Spis treści
SDAC czyli rynek dnia następnego
Uruchomiony w lutym 2014 roku mechanizm łączenia cen i rynków objął Belgię, Danię, Estonię, Finlandię, Francję, Niemcy i Austrię, Wielką Brytanię, Łotwę, Litwę, Luksemburg, Holandię, Norwegię, Szwecję, Portugalię, Hiszpanię i także Polskę. Była to dobrowolna inicjatywa operatorów rynków energii NEMO i operatorów systemów przesyłowych. Jeszcze w tym samym roku dołączyły kolejne kraje. W 2015 roku projekt nazwano SDAC (Single Day-Ahead Coupling). W tym samym roku Towarowa Giełda Energii uzyskała status NEMO. Status taki od odpowiedniego regulatora otrzymuje podmiot, który zapewnia w sposób bezpieczny i transparentny działanie handlu w ramach zintegrowanego rynku. Licencja NEMO oznacza, że prowadzony przez takiego operatora rynek daje gwarancję działania zgodnie z regulacjami.
Z czasem SDAC stał się znaczącym elementem jednolitego europejskiego rynku energii. Według ostatnich dostępnych danych rocznych – z rocznego raportu z działania rozporządzenia CACM za 2022 rok, europejski wolumen handlu w ramach SDAC wyniósł 1683 TWh. Średnia dzienna wymiana handlowa wynosiła 4,62 TWh, a średnia dzienna wartość transakcji wynosiła około 200 milionów euro. System połączonego handlu potrafi znaleźć rozwiązanie dla połączenia ofert sprzedaży i kupna w ciągu 2,5 minuty, podczas gdy wspólne regulacje przewidują, że a to nastąpić w czasie nie dłuższym niż 17 minut.
SiDC – sukces od pierwszych dni
Kolejną integracyjną inicjatywą był SIDC (Single Intraday Coupling) czyli połączenie rynków dnia bieżącego, który niedawno obchodził 5-lecie uruchomienia. SIDC dla tzw. pierwszej fali ruszył 12/13 czerwca 2018 roku, obejmując 14 krajów. Drugi etap został uruchomiony 19 listopada 2019 roku i objął 7 krajów, w tym Polskę. Pierwsze dni działania rynku dnia bieżącego w formule SIDC-XBID pokazały znaczy wzrost aktywności uczestników rynku. Średni dzienny wolumen obrotu rynku dnia bieżącego wyniósł w pierwszym okresie ponad 11 razy więcej niż średnia dzienna z roku poprzedniego i 10 razy więcej niż średnia dzienna z rekordowego roku 2017. Transakcje na TGE zawierano m.in. z uczestnikami z Bułgarii, Rumunii, Austrii, Niemiec i Czech. A ich liczba była 40 razy większa niż rok wcześniej. To dowód że zniesienie ograniczeń innych niż międzysystemowe zdolności przesyłowe energii od razu aktywizuje uczestników rynku.
Integracja to bezpieczeństwo
Celem transgranicznej integracji zawsze było podniesienie bezpieczeństwa energetycznego całej Europy i poszczególnych państw, stworzenie warunków konkurencji wytwórcom, a odbiorcom zagwarantowanie najkorzystniejszych cen. Otwarcie możliwości efektywnego zarządzania zdolnościami przesyłu energii obok zwiększenia możliwości handlowych podnoszą odporność europejskiego systemu elektroenergetycznego, minimalizują ryzyko zakłóceń dostaw.
Najważniejsze działania zmierzające do rozwoju energetycznej wspólnoty prowadzone są właśnie w ramach SDAC i SIDC, w które TGE angażuje się niemal od początku ich powołania – ocenia wiceprezes TGE ds. operacyjnych Piotr Listwoń. dzięki tym systemom oferty uczestników polskiego rynku energii elektrycznej, wytwórców i odbiorców, są widoczne w całej Europie. Dzięki temu możliwe jest wprowadzanie nowych rozwiązań, jak np. planowane wdrożenie instrumentów 15-minutowych na RDB czy Aukcji Intraday w ramach SIDC – dodaje Listwoń.
W efekcie uczestnicy będą mogli dostosowywać swoje pozycje handlowe niemal w czasie rzeczywistym, wspierając tym samym równowagę systemu. A to ma rosnące znaczenie w czasach wysokiego udziału OZE. Źródła odnawialne są zależne od pogody, obszary generacji zmieniają się wraz z warunkami atmosferycznymi. Zintegrowane sieci, ale także rynki pozwalają skutecznie zarządzać energią w takich warunkach.
