O tym, że jednostki samorządów terytorialnych chcą inwestować we własne źródła energii elektrycznej i cieplnej wiadomo nie od dziś. Problem z zaspokojeniem potrzeb energetycznych gmin i miast stał się tym większy, że w ostatnim okresie ceny energii drastycznie rosną. Do tego dochodzą liczne nowe przepisy wprowadzające konieczność zwiększania udziału OZE w lokalnym miksie energetycznym. W najbliższym czasie ogłoszone zostaną nabory dotacyjne wparcia inwestycji zarówno na szczeblu krajowym jak i europejskim, nie oznacza to jednak, że samorządy czekają z założonymi rękami. Już niedługo startuje nowy program w ramach KPO – inicjatywa B.2.2.2, w ramach którego Klastry Energii mogą uzyskać wysokie dofinansowania na działania przedinwestycyjne.
W DOEKO Group, pełniącym rolę Koordynatora 74 Klastrów Energii, zajmujemy się przygotowaniem gmin i miast do wzięcia udziału w powyższym dofinansowaniu. Dzięki temu możemy podzielić plany inwestycyjne członków naszych klastrów na trzy kategorie: inwestycje w nowe źródła OZE, przygotowanie do wykorzystania nowych mechanizmów dystrybucji energii oraz działania edukacyjno-szkoleniowe. Łączna wartość planowanych działań przed inwestycyjnych przekracza kwotę 200 mln zł.
Z zakresu inwestycji we własne źródła wytwórcze członkowie klastrów energii przede wszystkim planują budowę instalacji fotowoltaicznych na dachach własnych budynków takich jak urzędy, szkoły i przedszkola, a nawet na małych świetlicach wiejskich lub budynkach Ochotniczej Straży Pożarnej. Większość samorządów nie realizowała do tej pory podobnych inwestycji, co oznacza że pole do popisu jest olbrzymie. Kolejną inwestycją jest budowa mikroinstalacji o mocy do 50 kW na niedużych gruntach gminnych. Większość gmin dysponuje niewielkimi działkami, które nie są atrakcyjne dla inwestorów właśnie z uwagi na ich niedużą powierzchnię. Można je natomiast wykorzystać jako lokalizacje dla nowych mocy wytwórczych. Dzięki budowie wielu podobnych instalacji łączna moc OZE w klastrze rośnie, a produkowana w ten sposób energia może być wykorzystana w różnych celach.
Szczególnym zainteresowaniem cieszą się tereny w bezpośrednim sąsiedztwie oczyszczalni ścieków, hydroforni itp. z uwagi na duże zużycie prądu w takich obiektach. Samorządy nie rezygnują też z planowania budowy instalacji większych niż prosumenckie. W wielu gminach na podstawie wstępnych analiz planowane są inwestycje w nawet bardzo duże farmy PV, ale nie tylko. Dużym zainteresowaniem cieszą się biogazownie, które dzięki naturze klastrów energii nakierowanej na współpracę mogą w przystępny sposób zapewnić sobie łańcuch dostaw wkładu z terenów kilku różnych jednostek samorządów terytorialnych.
Dodatkowo budowa biogazowni umożliwi zagospodarowanie odpadów gminnych, a także potencjalnie produkcję ciepła, jest to więc perspektywa warta uwagi. Pewnym problemem obarczone są plany budowy własnych farm wiatrowych – w myśl nowych przepisów część terenów stała się nieatrakcyjna w kontekście takich inwestycji. Ostatnim z planowanych przedsięwzięć są projekty parasolowe postrzegane jako pomoc mieszkańcom gmin dotkniętych nagłymi wzrostami cen energii.
Budowa nowych źródeł wytwórczych to nie wszystko. Gminy chcą przygotować się również do obrotu energią wewnątrz klastra energii tak, by maksymalnie obniżyć koszty z związane z tym działaniem. W związku z tym, gminy planują wesprzeć działalność klastra tworząc na jego terenie spółdzielnie energetyczne. W tym zakresie ważna jest współpraca z Koordynatorem Klastra, aby odpowiednio dobrać obszar działania spółdzielni. Dodatkowo samorządy chcą wykorzystać mechanizmy wirtualnego prosumenta, by łatwiej dostarczać energię do swoich budynków lub zużywać ją na potrzeby oświetlenia ulicznego. Wymaga to jednak odpowiednich analiz i wsparcia specjalistów prawa energetycznego. Mechanizm ten w połączeniu ze zniżkami na dystrybucję jakie oferuje uczestnictwo w klastrze, pozwoli znacząco zmniejszyć koszty przesyłu energii.
Warto również wspomnieć o potrzebach wypracowania odpowiednich metod wsparcia przeciwdziałajacym ubóstwu energetycznemu, modeli lokalnego bilansowania energii lub zatrudnieniu ekspertów z zakresu obrotu energią.
Ostatnim zakresem planowanych inwestycji są tak zwane działania miękkie. Choć może wydawać się to nieoczywiste, jako Koordynator Klastrów Energii widzimy potrzebę organizacji kampanii społecznych, szkoleń i kursów w każdej grupie społecznej. Gminy podzielają naszą opinię i w jak najszybszym czasie chcą zacząć edukować swoich mieszkańców, szkolić przedsiębiorców oraz podnosić własne kompetencje. Wymaga to oczywiście środków i nawiązania współpracy z ekspertami. Dzięki Klastrom Energii łatwiej dotrzeć do odpowiednich specjalistów, a także zorganizować spotkania mieszkańców i przedsiębiorców ze swoich terenów.
Jak widać na powyższych przykładach rola klastrów energii rośnie i pozycjonują się one jako organizacje o strategicznym wpływie na przyszłość polskiej energetyki.
JC
