Spis treści
Na wstępie zaznaczyć należy, że projekt, którego konsultacje społeczne właśnie się zakończyły, jest wyczekiwany przez środowisko OZE (oraz samorządowców) od, co najmniej, dwóch lat. Przyjrzyjmy się, jakie główne cele powinny realizować klastry energii. Przede wszystkim jest tozachęcenie wytwórców i odbiorców do podejmowania działań, które będą miały na celu rozwój energetyki rozproszonej opartej o OZE i magazyny energii przy jednoczesnym odciążeniu eksploatacyjnym (technicznym i ekonomicznym) sieci dystrybucyjnych i przesyłowych oraz jednostek dyspozycji mocy. Realizacja powyższego celu będzie miała wpływ na obniżenie kosztów dystrybucji w całym systemie energetycznym a co za tym idzie obniżenie taryfy dystrybucyjnej dla wszystkich podłączonych podmiotów. Klastry powinny być wynagrodzone proporcjonalnie do oszczędności wygenerowanych dla rynku.
Jakie czynniki wpływają na rozwój energetyki rozproszonej?
– „Autokonsumpcja” wewnątrz klastrów, czyli maksymalizacja wykorzystania energii elektrycznej powstałej w klastrze na potrzeby odbiorców klastra. Takie zjawisko powoduje, że energia elektryczna nie musi płynąć do klastra z zewnątrz i w konsekwencji powstają oszczędności związane ze stratami na przesyle, transformacji i dystrybucji energii w systemie energetycznym.
– Ograniczenie całkowitej mocy maksymalnej zamówionej klastrów, które w praktyce oznacza dostosowanie zdolności wytwórczych i magazynowych wewnątrz klastra do potrzeb odbiorczych członków klastra w taki sposób, że maksymalna moc zamówiona klastra jako całości jest mniejsza od sumy mocy zamówionych poszczególnych członków klastra. Takie działanie obniża moc utrzymywaną w gotowości w systemie dyspozycji mocy.
– Wspieranie rozwoju inwestycji w OZE i magazyny energii w klastrach poprzez ułatwienia administracyjne, przyłączeniowe i wsparcie finansowe.
Jakie mechanizmy mają wspierać realizację celów nowelizacji? Co jest zbędne, a czego brakuje?
Obszar ograniczenia mocy szczytowej – inicjatywa zbieżna z punktem, jaki opisałem powyżej. Mankamentem rozwiązania jest arbitralne ustalenie przez OSD wynagrodzenia dla członków klastra. Wynagrodzenie takie powinno być uzależnione od faktycznego obniżenia mocy zamówionej i proporcjonalne do obniżonych kosztów związanych z utrzymaniem w dyspozycji mocy a ponoszonych przez OSD. Mechanizm liczenia wynagrodzenia powinien być ujęty w przepisach, tak aby członkowie klastra mogli zawczasu oszacować ekonomikę i ryzyka takiego ograniczenia mocy.
Opust na opłatach dystrybucyjnych dla członków klastrów w zamian za „auto-konsumpcję” – inicjatywa ta zbieżna jest postulatem autokonsumcji. W rozwiązaniu brakuje jednak doprecyzowania dot. godzinowego interwału sprawdzającego „auto-konsumpcje”. W istniejącym rozwiązaniu istnieje ryzyko, że wytwarzanie w klastrze będzie w 100% nieskorelowane z konsumpcją w zakresie godzinowym a tylko na poziomie dobowym, miesięcznym lub rocznym. Wówczas sieć dalej będzie obciążona przypływami do i z klastra. Doprecyzowania wymagają również poziomy „auto-konsumpcji” i mechanizm liczenia korzyści dla członków klastra. Wydaje się, że za energię podlegającą „auto-konsumpcji”, powyżej określonego pułapu, członkowie klastra powinni być zwolnieni lub wynagrodzeni w proporcjonalnej części zmiennych opłat dystrybucyjnych skorelowanych z używaniem sieci wysokich napięć / sieci „nielokalnych” dla klastra. Ważnym elementem jest również ustalenie źródeł finansowania takiego zwolnienia – OSD ponoszący niższe koszty własne dystrybucji będzie miał niższą taryfę i nie będzie miał realnego źródła finansowania korzyści na rzecz członków klastra.
Dla odmiany, zwolnienie z akcyzy do 1MW, mimo że inicjatywa ta jest pozornie pozytywna, to jako pokrywająca się z mechanizmami opisanymi powyżej, wydaje się zbędny. Z uwagi na zachodzenie na siebie 2 mechanizmów i dodatkowe ograniczenie do 1MW mocy, przepisy nie są potrzebne.
Przejdźmy do definicji obszaru klastra, proponowanej przez Ustawodawcę – definicja ta jest właściwa, aczkolwiek nie jest pewne czy ograniczenie działania klastra do sieci SN nie będzie szkodliwe dla rozwoju klastrów. Z praktyki wiemy, że duże jednostki wytwórcze OZE oraz odbiorcy przemysłowi pracują na WN i wykluczanie ich z systemu klastrów może ograniczyć korzyści klastrów jako takie.
Ważnym elementem w ustawie jest również ustalenie źródeł finansowania korzyści dla klastrów. OSD ponoszący niższe koszty własne dystrybucji będzie miał niższą taryfę która nie pokryje wydatków na rzecz klastrów. OSD zatem nie będzie miał realnego źródła finansowania korzyści na rzecz członków klastra, chyba że takie korzyści będą mogły wejść do kosztów taryfowych lub będą finansowane z innego źródła. Część nowelizacji dotycząca korzyści i zachęt dla rozwoju energertyki lokalnej, jakiej uosobieniem są klastry, ze szczególnym uwzględnieniem bilansowania i autokonsumpcji, zdecydowanie musi być doprecyzowana i rozbudowana.
————————————————————————
Robert Jan Szustkowski – analityk rynku OZE
