacja. Zachowując stary piec nie dostajemy jednak wsparcia z programu Czyste Powietrze. Wymiana pieca jest konieczna, by uzyskać większy efekt ekologiczny. Chodzi o redukcję między innymi emisji pyłów PM10 i PM 2,5.
Jeśli teraz mieszkańcy ogrzewają się najtańszym węglem to przed termomodernizacją płacą rocznie za ogrzewanie ok. 2,3 tys. zł, a gdyby korzystali z ekogroszku – ponad 5 tys. zł – szacuje raport „Szóste Paliwo”, przygotowany przez firmę Rockwool. Raport pokazuje obliczenia dla małego domu o powierzchni ok. 80 mkw.
Samo zastąpienie kopciucha nowoczesnym piecem oznaczałoby w statystycznym domu jednorodzinnym wzrost rocznych rachunków – według różnych szacunków o 1,3-1,9 tys. zł. Przy pełnej termomodernizacji i wymianie pieca na węglowy piątej klasy wydatki na opał spadają o ponad połowę do około tysiąca złotych. Ale już częściowa termomodernizacja zmniejsza korzyści o kilkaset złotych.
Zastąpienie pieca gazowym
Polacy chcą się ogrzewać gazem, ale tylko 14 proc. domów jednorodzinnych korzysta z tego paliwa na potrzeby grzewcze. Jednym z głównych powodów jest wysoka cena. Koszty ogrzania nieocieplonego, małego domu gazem to wydatek rzędu 6 tys. zł rocznie. Zakładamy, że właściciel jednorodzinnego domu, w którym stoi teraz kopciuch, chce podłączyć się do sieci i ogrzewać dom błękitnym paliwem. Przy pełnej termomodernizacji nie odczuje wzrostu rachunków. Raport „Szóste paliwo” ocenia roczne koszty ogrzewania gazem małego, w pełni ocieplonego domu na ok. 2 tys. zł. Zakup pieca gazowego jest tańszy niż kotła piątej klasy na paliwo stałe. Warto jednak zaznaczyć, że tylko ok. 40 proc. domów jednorodzinnych ma dostęp do sieci gazowej.
Gdy wybieramy energię elektryczną
Bank Światowy w swoim raporcie zakłada, że znajdzie się grono osób, które będą chciały przejść na ogrzewanie elektryczne. Program Czyste Powietrze dofinansowuje systemy ogrzewania elektrycznego i zakup między innymi pomp ciepła. To wydatek rzędu 20-25 tys. zł. Pompy ciepła muszą spełniać w odniesieniu do ogrzewania pomieszczeń wymagania klasy efektywności energetycznej minimum A+.
Czytaj także: Taryfa antysmogowa w praktyce
Korzyści? Trudno sobie wyobrazić obecnie osobę, która mając nieocieplony, stary dom korzysta z energii elektrycznej do ogrzewania. Nieocieplony dom ma wskaźnik zapotrzebowania na energię użytkową do ogrzania i wentylacji EUco=294 kWh/m2 – zakłada raport „Szóste paliwo”. Po pełnej termomodernizacji wskaźnik spada ponad trzykrotnie do 91 kWh/m2. Rachunki zależą w dużej mierze od wyboru taryf. Zakładając, że osoba skorzysta z taryfy G12 rachunek za ogrzewanie będzie na poziomie 2,6 tys. zł. Ten koszt podobny jest w przypadku taryf antysmogowych.
Nie musisz brać pożyczki
„Wnioskowanie o udzielenie dofinansowania w formie dotacji nie wymaga równoczesnego wnioskowania o udzielenie dofinansowania w formie pożyczki. Beneficjent może ubiegać się wyłącznie o dofinansowanie w formie dotacji, wyłącznie o dofinansowanie w formie pożyczki lub dofinansowanie w formie dotacji i pożyczki” – czytamy na stronie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ogłoszeniu o naborze. To duże ułatwienie dla osób, które mają środki na remont domu i nie chcą zaciągać zobowiązań.
