Spis treści
Rozwój kultury zarządzania organizacją zatacza coraz szersze kręgi. Po zarządzaniu jakością, środowiskiem, informacją i bezpieczeństwem pracy zarządzanie energią jest najczęściej wdrażanym systemem. Nic dziwnego, energia stanowi istotny czynnik kosztowy przedsiębiorstw oraz poprzez jej zużycie i wykorzystanie organizacja istotnie wpływa na swoje bliskie i dalekie otoczenie. Dlatego warto mierzyć i oceniać poziom tego wpływu, w czym pomaga wdrożenie systemu.
Kluczowe elementy
Kluczowymi elementami zarządzania energią są aspekty techniczne, ludzie i zaangażowanie organizacji. Wykonywane pomiary (pozyskiwane dane) dotyczące zużycia energii należy odpowiednio analizować. Przy pomocy szkoleń budujemy wśród załogi motywację i kompetencje pozwalające na ciągłe doskonalenie wyniku energetycznego.
Motywację budujemy także poprzez sprawną komunikację systemu i jego wyników wewnątrz organizacji. To właśnie w ten sposób kreujemy kulturę efektywności energetycznej w organizacji. Pracownicy nie wypełnią swoich obowiązków wynikających z efektywności energetycznej jeżeli nie będą im one odpowiednio zakomunikowane i nie będą ich świadomi.
Czytaj także: Audyt energetyczny przedsiębiorstwa – kiedy jest obowiązkowy i co ma zbadać?
Najczęstszą luką w niesformalizowanych systemach jest brak odpowiedzialności najwyższego kierownictwa za wyniki efektywności energetycznej. A to właśnie najwyższe kierownictwo organizacji powinno brać czynny udział w planowaniu wyniku energetycznego i definiowaniu adekwatnych wskaźników. To najwyższe kierownictwo podejmuje decyzje i motywuje do działania, jeżeli procesowi zarządzania energią poświęci odpowiednio dużo uwagi, ale także dostarczy zasobów (dane, informacje) i kapitału (kompetencje i finanse).
Wskaźniki efektywności
Co do zasady norma nie definiuje konkretnych kryteriów dla wyniku energetycznego oraz wskaźników wyniku energetycznego. Wynika to z faktu, że norma ma mieć możliwość zastosowania we wszystkich organizacjach – niezależenie od charakteru ich działalności oraz wielkości przedsiębiorstwa.
Wybór wskaźników jest ważnym elementem systemu. Powinny być odpowiednie dla organizacji i produktu, możliwe do zmierzenia i porównywalne. To organizacja sama definiuje swoje wskaźniki – możliwym jest posiłkowanie się branżowymi benchmarkami, jeżeli istnieją i są rzetelne. To właśnie wskaźniki pomagają zrozumieć wykorzystanie i zużycie energii przez zakład, czy instalację, a także monitorować ich zmianę i reagować na ich odchylenie w odpowiednim czasie.
Działanie cykliczne PDCA
Na podstawie historycznych i bieżących danych o wykorzystaniu energii identyfikowane są obszary znaczącego zużycia energii oraz możliwości poprawy wyniku (efektywność energetyczna). Taki przegląd energetyczny pozwala określić istniejące i planowane wskaźniki wyniku energetycznego, którym stawiamy nowe cele planując odpowiednie zadania i działania.
Czytaj także: Audyt energetyczny przedsiębiorstwa to kompendium wiedzy i strategia inwestycyjna
Poszczególne działania przekuwamy w plany i wprowadzamy je w życie. W odpowiednich momentach sprawdzamy efekty działań i bieżącej działalności. Kluczowe znaczenie ma tutaj powtarzalny proces pomiaru, który pozwala na rzetelne określenie, czy i o ile wynik energetyczny się poprawił.
W tym momencie możemy dokonać ponownego przeglądu, ustalić co się zmieniło i dlaczego oraz zaplanować kolejne działania na rzecz ciągłej poprawy wyniku.
Audyt trzeciej strony
Po wdrożeniu w organizacji systemu zarządzania energią, może zostać on poddany procesowi certyfikacji na zgodność z normą ISO 50001. Podobnie jak w przypadku innych systemów zarządzania certyfikacja systemu ma charakter dobrowolny. W innym przypadku można deklarować zgodność systemu z normą – nie ma jednak formalnego potwierdzenia tego faktu przez niezależną jednostkę certyfikującą.
Czytaj także: Instalacja PV o mocy 50 kW w firmie: koszty, okres zwrotu i zasady rozliczeń
Każde wprowadzenie systemu (certyfikowanego bądź nie) niesie ze sobą konkretne korzyści. Pozyskana wiedza przyczyni się do poprawy efektywności i konkurencyjności wytwarzania przez przedsiębiorstwo. Efektem tego będzie redukcja wpływu na środowisko, np. poprzez zmniejszenie emisji. Regularne audyty i przeglądy pomagają także na szybsze wykrycie awarii i anomalii w funkcjonowaniu urządzeń a dzięki lepiej zorganizowanemu mierzeniu także ocenić ich koszty.
W zależności od charakteru i wielkości organizacji uzyskiwane korzyści będą na innym poziomie, dlatego przed formalnym wdrożeniem należy przeanalizować potencjalne korzyści i koszty wynikające z funkcjonowania systemu oraz ocenić stopień przygotowania organizacji do jego wdrożenia z określeniem realnych ram czasowych.
Czytaj także: Jak zaoszczędzić na klimatyzacji w firmie?
Bartosz Dobrowolski – wiceprezes zarządu w Ellipsis Energy, audytor energetyczny, absolwent Wydziału Mechanicznego Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej. Od lat szuka rozwiązań przynoszących oszczędności energii i kosztów z nią związanych. Autor i koordynator ponad 400 audytów efektywności energetycznej dla przedsiębiorstw. Doradca w zakresie kierunków i możliwości optymalizacji i inwestycji związanych z energetyką w przemyśle. Ekspert w zakresie efektywności energetycznej oraz Systemu Białych Certyfikatów.
Adam Dominiak – prezes zarządu w Ellipsis Energy, audytor energetyczny, absolwent Wydziału Mechanicznego Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej. Doradza w zakresie efektywności energetycznej i gospodarki energetycznej wielu zakładom produkcyjnym w Polsce. Wieloletni wykładowca termodynamiki i wymiany ciepła w Instytucie Techniki Cieplnej Politechniki Warszawskiej. Pasjonat innowacji w biznesie i produkcji, rzecznik patentowy.
