Spis treści
Złoty spaw wykonano na terytorium Litwy, kilkadziesiąt metrów od granicy, między Puńskiem a Łoździejami (Lazdijai), kilkaset metrów od północnego końca granicznego jeziora Gaładuś. Nieco symboliczne jest to, że praktycznie w tym samym miejscu granicę przekracza połączenie elektroenergetyczne Ełk-Alytus, czyli LitPol Link.
GIPL jest pierwszym fizycznym i bezpośrednim połączeniem systemu przesyłowego gazu państw bałtyckich oraz Finlandii z resztą UE. Finlandię łączy bowiem z Estonią podmorski Balticconnector.
Budowa 343 km polskiego odcinka jest na ukończeniu, do końca roku całość ma być gotowa. Litewski odcinek liczy 165 km i jest już praktycznie zakończony.
Uzgodnienia zasad funkcjonowania
Operacyjnie gazociąg ma być zdolny do działania w połowie 2022 r.
Do tego czasu operatorzy z obu krajów powinni uzgodnić taryfy na połączeniu ich systemów, czy też metody alokacji zdolności przesyłowych. Rozmowy na ten temat są w toku, a wskazówkami dla uzgodnień są rezultaty niewiążącego badania zainteresowania uczestników rynku zdolnościami przesyłowymi interkonektora, jakie Gaz-System i Amber Grid przeprowadzili w listopadzie i grudniu 2020. Jego celem było m.in. określenie optymalnych warunków dostępu do punktu połączenia międzysystemowego w obu kierunkach. 
Na podstawie rezultatów operatorzy ocenili, że „GIPL wykazuje wysoki potencjał komercyjny i może przynieść wysoką wartość ekonomiczną dla uczestników rynku”.
Rezerwacja przesyłu
Uzgodnienia operatorów muszą być zatwierdzone przez regulatorów. Celem jest to, aby w lipcu 2022 r. przeprowadzić pierwsze aukcje produktów rocznych na rok gazowy 2022/2023. To oznacza, że gazociąg powinien ruszyć najpóźniej 1 października 2022 r., kiedy to rok gazowy się zaczyna.
Aukcje na przepustowość , zgodnie z wcześniejszymi uzgodnieniami, będą się odbywać na platformie aukcyjnej GSA Gaz-Systemu. Termin w lipcu 2022 r. potwierdził również Amber Grid.
Gazociąg będzie miał zdolność przesyłową rzędu 2,5 mld m sześc. rocznie w kierunku Litwy i 2 mld w kierunku Polski.
Zgodnie z europejskimi regulacjami obaj operatorzy zbadali ostatnio zainteresowanie perspektywą możliwości zwiększenia w przyszłości przepustowości GIPL. Okazało się, że gazociąg zaspokoi przewidywane przez uczestników rynku potrzeby, więc chwilowo nie ma potrzeby projektowania zwiększenia możliwości przesyłu w odleglejszej przyszłości.
Perspektywy wykorzystania
Jak wskazywał podczas uroczystego „spawania” pełnomocnik rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej Piotr Naimski, GIPL jest elementem polskiej strategii dywersyfikacji kierunków i źródeł dostaw gazu. Lipcowe aukcje dadzą obraz przyszłego wykorzystania rury, ale pewne wskazówki co do tego, jak w przyszłości popłynie nią gaz, mogą być przyszłoroczne aukcje na zdolności regazyfikacyjne litewskiego terminala LNG w Kłajpedzie – na rok gazowy 2022/2023. Jak usłyszeliśmy, przetargami tymi interesuje się PGNiG, co oznaczałoby, że polski koncern wykorzysta GIPL jako kolejną drogę importu. PGNiG ma portfel długoterminowych kontraktów z amerykańskimi dostawcami, których wolumen przekracza przyszłe zdolności terminala w Świnoujściu. Może zatem wykorzystać Kłajpedę i GIPL. W dzisiejszych, niespokojnych, zwłaszcza na rynku gazu czasach, kontrakt długoterminowy ma swoją wartość.
