Po 11 latach rozwoju łączna moc biogazowni rolniczych w Polsce przekroczyła właśnie 100 MW. Jednak w ciągu kolejnych czterech lat ta wielkość ma się podwoić ─ wynika z planów Ministerstwa Energii co do przyszłorocznej aukcji dla odnawialnych źródeł energii, do których dotarł portal WysokieNapiecie.pl.Po 11 latach rozwoju łączna moc biogazowni rolniczych w Polsce przekroczyła właśnie 100 MW. Jednak w ciągu kolejnych czterech lat ta wielkość ma się podwoić ─ wynika z planów Ministerstwa Energii co do przyszłorocznej aukcji dla odnawialnych źródeł energii, do których dotarł portal WysokieNapiecie.pl.
W ubiegłym tygodniu w podlaskim Krasowie-Częstkach została oficjalnie otwarta kolejna biogazownia rolnicza w Polsce. Zakład o mocy 700 kW będzie przerabiał rocznie 34 tys. ton substratów rolniczych ─ głównie kiszonki kukurydzy i gnojowicy ─ na ciepło i energię elektryczną dostarczaną ok. 6 tys. okolicznych mieszkańców. Zakład zatrudni przy tym bezpośrednio siedmiu pracowników, pozwoli dodatkowo zarobić lokalnym rolnikom i wesprze budżet gminy.
Niezrealizowane plany
{norelated}Tego typu instalacji od 2005 roku, a więc wejścia w życie systemu wsparcia tzw. zielonymi certyfikatami, powstało w Polsce 93 o łącznej mocy 102 MW ─ wynika z danych Urzędu Regulacji Energetyki. Moc wszystkich biogazowni (wliczając także te korzystające z biogazu wychwytywanego na wysypiskach śmieci oraz w oczyszczalniach ścieków) wynosi 233 MW. Zgodnie z rządowymi planami rozwoju odnawialnych źródeł energii (OZE) sprzed siedmiu lat do końca tego roku miało ich być w sumie 280 MW, a do końca 2020 roku już 980 MW.
Realizację tych planów miał wspierać, przygotowany przez PSL, rządowy program „Biogazownia w każdej gminie” z 2010 roku, zakładający budowę w Polsce nawet 2 tys. samych tylko biogazowni rolniczych do 2020 roku. Efekty jego realizacji do tej pory są nader skromne.
Przesądził o tym model wsparcia OZE ─ w którym wszystkie technologie otrzymywały za swoją produkcję takie samo wynagrodzenie zielonymi certyfikatami. Inwestorzy preferowali więc te najtańsze ─ współspalanie biomasy z węglem (koszt produkcji energii to ok. 260-300 zł/MWh) oraz turbiny wiatrowe (340-380 zł/MWh) w stosunku do relatywnie drogiej energii z biogazu rolniczego (od ok. 300-350 zł/MWh przy wykorzystywaniu odpadów do ponad 500 zł/MWh przy wykorzystywaniu dużej ilości kiszonki kukurydzy). W dodatku wraz ze spadkiem cen zielonych certyfikatów na giełdzie (z 300 zł/MWh w 2012 roku do 40 zł/MWh obecnie) pierwsze biogazownie zaczęły przynosić straty i zainteresowanie budową kolejnych stopniało.
Wyzwanie przed rządem
Sytuacja ma się jednak zmienić. Z informacji portalu WysokieNapiecie.pl wynika, że rząd planuje zakontraktować na przyszłorocznej aukcji OZE (ten system wsparcia zastąpi niestabilne wsparcie zielonymi certyfikatami, z góry określonym poziomem wsparcia na 15 lat) ok. 100 MW mocy w biogazowniach rolniczych (o tym jakie jeszcze moce w innych technologiach rząd planuje zakontraktować pisaliśmy w Obserwatorze Legislacji Energetycznej). Inwestorzy, którzy wygrają aukcję (najniższym oczekiwanym poziomem wsparcia) będą mieć cztery lata na wybudowanie instalacji. Można się spodziewać, że na kolejnych aukcjach w 2018 i 2019 roku rząd zakontraktuje następne wolumeny „zielonej” energii z biogazowni rolniczych.
