Realna integracja rynków wymaga nie tylko fizycznych połączeń, ale ma także wymiar handlowy. Od początku przyszłego roku ruszy więc też wspólna dla Litwy, Łotwy, Estonii i Finlandii giełda gazu. Wszystkie cztery kraje uzgodniły, że będzie ja prowadzić litewski GET Baltic – utworzony w 2012 roku operator litewskiego giełdowego rynku gazu, który działa już we wszystkich trzech krajach bałtyckich, zapewniając fizyczną dostawę oraz produkty typu spot i forward. Od nowego roku GET Baltic obejmie także Finlandię. Oznaczać to będzie także likwidację Kaasupörssi Oy – fińskiej giełdy, która zniknie z końcem roku.
Jaka w tym wszystkim będzie rola IRGiT? Izba podpisała właśnie z GET Baltic umowę na usługi doradcze przy tworzeniu modelu rozliczeń, zabezpieczeń i zarządzania ryzykiem dla rynków gazu. Litwini wysoko sobie cenią polskie doświadczenia w prowadzeniu i zarządzaniu giełdowymi rynkami gazu.
„Zawsze szukamy najlepszych europejskich rozwiązań. Zamierzamy skorzystać z wieloletnich doświadczeń IRGiT w rozliczaniu i zabezpieczaniu giełdowych transakcji w Polsce” – mówi szefowa GET Baltic Giedrė Kurmė. Wspólnie z Izbą litewska giełda zamierza poprawić obecny system zarządzania i rozrachunku transakcji. Nowy model, przy którego tworzeniu doradzać ma IRGiT ma ustalić nowe zasady udziału i wyższe standardy, oraz zwiększyć atrakcyjność i perspektywy rozwoju tego rynku. Wszystko to powinno zostać wprowadzone w ciągu 2020 roku – ocenia Giedrė Kurmė. 
Zobacz także: Jak się walczy z manipulacjami na rynkach energii, czyli REMIT wkracza do akcji
„Rynek giełdowy, który daje gwarancję dostawy towaru i gwarancję płatności, który posiada odpowiednie mechanizmy zarządzania ryzykiem i zarządzania niewypłacalnością to rynek bezpieczny i atrakcyjny dla jego uczestników” – mówi wiceprezes IRGiT Łukasz Goliszewski. Jak dodaje, Izba w ciągu 10 lat prowadzenia działalności mocno rozwinęła modele zarządzania ryzykiem oraz mechanizmy rozliczeń, uwzględniając w szczególny sposób oczekiwania uczestników rynku, wytyczne nadzorcy oraz europejskie standardy izb rozliczeniowych. „Dzięki tym doświadczeniom nasz zespół posiada wyjątkowe kompetencje, które wykorzystamy w trakcie realizacji projektu” – podkreśla Goliszewski.
IRGiT w całości należy do TGE. Licencjonowana przez KNF Izba działa na polskim rynku energii elektrycznej, gazu, praw majątkowych i uprawnień do emisji CO2. Jest odpowiedzialna za rozliczanie, rozrachunek i zabezpieczanie wszystkich transakcji zawieranych na Towarowej Giełdzie Energii. W 2019 roku zarejestrowała do rozliczeń łącznie 446 TWh energii elektrycznej, 286 TWh gazu i 52 TWh praw majątkowych. Łączna wartość zabezpieczeń wniesionych do IRGiT na koniec sierpnia 2019 wynosiła ponad 7,2 mld zł.
Zobacz także: Giełda energii walczy o płynność
Wspólny bałtycko-fiński rynek gazu ma mieć jednolitą taryfę przesyłową. Od strony infrastrukturalnej 1 stycznia ruszy ostatni niezbędny element – Balticconnector, czyli gazociąg łączący Finlandię i Estonię. Budowa niemal dobiegła końca, a kilka dni temu Finowie ogłosili, że swoją część lądową napełnili już gazem, by przeprowadzić próby przesyłu i działania tłoczni. Całość rury ma być gotowa do końca roku.
W przyszłości rynki trzech państw bałtyckich i Finlandii fizycznie połączą się z resztą Europy za pomocą gazociągu GIPL, czyli rury łączącej Polskę i Litwę. Stworzy to jeszcze większe możliwości handlu, w którym znaczącą rolę ma odgrywać TGE. W dalszej perspektywie TGE ma stać się regionalnym ośrodkiem handlu gazem w ramach projektu „Hub gazowy”. W Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju projekt ten jest definiowany jako „centrum przesyłu i handlu gazem dla państw Europy Środkowej i Wschodniej oraz państw bałtyckich”.
Zobacz także: Przedsiębiorco, zmniejszaj pobór mocy w szczycie! Możesz zarobić i nic nie robić…
