Rząd nie wie co zrobić z węglem

W poniedziałek 4 marca minister przemysłu Marzena Czarnecka spotkała się z przedstawicielami zarządów spółek górniczych, energetycznych oraz PSE. „Celem rozmów było wypracowanie skutecznego modelu współpracy między energetyką zawodową a górnictwem węgla kamiennego, by unormować sytuację związaną z odbiorami węgla z kopalń przez elektrownie i elektrociepłownie – głosi komunikat resortu po spotkaniu.

Zwały węgla w elektrowniach i kopalniach sięgają już kilkunastu milionów ton, na co wpływ miała przede wszystkim duża nadwyżka podaży węgla nad popytem – gdyby najsłabsze kopalnie węgla, które przynoszą największe straty były systematycznie zamykane przez ostatnie cztery lata, problem byłby mniejszy. Dodatkowo swoje zrobiła łagodna zima, duża produkcja energii z OZE, import tańszego węgla z zagranicy, spadek popytu na prąd oraz import tańszego prądu z zagranicy.

Górnicze związki naciskają na rząd aby coś zrobił – tzn. ograniczył import energii elektrycznej lub węgla, choć systemowego problemu nierentownych polskich kopalń nie rozwiąże to w żaden sposób. Szef związku zawodowego „Kadra” w PGG, Krzysztof Stanisławski, napisał, że sama tylko kopalnia „Ziemowit” ma zapasy węgla sięgające 700 tys. ton i „w zasadzie mogłaby przez trzy miesiące nie fedrować”.

Tymczasem ujawniony przez Komisję Europejską polski Krajowy Plan na rzecz Energii i Klimatu przewiduje popyt na węgiel kamienny na poziomie 30 mln ton. Wielkość ta, w porównaniu do zeszłorocznego wydobycia, które wyniosło prawie 50 mln ton również sugerowała by, że pora na ograniczenie wydobycia, czyli zamykanie kopalń.

Na 11 marca planowane jest spotkanie z górniczymi związkami.

Czytaj: Górnicy wykopali czarną dziurę. Wkrótce będziemy dopłacać 10 mld zł rocznie

Dariusz Marzec prezesem PGE 

Dobiega końca nowe rozdanie w energetycznych spółkach, po obsadzeniu zarządów Enei i Taurona, nowego prezesa ma PGE. Został nim Dariusz Marzec, w przeszłości, w latach 2013-2016 wiceprezes tej spółki do spraw rozwoju i strategii, ostatnio wiceprezes Tramwajów Warszawskich, wcześniej zajmował się energetyką w KPMG, a w czasach rządów SLD był wiceministrem skarbu.

Razem z Marcem do zarządu rada nadzorcza powołała Mariusza Laskowskiego – na wiceprezesa ds. regulacji. Laskowski to także doświadczony menedżer, pracował w PSE, a ostatnio w Total Energy.

Konkurs do zarządu obejmował jeszcze stanowisko wiceprezesa ds. wsparcia i rozwoju, ale nie został on wybrany. Trwa też oddzielny, rozpisany później konkurs na stanowisko wiceprezesa ds. finansów, po tym jak pod koniec lutego odwołano z tego stanowiska Lechosława Rojewskiego – ostatniego ze starej ekipy, który ostał się na stanowisku po odwołaniu zarządu kierowanego przez Wojciecha Dąbrowskiego. 

W kontrolowanej przez państwo wielkiej energetyce został już tylko do obsadzenia zarząd Orlenu, co ma nastąpić po 18 marca, oraz w kontrolowanej przez Orlen Enerdze, gdzie zwołano walne zgromadzenie, które 4 kwietnia ma wymienić radę nadzorczą. 

Gazprom wezwał Orlen do arbitrażu za Jamał

Gazprom wezwał Orlen i należącego obecnie do polskiego koncernu właściciela polskiego odcinka gazociągu jamalskiego – Europol Gaz do arbitrażu przez sądem w Sankt Petersburgu. W gronie pozwanych jest też EY i polski oddział tej firmy doradczej. 