Jednak plany dojścia do 980 MW mocy w biogazowniach do 2020 roku wydają się już bardzo trudne do zrealizowania. Moc biogazowni przy oczyszczalniach ścieków wzrosła w tym roku zaledwie o 4 MW, a biogazowni na wysypiskach śmieci zmniejszyła się o 1 MW (ta część branży zaczyna już bankrutować z powodu niskich cen zielonych certyfikatów). Cały, przewidywany do 2020 roku wzrost o 750 MW musiałby zatem zostać zrealizowany przez biogazownie rolnicze.
Szansa dla inwestorów
Tymczasem, jak wynika z opublikowanego kilka tygodniu temu raportu firmy doradczej Bio Alians, łączna moc ok. 100 projektów gotowych do wystartowania w przyszłorocznej aukcji to niespełna 100 MW. Stąd najprawdopodobniej decyzja resortu o takim, a nie innym wolumenie energii z biogazowni rolniczych przeznaczonych do zakontraktowania w 2017 roku. Przy czym resort musi zakładać, że projektów jeszcze przybędzie, ponieważ Komisja Europejska oczekuje, że nie wszyscy startujący w aukcji dostaną dofinansowanie. Tak, aby zapewnić konkurencyjność i możliwie niski koszt wsparcia ponoszony ostatecznie przez odbiorców energii.
Z danych Bio Alians wynika, że na polskim rynku jest 475 projektów biogazowni na różnym etapie zaawansowania o łącznej planowanej mocy około 570 MW. Przy czym ponad sto z nich, o mocy przekraczającej 120 MW, to projekty zarzucone przez inwestorów lub z umorzonym postępowaniem ws. wydania decyzji środowiskowej. W ocenie autorów raportu wiele z tych projektów najprawdopodobniej będzie można z powrotem przywrócić do życia jeżeli system wsparcia inwestycji okaże się atrakcyjny dla inwestorów.
Łączna moc wszystkich projektów to nadal przynajmniej o 120 MW mniej, niż rząd potrzebowałby do zrealizowania celu na 2020 rok. W pewien sposób pomoże mu bardzo nieprzyjazna polityka wobec energetyki wiatrowej, bo część dużych inwestorów szuka teraz nowych możliwości rozwoju. Z drugiej strony po tym jak została potraktowana branża wiatrowa, przedsiębiorcy z większym dystansem podchodzą już do rządowej polityki rozwoju OZE. W konsekwencji może to oznaczać wyższą oczekiwaną stopę zwrotu z inwestycji, czyli wyższe koszty dla odbiorców. Sytuację z czasem uspokoić może stabilizacja aukcyjnego systemu wsparcia i ogłoszenie nowej polityki energetycznej Polski z oczekiwanym przez rząd horyzontem rozwoju poszczególnych technologii.
Zobacz także materiał z ostatniego otwarcia biogazowni rolniczej w Polsce – wspomnianej instalacji w Krasowie-Częstkach (gm. Nowe Piekuty, powiat wysokomazowiecki, województwo podlaskie)
W Polsce stopniowo przybywa mocy do produkcji energii elektrycznej, ale nie słychać, by bezpieczeństwo dostaw rosło. Jeśli chodzi bezawaryjność i dostępność źródeł, to dotknął nas jeden z europejskich trendów – duża część mocy pozostaje niedostępna, inaczej mówiąc - uśpiona.
Rząd Prawa i Sprawiedliwości w pierwszym roku skupił się na ratowaniu górnictwa, centralizacji zarządzania sektorem, walce z wiatrakami, budowie rynku mocy i planach elektryfikacji transportu. Zabrakło jednak najważniejszego.
Jeśli rządowy plan elektryfikacji transportu ma ruszyć, operatorzy sieci elektroenergetycznych będą musieli sprostać nowym wyzwaniom. Ładowarki samochodów elektrycznych, a zwłaszcza autobusów, już dziś potrzebują ogromnych mocy, które dystrybutorzy będą musieli dostarczyć w miastach.
