Raport ENTSO-E pokazuje, że tego lata polski system elektroenergetyczny będzie w najtrudniejszej sytuacji w Europie. Poprosiliśmy nawet sąsiadów o awaryjne udostępnianie 1000 MW mocy. Jednak i tak sytuacja powinna być lepsza, niż roku temu.
Kilka dni temu ENTSO-E, czyli organizacja zrzeszająca operatorów sieci przesyłowych w Europie, opublikowała półroczny raport podsumowujący ostatnią zimę i zawierający prognozy na lato 2016 roku. Raport jest „składany” z części pisanych przez poszczególnych operatorów opisujących sytuację w swoich krajach.
Poprzedni był pisany już po nieszczęsnym 10 sierpnia 2015 roku, kiedy operator systemu przesyłowego i rząd musieli wprowadzić ograniczenia w zużyciu prądu dla firm. Szerzej o nim pisaliśmy tutaj: Sytuacja na granicy Polski i Niemiec grozi europejskim blackoutem
Raport ENTSO-E jest kolejnym sygnałem alarmowym dla Polski. Część krajów musi polegać na imporcie by zaspokoić popyt, ale istniejące moce transgraniczne wydają się wystarczające, aby pokryć zapotrzebowanie. Wyjątkiem jest Polska, gdzie bezpieczeństwo dostaw energii może być zagrożone w trudnych warunkach. Chodzi przede wszystkim o dni, w których nad Polską utrzymywałby się upalny wyż atmosferyczny w połączeniu z bardzo niskim stanem rzek i wysoką temperaturą wody.
W takiej sytuacji polskie elektrownie węglowe (m.in. Kozienice, Rybnik i Ostrołęka o łącznej mocy ponad 5300 MW) nie mogą zrzucać do rzek i jezior wystarczającej ilości gorącej wody z bloków energetycznych, przez co nie byłyby wstanie pracować pełną parą. W takie dni nie ma także wiatru poruszającego ponad 5500 MW turbin wiatrowych. Z kolei, z powodu upałów, zużycie energii rośnie wówczas o blisko 2000 MW (ok. 10%), a Polska – w przeciwieństwie do sąsiadów – niemal w ogóle nie rozwinęła fotowoltaiki, która najwięcej energii dostarcza właśnie w takich sytuacjach.
To, że możemy mieć trudności z importem (choćby awaryjnym) energii z krajów, które będą mieć nadmiar mocy, to efekt nieplanowanych przepływów kołowych energii z Niemiec przez Polskę.
„W związku z możliwymi brakami w dostawach energii w razie wystąpienia trudnych warunków w lecie 2016 PSE poprosiło operatorów sieci przesyłowych (w innych krajach Europy – red.) o tymczasowe działania, które zapewniłyby PSE min. 1000 MW z importu na połączeniach synchronicznych (czyli z Niemcami, Czechami i Słowacją – red.) przynajmniej w sytuacji zagrożenia” – czytamy w raporcie ENTSO-E. Chodzi o to, by zabezpieczyć wsparcie na granicy polsko-niemieckiej w sytuacji awarii jednej z polskich elektrowni systemowych lub kawałka sieci. Bez tego nie będziemy wstanie wypełniać podstawowego kryterium bezpieczeństwa N-1, które mówi, że system w każdym momencie powinien pracować tak, że awaria jednego z jakichkolwiek jego elementów nie doprowadzi do blackoutu.
W raporcie ENTSO-E czytamy, że właśnie dlatego PSE i niemiecki operator 50 Hertz zdecydowały się wyłączyć czasowo połączenie Krajnik-Vierraden, dzięki czemu przepływy kołowe będziemy wstanie lepiej kontrolować na drugim połączeniu (gdzie wkrótce ruszą przesuwniki fazowe, o których więcej piszemy tutaj: Będzie bezpieczniej na granicy z Niemcami). Obie spółki informowały o tym kilka miesięcy temu. Jednak raport stwierdza, że jest to rozwiązanie prowizoryczne i niewystarczające, a rzeczywista poprawa sytuacji nie nastąpi przed 2018 rokiem.
Eksperci bezpośrednio odpowiedzialni za bezpieczeństwo systemu energetycznego uspokajają jednak, że w tym roku sytuacja jest znacznie lepsza, niż rok temu, o czym niedawno pisaliśmy także na WysokieNapiecie.pl: Tego lata unikniemy ryzyka blackoutu?
Mamy znacznie mniej remontów elektrowni węglowych, które w tamtym roku były masowo odstawiane przed, obowiązującymi od stycznia tego roku, ostrzejszymi normami emisji gazów i pyłów (dyrektywą IED). Pracuje już elektrociepłownia gazowo-parowa Orlenu we Włocławku, która dzisiaj dostarcza do systemu ponad 400 MW. Mamy także – uruchomiony w grudniu – most energetyczny z Litwą o mocy 500 MW, którym w sytuacji zagrożenia trafiać może do nas energia z Rosji i Skandynawii.
Sytuacja z roku na rok będzie się jednak pogarszać, bo zapotrzebowanie na moc w gorące dni stale rośnie, wraz z rozpowszechniającą się klimatyzacją. Z kolei klimatolodzy zwracają uwagę, że – o ile średnia temperatura na Ziemi zaczyna być odczuwalna przez ludzi powoli – to upalnych dni będzie przybywać znacznie szybciej.
Oddawane w kolejnych latach elektrownie węglowe w Kozienicach, Jaworznie i Opolu będą zdecydowanie bardziej odporne na upały (będą miały tzw. zamknięty układ chłodzenia, niezależny od temperatury w rzekach), ale za kilka lat będziemy zamykać lub remontować kolejną grupę bloków węglowych, wymagających dostosowania do jeszcze ostrzejszych standardów ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami (tzw. konkluzji BAT). Dlatego, jak niedawno zwracało uwagę PSE, mocy w systemie energetycznym może nam wkrótce ponownie zabraknąć – na początek latem przyszłego roku.
Raport ENTSO-E dostępny jest tutaj
Dlaczego przepływy kołowe energii z Niemiec są dla Polski problemem? W rozmowie z Market News24 tłumaczy to Bartłomiej Derski.
W czwartek świadectwa pochodzenia energii ze źródeł odnawialnych sprzedawano na TGE po 65-77 zł/MWh. Na zamknięciu indeks sięgnął kolejnego historycznego dna – 69,70 zł/MWh. W najgorszej sytuacji są indywidualni inwestorzy.
Europejski Fundusz Inwestycji Strategicznych miał służyć głównie rozwojowi infrastruktury i energetyki w UE. Ale na razie nie w Polsce. W naszym kraju na listę projektów finansowanych z Funduszu dostała się dotychczas tylko produkcja mleka w proszku.