Rosyjski koncern żąda 710 mln dolarów i 866 mln złotych, ale – jak donoszą rosyjskie źródła, istoty żądania nie określono. Spekuluje się jedynie, że może chodzić o odszkodowanie za wywłaszczenie Gazpromu z Europol Gazu i spłatę domniemanych długów za tranzyt gazu gazociągiem jamalskim. Przypomnijmy, że polski rząd, po przejęciu akcji Gazpromu w Europol Gazie i oddaniu kontroli nad spółką Orlenowi, zaproponował Gazpromowi 787 mln złotych odszkodowania. 

Orlen twierdzi, że oficjalnie żadnego wezwania do arbitrażu nie otrzymał, dostał jedynie jakieś pismo po rosyjsku. Prawdopodobnie uzna też ruch Gazpromu za nieważny, uznając, że do rozstrzygania wszelkich sporów właściwy jest arbitraż w Sztokholmie, który rozpatrywał już liczne sprawy między PGNiG a Gazpromem. 

Tuż przed wybuchem wojny na Ukrainie Gazprom wezwał już PGNiG do arbitrażu w Sztokholmie żądając podniesienia kontraktowych cen gazu. A w maju 2023 roku Europol Gaz pozwał Gazprom, także przed sztokholmskim trybunałem, na ponad 5 miliardów złotych tytułem zapłaty za przesył gazu w latach 2006-2009 oraz tytułem utraconych zysków z powodu przerwania tranzytu gazu Jamałem.

Odpowiedzią był dość kuriozalny wniosek Rosjan do petersburskiego sądu, w którym domagali się zakazania Europol Gazowi pozywania ich w Sztokholmie. Oczywiście rosyjski sąd to przyklepał, zakazując arbitraży przeciwko Gazpromowi pod groźbą kary 1,5 mld dolarów. Podobny wyrok Rosjanie uzyskali wobec ukraińskiego Naftogazu. Rosyjski sąd orzekł też, że Gazprom nie musi się podporządkowywać wyrokom arbitrażu w Sztokholmie.

Mamy więc dwa równoległe porządki prawne i wirtualne kwoty roszczeń, których nie ma z czego wyegzekwować. Aktywa Gazpromu w Europie zostały bowiem znacjonalizowane albo już sprzedane. Nie wiadomo też, z czego Gazprom miałby egzekwować kary, przyznane mu przez rosyjski sąd.

Brytyjski rząd nie traci wiary w atom 

Mimo znaczącego wzrostu kosztów i opóźnień na budowie elektrowni jądrowej Hinkley Point C brytyjski rząd sprawia wrażenie, że nie traci wiary w energetykę jądrową. Minister finansów Jeremy Hunt ogłosił, że rząd odkupi teren pod projekt Wylfa Newydd, znany jako Wylfa B, w Walii. Sprzedającym, który dostanie 160 mln funtów jest Hitachi, które niegdyś planowało tam postawić dwa reaktory ABWR, ale w 2020 roku porzuciło ten pomysł ze względu na rosnące koszty. 

Cała historia ma 15 lat. W 2009 roku konsorcjum E.ON i RWE pod nazwą Horizon zaczęło się przymierzać do budowy elektrowni atomowej Wylfa B. Najpierw rozważało tam francuskie reaktory EPRy, potem AP1000 Westinghouse, aż po paru latach udziałowcy stwierdzili, że impreza nie ma perspektyw i sprzedali Horizon Japończykom z Hitachi, którzy właśnie postanowili zagościć na Wyspach Brytyjskich. Po paru latach jednak także stwierdzili, że pomysł nie rokuje i go porzucili. 

Brytyjski rząd przyznaje, że nie ma obecnie żadnego pomysłu, ani inwestora, ani żadnego harmonogramu dla nowego podejścia do budowy Wylfa B, ale nie wyklucza, że takowe jeszcze się pojawią. 

Czytaj także: Dotacje wspomogą rozwój ciężarowego transportu elektrycznego