Dotacja ma zależeć od dochodu. Zaświadczenie o dochodzie trzeba przedstawić przy składaniu wniosku.
Kolejne ułatwienie to możliwość rozliczania częściowego inwestycji, przelewanie dotacji bądź na rachunek wykonawcy, bądź właściciela domu. VAT ma być kosztem kwalifikowanym gdy jest on faktycznie ponoszony przez beneficjenta, który nie ma prawnej możliwości odliczenia tego podatku w jakiejkolwiek części.
Czytaj także: Są unijne pieniądze na walkę ze smogiem
Jeśli w domu jest wykorzystywany stary piec, a właściciel chciałby go zostawić i przeprowadzić tylko termomodernizację, to z programu Czyste Powietrze nie skorzysta. Kolejny wyjątek to osoby, które mają dom wybudowany po 2002 roku i posiadają niskoemisyjne źródło ciepła (np. kocioł klasy 5). Ta grupa właścicieli może liczyć co najwyżej na pożyczki na OZE. Z programu wykluczone są też domki letniskowe.
Ile możemy zapłacić za termomodernizację
Gorzej jest, gdy tych pieniędzy właściciel domu nie ma. Bo nawet najubożsi, dla których przewidziano dotacje do 90 proc. kosztów, muszą zapewnić 10 proc. wkładu własnego lub uzupełnić pożyczką. Przy inwestycji 50 tys. zł to wydatek 5 tys. zł. Ale domy najuboższych są najczęściej najsłabiej ocieplone i wymagają wielu prac.
I tu pojawia się pytanie – ile taka termomodernizacja może kosztować. Wraz z wnioskiem powinien zostać przez właściciela domu przedstawiony zakres prac wynikających z audytu energetycznego lub uproszczonej analizy energetycznej. Limit kosztów kwalifikowanych w programie Czyste Powietrze wynosi 53 tys. zł. W Skawinie, gdzie rozpoczęto pilotażowy projekt „Laboratorium Skawina”, zakłada się, że nie powinno to być więcej niż 75 tys. zł.
Z kolei „Szóste paliwo” ocenia koszty pełniej termomodernizacji na 85 tys. zł. To koszt przyjęty na podstawie wyceny termomodernizacji budynku jednorodzinnego wynikającej z tzw. kosztorysu inwestorskiego, czyli tradycyjnej metody kosztorysowej robót i materiałów budowlanych w oparciu o tzw. KNR (katalogi nakładów rzeczowych).
– Koszt 85 tysięcy złotych obejmował, oprócz samej termomodernizacji, również robociznę i wszelkie dodatkowe koszty związane z dociepleniem ścian, stropu, wymianą okien oraz dociepleniem ścian fundamentowych. Dla przykładu: sama pozycja „docieplenie ścian fundamentowych”, która obejmowała m.in. rozkopanie fundamentów, izolację cieplną, hydroizolację, zasypanie ponowne, położenie dookoła budynku opaski z kostki brukowej i oczywiście robociznę – wyniosła ponad 20 tys. złotych. Koszt samego materiału izolacyjnego (bez okien) wyniósł również ponad 20 tys. złotych – wyjaśnia Konrad Witczak, ekspert ds. norm i standardów w Rockwool Polska.
Wnioskodawcy muszą wziąć pod uwagę, że koszty materiałów budowlanych i robocizny poszły mocno w górę. W dodatku w budownictwie często brakuje rąk do pracy, więc znalezienie fachowej firmy, dostępnej w danym regionie może być trudne. Czyste Powietrze może nie tylko zmniejszyć smog, ale także rozwinąć dodatkowo rynek pracy i pozytywnie wpłynąć na wzrost gospodarczy.
Czytaj także: Czyste Powietrze. Kiedy zobaczymy program i dotacje?
