Warszawa, 15.07.2021 (ISBnews) – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej oddalił odwołanie Niemiec od wyroku Sądu UE w sprawie gazociągu OPAL – lądowej odnogi Nord Stream. Sąd UE stwierdził nieważność decyzji Komisji Europejskiej, która de facto umożliwiła przekierowanie na trasę Nord Stream-Opal części gazu ziemnego, przesyłanego dotychczas przez kraje Europy Środkowej.
"Wbrew argumentacji przedstawionej przez Niemcy, zgodność z prawem każdego aktu instytucji Unii wchodzącego w zakres jej polityki w dziedzinie energetyki należy oceniać w świetle zasady solidarności energetycznej, nawet w braku wyraźnego odniesienia do tej zasady w mającym zastosowanie prawie wtórnym"- czytamy w komunikacie.
Oddalił odwołanie Niemiec od wyroku Sądu, który na podstawie tej zasady stwierdził nieważność decyzji Komisji z 2016 r., którą zostały zmienione warunki dostępu do gazociągu OPAL (Ostseepipeline-Anbindungsleitung") . OPAL to odcinek lądowy w zachodniej części gazociągu Nord Stream 1, którym przesyłany jest gaz z Rosji do Europy, z pominięciem państw tranzytowych: Ukrainy, Polski i Słowacji.
W 2009 r. Komisja Europejska zatwierdziła, pod określonymi warunkami, decyzję niemieckiej federalnej agencji do spraw sieci w sprawie wyłączenia gazociągu OPAL spod przepisów dyrektywy 2003/55 i 2009/73) dotyczących dostępu stron trzecich do sieci gazociągów oraz spod regulacji taryfowej. Gazprom nigdy nie spełnił jednego z warunków nałożonych przez Komisję, dlatego wykorzystywać tylko 50% zdolności przesyłowej gazociągu OPAL od momentu jego oddania do eksploatacji w 2011 r.
W 2016 r., między innymi na wniosek Gazpromu, niemiecka federalna agencja do spraw sieci zgłosiła Komisji swój zamiar zmiany niektórych postanowień wyłączenia przyznanego przez Komisję w 2009 r. Zasadniczo planowana zmiana miała umożliwić wykorzystywanie pełnej przepustowości gazociągu OPAL, pod warunkiem że co najmniej 50% zdolności przesyłowych tego gazociągu będzie sprzedawanych w ramach aukcji. 28 października 2016 r. Komisja zatwierdziła tę zmianę.
Uznając, że sporna decyzja zagraża bezpieczeństwu dostaw gazu do Polski ze względu na przekierowanie na trasę tranzytu Nord Stream 1-OPAL części gazu ziemnego przesyłanych dotychczas przez państwa regionu Europy Środkowej, Polska wniosła do Sądu Unii Europejskiej skargę o stwierdzenie nieważności tej decyzji.
Sąd uwzględnił tę skargę i stwierdził nieważność decyzji z powodu naruszenia zasady solidarności energetycznej, ustanowionej w art. 194 ust. 1 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Zdaniem Sądu Komisja powinna była zbadać skutki zmiany warunków korzystania z gazociągu OPAL dla bezpieczeństwa dostaw i polityki Polski w dziedzinie energetyki.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, do którego wpłynęło odwołanie wniesione przez Niemcz, orzekając w składzie wielkiej izby, utrzymał w mocy wyrok Sądu.
Trybunał przypomniał w pierwszej kolejności, że zgodnie z art. 194 ust. 1 TFUE polityka Unii w dziedzinie energetyki ma na celu, przy zachowaniu solidarności między państwami członkowskimi, zapewnienie funkcjonowania rynku energii, zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii w Unii, wspieranie efektywności energetycznej i oszczędności energii, jak również rozwoju nowych i odnawialnych form energii, a także wspieranie wzajemnych połączeń między sieciami energii.
"W tym względzie Trybunał zauważył, że zasada solidarności stanowi podstawową zasadę prawa Unii, wymienioną w wielu postanowieniach traktatów UE i FUE, która to zasada w dziedzinie energetyki znajduje szczególny wyraz w art. 194 ust. 1 TFUE. Zasada ta jest nierozerwalnie związana z zasadą lojalności, która nakłada na Unię i państwa członkowskie obowiązek szanowania się i udzielania wzajemnego wsparcia w wykonywaniu zadań wynikających z traktatów" – czytamy w komunikacie.
TSUE podkreślił, że ze względu na fakt, że zasada solidarności leży u podstaw wszystkich celów polityki Unii w dziedzinie energetyki, nic nie pozwala wykluczyć, że zasada ta wywołuje wiążący skutek prawny.
W związku z tym z łącznej lektury zasad solidarności energetycznej i lojalnej współpracy wynika, że przy wydawaniu decyzji zmieniającej system ustanawiający odstępstwo, przyjętej na podstawie dyrektywy 2009/73, Komisja ma obowiązek zbadać ewentualne ryzyka dla dostaw gazu na rynkach państw członkowskich, ocenił Trybunał.
Jego zdaniem, zasada solidarności wymieniona w art. 194 ust. 1 TFUE rozciąga się na każde działanie wchodzące w zakres polityki Unii w dziedzinie energetyki. A zatem spoczywający na instytucjach Unii i państwach członkowskich obowiązek uwzględnienia zasady solidarności energetycznej przy przyjmowaniu aktów dotyczących rynku wewnętrznego gazu ziemnego, wiążący się między innymi z czuwaniem nad zapewnieniem bezpieczeństwa dostaw energii w Unii, oznacza podejmowanie zarówno środków mających zaradzić nadzwyczajnym sytuacjom, jak i środków zapobiegawczych.
W ramach wykonywania kompetencji przysługujących im odpowiednio w tej dziedzinie Unia i państwa członkowskie są obowiązane dokonać wyważenia wchodzących w grę interesów energetycznych i unikać podejmowania środków, które mogłyby naruszać interesy ewentualnie zainteresowanych podmiotów w zakresie bezpieczeństwa dostaw, efektywności gospodarczej i politycznej oraz dywersyfikacji źródeł zaopatrzenia, a to w odpowiedzialności za ich faktyczną współzależność i solidarność, podsumował Trybunał.
(ISBnews)
