Spis treści
Ostry spór o gaz pomiędzy Pragą a Berlinem
Czeski minister gospodarki Jozef Sikela oskarżył Niemcy o to, że zatrzymują u siebie gaz, który miał trafić do Czech przez transgraniczne połączenie Brandov.
Sikela, według Bloomberga, wysłał protesty do niemieckiego odpowiednika Roberta Habecka i do Komisji Europejskiej, gdy niemiecki operator Gascade ogłosił prawie 5-krotnie zmniejszenie przepustowości Brandov od 1 października 2024 r.
„Sytuacja taka skłania państwa Europy Środkowo-Wschodniej do ponownego zwrócenia się po gaz z Rosji. Poziom, do którego ograniczona zostanie przepustowość Brandov z trudem zaspokoi potrzeby samych Czech, a co będzie z innymi krajami? – napisał Sikela, mając na myśli Słowację i Węgry.
Po 2025 r. import gazu z Rosji stoi jednak pod znakiem zapytania z uwagi na wygaśnięcie umowy tranzytowej między Ukrainą i Rosją. Ukraińcy zapowiedzieli, że jej nie przedłużą, aczkolwiek nie sprzeciwiają się stanowczo temu, żeby gaz nadal płynął.
Czytaj: Rosyjski gaz wciąż płynie do UE przez Ukrainę. Czy po 2024 r. przestanie płynąć?
Czeski minister w swoim liście przypomniał też, że Niemcy wprowadzili ponad rok temu nielegalną opłatę importową 2,5 euro za każdą megawatogodzinę gazu wywiezioną z Niemiec do innych krajów UE. Pod naciskiem KE zgodzili się ją znieść, ale dopiero od stycznia.
Węgry stoją przed groźbą kryzysu energetycznego
Węgierski rząd poinformował, że Ukraina ograniczyła dostawy ropy naftowej płynącej południową odnogą rurociągu „Przyjaźń”. Jak pisze portal „Politico”, chodzi o dostawy z prywatnej rosyjskiej firmy „Łukoil”. Dostawy z Rosji zapewniają Węgrom 70 proc. ropy, a kontrakt z Łukoilem odpowiada za połowę dostaw z Rosji. Dostawy ropy z Rosji są objęte unijnymi sankcjami, ale nie dotyczy to dostaw rurociągami na Węgry, Słowację i do Czech.
Kontekst polityczny „sankcji” wprowadzonych przez Kijów jest dość jasny – to odpowiedź na niedawne wizyty Victora Orbana w Rosji i Chinach oraz jego apele o rozpoczęcie negocjacji pokojowych, których rząd Ukrainy nie chce.
Problemy z ropą zbiegły się z rekordowymi cenami energii elektrycznej na Węgrzech.
Czytaj: Upały w Europie: prąd w Polsce po 2000 zł, w Finlandii za darmo
PGG przejadła zyski
Polska Grupa Górnicza miała w zeszłym roku prawie 2,4 miliarda złotych zysku netto – wynika z opublikowanego sprawozdania finansowego. To zasługa bardzo dużych przychodów ze sprzedaży węgla – ponad 16 miliardów złotych, podczas gdy w 2022 roku było to o prawie 4 miliardy mniej. To późniony efekt skoku cen węgla z 2022 roku, kiedy to notowania osiągnęły niebotyczne poziomy. Od tego czasu ceny węgla spadły jednak kilkakrotnie, na ARA do 100 dolarów za tonę, a to oznacza, że PGG znów będzie pod kreską.
Mimo rekordowych cen węgla PGG nie zdołała wypracować żadnej „poduszki” finansowej, którą przygotowała jej „sąsiadka”, Jastrzębska Spółka Węglowa. Wszystkie pieniądze są natychmiast przejadane na podwyżki dla górników.
Na koniec zeszłego roku PGG miała ponad 780 milionów złotych na koncie, co – jak w czerwcu mówił prezes PGG – pozwoliło górniczej spółce funkcjonować w miarę normalnie przez początek 2024 roku.
O ile w 2023 roku PGG nie korzystała z pomocy państwa, to już na ten rok zgłosiła się po 5,5 miliarda złotych z kieszeni podatnika. Pomoc ta wciąż nie została zatwierdzona przez KE.
