Spis treści
Wkrótce dodatkowym impulsem będzie przyspieszenie w rozwoju elektromobilności. Od 2035 roku w Europie ma wejść w życie zakaz rejestracji nowych samochodów osobowych z silnikami spalinowymi. Pociągnie to za sobą nie tylko konieczność zagęszczenia sieci stacji ładowania, ale też ich równomiernego rozłożenia w terenie. To z kolei wiązać się będzie z doprowadzeniem nowych kabli energetycznych przy jednoczesnym wymogu zwiększenia dostępnej mocy. Trudno bowiem wymagać, aby kierowcy czekali na zwolnienie łącza i naładowanie auta po kilka godzin.
Jednocześnie odchodzi się od pozyskiwania prądu ze spalania węgla i stawia na Odnawialne Źródła Energii. W tym celu powstaje coraz więcej farm wiatrowych lub fotowoltaicznych. Infrastruktura ta zlokalizowana jest z daleka od obszarów zamieszkałych. Aby uniknąć strat w liniach przesyłowych stosuje się wysokie napięcia, które przejmują i redukują transformatory. Straty można obliczyć przy pomocy odpowiednich wzorów, niemniej wydzielone w ich wyniku ciepło musi odebrać wydajny układ chłodzenia.
Oleje transformatorowe Shell na bazie gazu ziemnego
Powszechnie wykorzystywanym chłodziwem jest mineralny lub syntetyczny olej transformatorowy. Jego właściwości powinny być utrzymane w szerokim zakresie temperatur, znacznie powyżej amplitud otoczenia zewnętrznego. Olej pełni też rolę płynnego materiału elektroizolacyjnego oraz chroni przed korozją i procesem utleniania. Szczególnym zagrożeniem jest obecność związków siarki w oleju.
Z myślą o takim zastosowaniu i profilaktyce Shell opracował gamę inhibitowanych olejów transformatorowych Diala o wysokiej temperaturze zapłonu. Od lat cieszącym się popularnością produktem jest Shell Diala S4 ZX-I. W ubiegłym roku dołączył do niego olej Shell Diala S5 BD. Oba wyróżnia technologia pozyskiwania bazy syntetycznej w wyniku przetwórstwa gazu ziemnego (Gas to Liquids, w skrócie GTL). Opatentowany przez Shell proces pozwala uzyskać oleje bazowe zapewniające wysoką jednorodność składu i mające doskonałe właściwości antyoksydacyjne.
Biodegradowalny olej Shell Diala S5 DB
Wprowadzony na rynek przed rokiem Shell Diala S5 BD jest w pełni biodegradowalnym olejem transformatorowym o wysokim stopniu spójności składu i niskiej zawartości składników toksycznych. Pozwala to na jego wykorzystanie w miejscach wymagających szczególnej ochrony przed wyciekami. Zapewnia przy tym doskonałą wydajność w niskich temperaturach, a dzięki temperaturze płynięcia wynoszącej -51°C sprawdzi się w najtrudniejszych warunkach klimatycznych. Jest w pełni mieszalny i kompatybilny z konwencjonalnymi produktami mineralnymi, co pozwala ustandaryzować procesy wymiany w trakcie eksploatacji.
Zalety Shell Diala S5 BD potwierdza przykład współpracy z Siemens Energy. Olej został wybrany do zabezpieczenia podstacji transformatorowej o mocy 650MVA/400kV w Schwandorf (około stu kilometrów od Norymbergi), należącej do międzynarodowego operatora sieci energetycznej TenneT. Obecnie jest to największe trójfazowe urządzenie zbudowane w Niemczech z przeznaczeniem do obsługi południowej części tego kraju.
Olej transformatorowy do wysokich obciążeń
Wymagania stawiane przez konstrukcje najnowszych transformatorów mocy spełnia również doskonale znany olej Shell Diala S4 ZX-IG. Właściwości absorpcji gazu sprawiają, że radzi sobie z dużym obciążeniem dielektrycznym wynikającym ze zoptymalizowanych wymiarów najnowszych transformatorów i występujących w nich wyższych napięć. Ponadto wykazuje bardzo dobrą odporność na utleniania, co potwierdzone jest wynikami otrzymanymi w 500-godzinnej próbie odporności na utlenianie według wytycznych IEC.
Shell Diala S4 ZX-I posiada odpowiednie właściwości termiczne, zwiększające wydajność chłodzenia, a dzięki mniejszemu wzrostowi lepkości w niskich temperaturach zapewnia dobrą wymianę ciepła w transformatorze niezależnie od warunków jego pracy. Olej ten jest nie tylko mieszalny i kompatybilny z konwencjonalnymi węglowodorowymi olejami transformatorowymi, ale dodanie go do niektórych klas olejów mineralnych może poprawić ich wydajność. Dzięki wyższej niż konwencjonalne oleje temperaturze zapłonu (191°C), zapewnia większe bezpieczeństwo pracy w wysokich temperaturach.
Niższe koszty eksploatacji stacji transformatorowych
Żywotność konstrukcji transformatorów obliczona jest na 30-50 lat. W praktyce zależy od wielu czynników, jak warunki otoczenia czy dbałość o stan techniczny. Kluczowym może też okazać się niestabilność sieci energetycznej i zróżnicowane obciążenia rdzeni. Zastosowanie do ich chłodzenia niskiej jakości oleju transformatorowego przyczyni się do szybszej degradacji urządzeń.
W przypadku produktów z rodziny Shell Diala uzyskiwana jest jeszcze jedna korzyść. Oleje te charakteryzują się stabilniejszym zachowaniem właściwości, a tym samym zwiększoną żywotnością. Oznacza to, że mogą pracować przez dłuższy czas ograniczając w ten sposób kosztowne przestoje serwisowe. W efekcie zostaje obniżony wskaźnik całkowitego kosztu użytkowania urządzenia (Total Cost of Ownership, w skrócie TCO).
—
Autor: Radosław Gwardecki, Business Development Manager w Shell Polska
