Polityka energetyczno-klimatyczna Polski w nowej unijnej perspektywie do 2030 r. związana z projektem dyrektywy RED II jest przedmiotem rozlicznych debat i polemik. W tym kontekście jednym z zapisów projektu PEP2040 jest również strategia zapewnienia odpowiedniego udziału OZE w transporcie.
Problemy z jego realizacją są już powoli tzw. „tajemnicą poliszynela” w branży paliwowej. Dla PKN Orlen i Grupy Lotos eliminacja biokomponentów pochodzących z upraw rolniczych i obowiązki dot. kryteriów zrównoważonego rozwoju i ograniczania emisji gazów cieplarnianych w odniesieniu do biopaliw stanowią nie lada wyzwanie.
Spółki te bardzo poważnie rozważają więc zastosowanie biometanu. W konsekwencji, w projekcie PEP2040 zakłada się dążenie do zwiększenia wykorzystania surowców odpadowych do wytwarzania biokomponentów oraz biometanu zużywanego w transporcie oraz upowszechnienie alternatywnych technologii oczyszczania biogazu do parametrów biometanu, a także stosowanie pozyskanego biokomponentu (biowodoru) do procesów współuwodornienia i uwodornienia.
Takie podejście pozwala oczekiwać możliwości zaliczania do Narodowego Celu Wskaźnikowego (NCW) biometanu wykorzystanego do wytworzenia biowodoru, który mógłby być wykorzystywany zamiast lub jako uzupełnienie wodoru stosowanego do produkcji paliw ciekłych.
Ogromny potencjał odpadowy w Polsce w połączeniu z rosnącymi ilościami odpadów z rolnictwa pozwala szacować, że możliwe jest zrealizowanie sporego procentu NCW z zastosowaniem ww. technologii.
Powyższe wiązałoby się jednakże z koniecznością zapewnienia możliwości wtłaczania biometanu do gazowej sieci dystrybucyjnej. Oczywiście istnieją technologie, których rozwój pozwala na bezpieczne oznakowanie biometanu wtłaczanego do sieci, a ich wykorzystanie umożliwia określanie rzeczywistej ilości biometanu w produkcie końcowym (paliwie gazowym).
Skoro system wsparcia OZE nie ogranicza się jedynie do wspierania instalacji OZE wytwarzających energię elektryczną, droga jest otwarta. W przepisach ustawy o OZE uregulowano bowiem również instrumenty prawne wspierające działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu biogazu rolniczego, a następnie jego zatłaczaniu do gazowej sieci dystrybucyjnej. W związku z powyższym, w aktualnych uwarunkowaniach prawnych dotyczących biogazowni pojawiła się nowa perspektywa inwestycyjna zawiązana z wytwarzaniem biometanu.
Niezależnie od tego, w ustawie z dnia 6 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018, poz.1356) biometan uwzględniony został jako nośnik energii dla środków transportu. Powodować to może znaczne zwiększenie zapotrzebowania na to paliwo.
Jednym z kluczowych elementów związanych z wytwarzaniem oraz sprzedażą biometanu są szczegółowe warunki wprowadzania biometanu do gazowej sieci dystrybucyjnej [szerzej zob. w M. Tarka, M. Trupkiewicz, „Wytwarzanie i sprzedaż zielonego gazu w biogazowni rolniczej”, Biomasa 2017, Nr 5 (34); M. Tarka, M. Trupkiewicz, „Biometan szansą na pewny zysk”, Rynek Biogazu Lipiec 2017, s. 12-15; M. Tarka, M. Trupkiewicz, Ważne zmiany w zakresie zasad zatłaczania biometanu do sieci gazowej, Biomasa 2018, Nr 8 (48), s. 40-41].
Warunki te nie tylko umożliwiają fizyczny transport oraz handel biometanem, ale są też ważnym elementem objęcia tego typu instalacji odpowiednim systemem wsparcia. W związku z ostatnią nowelizacją ustawy o OZE prowadzone są już w tym zakresie intensywne zabiegi związane z przygotowaniem nowych rozwiązań prawnych, uwzgledniających aktualną treść ww. ustawy, szczególnie regulacje dot. parametrów jakościowych biogazu.
Zapewnienie odpowiedniego procentowo udziału dla NCW w biowodorze pochodzącym z biometanu stanowi wyzwanie, które będzie mogło być zrealizowane tylko we współpracy pomiędzy wszystkimi interesariuszami: spółkami paliwowymi, ME, spółkami gazowymi oraz branżą biogazową. Ogromny potencjał wytwórczy biometanu może zostać wykorzystany przede wszystkim w oparciu o zapewnienie ekonomicznego uzasadnienia do realizacji trudnych operacyjnie inwestycji, jakimi są duże biogazownie.
Wprowadzenie technicznych możliwości zatłaczania biometanu do gazowych sieci dystrybucyjnych, choć możliwe i realizowane w innych krajach europejskich to w polskich uwarunkowaniach jawi się jako główna bariera w rozwoju odpowiedniej liczby instalacji. Niezbędne jest też przeprowadzenie odpowiednich działań legislacyjnych znoszących bariery prawne w szczególności w zakresie doprecyzowania systemu wsparcia biometanu oraz biogazowni na oczyszczalniach ścieków.
W tym kontekście kluczowe staje się przygotowanie i uruchomienie pierwszych projektów pilotażowych, które bez ograniczeń lokalnych umożliwiłoby otwarcie krajowego rynku gazowego na uniwersalne paliwo z OZE w postaci biometanu, wykorzystywanego w zależności od potrzeb w sektorze transportowym, ciepłowniczym oraz elektroenergetycznym.
