Umowa – której treści nie ujawniono – będzie obowiązywać do 31 grudnia 2022 r. Dotychczasowa umowa z 2010 r. między Gaz-Systemem, a EuRoPol Gazem wygasa z końcem 2019 r.
Lipcowa nowelizacja Prawa energetycznego daje Prezesowi URE prawo narzucenia umowy operatorskiej, jeżeli na 90 dni przed upływem terminu obecnej umowy strony nie zawarły kolejnej. Jak wiadomo, tak się nie stało. W EuRoPol Gazie decyzje muszą zapadać jednomyślnie, a 48 proc. udziałów w tej spółce ma bezpośrednio Gazprom. Rosyjski koncern i władze Rosji niejednokrotnie sygnalizowały, że nie odpowiada im stan, w którym operatorem na polskim odcinku gazociągu Jamał-Europa jest niezależny podmiot. Pojawiały się m.in. pogłoski o listach, w którym rosyjski rząd miał wręcz grozić różnorakimi konsekwencjami, jeśli operatorstwo na gazociągu nie wróci pod częściową kontrolę Gazpromu.
Nowe przepisy z lipca przewidują m.in., że nowa umowa ma zawierać wynagrodzenie należne właścicielowi za korzystanie przez OSP z jego majątku, oraz wynagrodzenie dla OSP za wykonywanie obowiązków operatora.
Wynagrodzenie dla właściciela jest określone jako część przychodów z usług przesyłowych, świadczonych przez operatora, pomniejszona o pewne koszty, nieuwzględnione w wynagrodzeniu operatora. Z kolei to wynagrodzenie ma pokrywać ponoszone przez operatora koszty, związane z wykonywaniem obowiązków.
Powierzenie operatorstwa na Jamale Gaz-Systemowi przewidywał projekt polsko-rosyjskiego porozumienia międzyrządowego z października 2010 r., dotyczącego dostaw gazu. Gdy Gaz-System i EuRoPol Gaz uzgodniły umowę, porozumienie międzyrządowe zostało podpisane.
Także w 2010 r. Gaz-System został wyznaczony przez Prezesa URE – który skorzystał z odpowiednich regulacji europejskich – na operatora Jamału. To wyznaczenie potrwa do końca 2025 r., a termin ten wynika z upływu koncesji EuRoPol Gazu na przesyłanie gazu rurociągiem.
Zobacz także: Czy gaz zdąży na czas?
Sam Gaz-System podkreślił, że na podstawie europejskich kodeksów sieci oraz krajowych przepisów jest zobowiązany do udostępniania przepustowości, także na Jamale, na transparentnych i niedyskryminacyjnych zasadach. Niezarezerwowane przepustowości są wystawiane na aukcjach.
Operator podkreślił też, że 16 maja 2020 r. wygasa tzw. historyczny kontrakt przesyłowy na transport gazu gazociągiem jamalskim, zawarty między EuRoPol Gazem, a Gazprom Exportem. Z tego powodu w aukcjach zostanie zaoferowana pełna przepustowość punktu wyjścia w Mallnow oraz punktu wejścia w Kondratkach w produktach kwartalnych i krótszych. Od początku roku gazowego 2020/2021, czyli od 1 października 2020 r. na aukcjach będzie można rezerwować także produkty roczne.
Zgodnie z podpisanymi umowami, Gaz-System musi także dalej inwestować w gazociąg jamalski, tak by utrzymać przesył gazu przynajmniej do końca 2025 r., czyli do końca wyznaczenia na operatora.
Spółka w planach rozwoju sieci przesyłowej gazu zawarła więc modernizację urządzeń, instalacji i obiektów tłoczni, w tym systemów sterowania, zabezpieczeń i archiwizacji danych.
Zobacz także: Drugi gazoport – konieczność zamiast opcji
To m.in. modyfikacje i modernizacje systemów łączności i SCADA (Supervisory Control And Data Acquisition – zinformatyzowanego systemu nadzoru procesów technologicznych). Gaz-System przewiduje też przeglądy techniczne i kontrole środowiskowe.
