Spis treści
Ceny energii w szczycie nawet kilkakrotnie wyższa niż rok temu – takie notowania giełdowe obserwujemy w ostatnich dniach. W innych częściach Europy w ostatnich tygodniach również widać wzrosty i to silniejszej niż w Warszawie – dlaczego?
Niemal dokładnie rok temu pisaliśmy: Powrót niskich cen energii na giełdzie. Dziś piszemy odwrotnie: na giełdę wracają wysokie ceny.
W energetyce nic nie jest dane na zawsze. Szczególnie rezerwy mocy, co wyjaśnia ten artykuł – Przyczajony kryzys, uśpiona moc. Pokazuje on, że nawet jeśli mocy zainstalowanych w energetyce przybywa, to nie oznacza to koniecznie przybywania mocy będących w dyspozycji dla operatora systemu – Polskich Sieci Elektroenergetycznych.
Co się dzieje się tym razem? Przybywa zmienności, czyli skoków cen na rynku bieżącym na Towarowej Giełdzie Energii. Na pierwszym fixingu RDN (Rynek Dnia Następnego – główny wskaźnik giełdy energii) w dostawach na 18 października cena spot wzrosła do 429 zł/MWh.
– Był to pierwszy tak wysoki pik w tym roku. Przesądziła o nim sytuacja w systemie, czyli niska generacja z wiatru, szczególnie w godzinach szczytowych, przy jednoczesnych odstawieniach – planowanych i nieplanowanych – jednostek wytwórczych. Na to wszystko nałożyła się niższa niż zazwyczaj w drugiej połowie października generacja w elektrociepłowniach – zwraca uwagę Krzysztof Michalak, specjalista ds. zarządzania zakupami energii i gazu w innogy. Jego zdaniem tak wysoką cenę na rynku bieżącym tego dnia można jednak interpretować jako przereagowanie – plany dobowe publikowane przez PSE pokazały, że ceny na rynku bilansującym tego dnia nie wzrosły do tego poziomu, co oznacza, że sytuacja w systemie była jednak pod kontrolą.
Nie ma wiatru, nie ma mrozu
Jednak to nie koniec zawirowań. Na pierwszym fixingu RDN w dostawie na poniedziałek 23 października cena wynosi 270 zł – o ponad 100 zł od średniej ceny na giełdzie energii z września, ale nie rekordowo wysoka. Ale już ceny energii dostarczanej w godzinach szczytowego zapotrzebowania zbliżają się do 700 zł/MWh. Ze względu na pogodę sytuacja w systemie jest niemal dokładnie odwrotna niż rok temu. Wiatru praktycznie nie ma – w chwili gdy pisaliśmy ten artykuł, pracowały wiatraki o mocy 436 MW, przy zainstalowanych w Polsce 5500 MW. Elektrociepłownie nie są w stanie pracować pełną parą, bo nie ma zapotrzebowania na ciepło.
Importujemy energię, ale też nie na dużą skalę – możliwości importu połączeniem stałoprądowym ze Szwecją są ścięte o połowę, do 300 MW. W Skandynawii również widać wzrosty cen energii ze względu na suchą pogodę i słabe warunki dla elektrowni wodnych. Więcej niż bezpośrednio ze Szwecji importujemy tym razem połączeniem z Litwą, LitPol Link.
Francuski atom podbija ceny w całej Europie
Polska ze swoimi zawirowaniami nie jest tym razem odosobniona. Ceny hurtowe rosną praktycznie w całej Europie. U źródła problemu – oprócz warunków pogodowych niekorzystnych dla OZE – leży tzw. francuski atom.
– Ubytki mocy w elektrowniach jądrowych we Francji i obawy o to, że ten stan będzie się przedłużał, nakręcają tę całą spiralę podwyżek cen hurtowych, które odbijają się echem również na polskim rynku – mówi Marian Kilen, menedżer ds. kluczowych projektów energetycznych w Fortum
W jaki sposób sytuacja atomówek we Francji ma przełożenie na sytuację na polskiej giełdzie energii? – Mniejsza produkcja energii elektrycznej we Francji przekłada się na konieczność większego importu z Niemiec. Tam z kolei jako dodatkowe źródła uruchamiane są elektrownie węglowe. To tworzy presję na wzrost cen węgla oraz uprawnień CO2 i kontrakty drożeją także u nas – wyjaśnia Marian Kilen.
Z podobną presją cenową ze strony Francji mieliśmy już do czynienia w ubiegłym roku. Jak informowaliśmy, urząd nadzoru wykrył powszechny problem z przetwornicami pary: Francję czekają wyłączenia prądu? Rząd prosi obywateli o pomoc
Mimo ubiegłorocznych siarczystych mrozów Francja przetrwała atak mrozów.
– Tym razem ograniczenia podażowe są jednak większe – wyłączone są 24 z 58 tamtejszych bloków jądrowych i istnieje ryzyko, że generacja w nich nie zostanie przywrócona w zakładanym terminie – wyjaśnia Krysztof Michalak. Niepewność podsycają ostatnie informacje o tym, że EDF opóźnił ponowne uruchomienie trzech reaktorów. Na to trzeba nałożyć fakt, że część prognoz wieści w Europie rekordową zimę.
Prognozy mają do siebie to, że mogą się sprawdzić lub nie. Ale gdyby się sprawdziły, to Niemcy będą musiały jeszcze bardziej zwiększać produkcję energii z i tak już drogiego węgla. Skutki cenowe możemy poczuć i my, ponieważ żyjemy w okresie energetycznej globalizacji z udziałem Polski.
{norelated}
O tym jak brak prądu w całym mieście wpływa na działanie wodociągów, w październiku przekonali się na własne oczy mieszkańcy 140-tysięcznej Zielonej Góry: najpierw nie było zasilania, potem również wody w kranie. Tymczasem Najwyższa Izba Kontroli ostrzega, że jest to problem całego kraju: systemy wodociągowe nie radzą sobie z przerwami w dostawach prądu.
Na serio ruszyły przygotowania do jednej z najważniejszych inwestycji w infrastrukturę gazową – gazociągu, który zasili nowy blok na warszawskim Żeraniu. W porównaniu do programu budowy przez Gaz-System setek kilometrów gazociągów w całym kraju projekt ten wygląda niepozornie – to zaledwie 10,5 km. Ale niesie ze sobą nieporównywalnie większy potencjał społecznego protestu.
Ministerstwo Energii chce zmniejszyć ingerencję państwa w budowę tzw. infrastruktury bazowej. - Będziemy starali się mniej sterować administracyjnie - zapowiada Michał Kurtyka, wiceminister energii.