Nowy kabel Polska-Litwa
PSE i litewski Litgrid podpisały porozumienie o współpracy przy budowie drugiego polsko-litewskiego połączenia Harmony Link. Przybierze ono jednak zupełnie inny kształt, niż jeszcze niedawno planowano. Zamiast podmorskiego kabla prądu stałego Żarnowiec-Darbenai do 2030 roku powstanie synchroniczna napowietrzna linia 220 kV Ełk Bis-Gižai. Koncepcję podmorskiego kabla zarzucono ze względu na koszty.
Tymczasem Operatorzy przesyłowi trzech krajów bałtyckich oficjalnie poinformowali operatorów z Rosji i Białorusi o nieprzedłużaniu porozumienia BRELL, co oznacza wyjście 8 lutego 2025 roku z poradzieckiego systemu synchronizacji sieci elektroenergetycznych IPS/UPS.
Tzw. porozumienie BRELL przewiduje równoległą kontrole parametrów sieci przez centrum BRELL w Moskwie i przez bałtyckich operatorów.
W wyniku wygaśnięcia porozumienia z dniem 7 lutego 2025, w kolejnej dobie systemy przesyłowe Litwy, Łotwy i Estonii znajdą się w izolowanym trybie pracy, a 9 lutego zostaną zsynchronizowane z CEN, czyli synchronicznym obszarem kontynentalnej Europy.
Synchronizacja ma być podtrzymywana dzięki LitPol Link, czyli linii Ełk-Alytus, które 9 lutego przyszłego roku stanie się połączeniem synchronicznym, jedynym, które kraje bałtyckie będą miały z CEN.
Nowy blok jądrowy w Czechach zbudują Koreańczycy
Czeską elektrownię jądrową Dukovany rozbuduje koreański koncern KHNP. Rząd Czech ogłosił wybór zwycięzcy w przetargu, pokazując czarną polewkę Francuzom z EDF. Wcześniej Czesi odesłali z kwitkiem Westinghouse z powodu mętnej oferty.
Zamiast jednego nowego bloku w Dukovanach rząd postanowił, że Koreańczycy zbudują dwa, bo tak ma wyjść taniej.
Więcej już we wtorek na wysokienapiecie.pl
Trybunał Obrachunkowy UE krytykuje wodorowe plany KE
Komisja Europejska doprowadziła do przyjęcia ram regulacyjnych dla odnawialnego wodoru jako niezbędnego elementu transformacji, ale w zasadzie poza nimi wodór jawi się jako wielka niewiadoma – ocenił Europejski Trybunał Obrachunkowy.
Trybunał wytknął komisji szereg zaniedbań. Przede wszystkim brak analiz dla określenia celów UE w produkcji i importu wodoru odnawialnego.
Następnie brak oceny skutków, np. wpływu wprowadzanych przepisów na koszty produkcji. Komisja nie ma pełnego obrazu co do potrzeb inwestycyjnych, ani dostępnego finansowania publicznego.
Litania wytyków Trybunału jest długa, podobnie jak lista zaleceń, sprowadzająca się do zweryfikowania sytuacji w praktyce, opracowania jakiegoś planu, rozeznania się w źródłach finansowania.
Bałkański blackout zaczął się od zwarć
Zwarcie na linii 400 kV Ribarevine – Podgorica w Czarnogórze zapoczątkowało lawinę zdarzeń, która w środku upalnego dnia 21 czerwca pozostawiła bez prądu sporą część Bałkanów. Według pierwszych ustaleń ENTSO-E, pierwsze zwarcie i wypadnięcie linii nie wywołało poważniejszych efektów, żadna inna linia przesyłowa w regionie nie została przeciążona, nie notowano problemów z napięciem i z częstotliwością.
Jednak 13 minut później doszło do zwarcia na linii 400 kV między Albanią a Grecją i dopiero to zdarzenie, przy niedziałającej ciągle linii w Czarnogórze wywołało lawinę, zakończoną blackoutem.
W wyniku drugiego zwarcia doszło do spadków napięcia, co w warunkach braku niezbędnych rezerw uruchomiło automatyczne odłączenie szeregu linii w Chorwacji, Bośni i Hercegowinie, Czarnogórze i Albanii. Odłączony został także kabel Czarnogóra-Wochy. Doszło do podziału systemu na dwie strefy: jednej o praktycznie zerowym napięciu i drugiej, gdzie system działał bez zakłóceń.
Zasilanie przywrócono w ciągu 3 godzin. Obecnie trwają poszukiwania przyczyn obydwu zwarć, które zapoczątkowały efekt domina.
