Spis treści
Podstawowym warunkiem zapewnienia finansowania z funduszy unijnych jest spełnienie wymaganych kryteriów przez państwo członkowskie. Jednym z takich horyzontalnych kryteriów, a więc dotyczących wszystkich funduszy unijnych, jest zapewnienie jednolitej procedury w zakresie zapewnienia zgodności wdrażanych programów z Kartą Praw Podstawowych (KPP).
W przypadku potwierdzenia naruszenia KPP muszą zadziałać odpowiednie procedury, obejmujące wszystkie instytucje zaangażowane we wdrażanie programów unijnych. Właściwa instytucja ma przekazywać zgłoszenie naruszenia stosowania KPP do odpowiednich służb.
Polski rząd ocenia, że spełnia ten warunek. – Polska podtrzymuje stanowisko, że istniejące rozwiązania krajowe oraz zaproponowane dodatkowe działania w obszarze funduszowym zapewniają spełnienie warunku dotyczącego stosowania KPP.
Zgodnie z przepisami państwa członkowskie oceniają spełnienie warunków oraz przedstawiają argumentację i uzasadnienie, jeżeli uznają dany warunek za spełniony – poinformowało Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej portal WysokieNapiecie.pl.
Na przełomie stycznia i lutego tego roku MFiPR przygotowało kolejną aktualizację samooceny spełnienia warunku. W dokumencie ramowym zawarto opis systemu ochrony praw podstawowych w Polsce, obowiązki instytucji odpowiedzialnych za wdrażanie programów w związku z zapewnieniem zgodności z KPP oraz procedurę zgłaszania skarg w zakresie nieprzestrzegania Karty przez instytucje lub beneficjenta. Aktualizacja samooceny została przekazana do KE i obecnie MFiPR oczekuje na stanowisko Komisji w sprawie tego warunku.
Czytaj także: Kiedy popłyną w Polsce miliardy na transformację?
Zapytaliśmy też o stanowisko Komisję Europejską. Polska zadeklarowała, że do tej pory nie spełniła warunku wymogu zgodności z Kartą Praw Podstawowych (KPP); dialog się toczy między Komisją a polskimi władzami, a proces oceny jest w toku (po nadesłanym niedawno uaktualnieniu) – poinformowała nas Komisja Europejska.
Dla kogo wystartował największy program w Unii
Brak spełnienia podstawowego warunku, koniecznego do zatwierdzenia wypłat przez Komisję Europejską, nie przeszkadza Ministerstwu Funduszy i Polityki Regionalnej w formalnym rozpoczynaniu programów. Na początku marca ministerstwo ogłosiło, że startuje największy program krajowy w całej UE – Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 o budżecie 29,3 mld euro, z czego 24,2 mld euro dostarczą fundusze UE.
Polska otrzymała już w zeszłym roku pierwsze środki na FEnIKS w formie zaliczek – ok. 362 mln euro. Dopiero kolejne płatności będą odbywały się na podstawie wniosków o płatność złożonych do KE. Obejmą one wydatki poniesione wcześniej przez beneficjentów i opłacone w ramach realizowanych projektów. A ponieważ pierwsze nabory projektów dopiero startują, to złożenie pierwszych wniosków o płatność do KE nastąpi w drugiej połowie roku, prawdopodobnie już po wyborach parlamentarnych.
Na cele związane z energetyką w programie FEnIKS zarezerwowano ok. 6 mld euro, jednak w najbliższych miesiącach nie przewidziano naborów. Pierwsze nabory z programu FEnIKS ruszą w II kwartale tego roku. W pierwszej kolejności będą dotyczyć inwestycji w sektorze kultury – poinformował portal WysokieNapiecie.pl MFiPR.
Rozwój sieci i OZE
Pokaźne fundusze na energetykę są też zarezerwowane w programach regionalnych i programie Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (FEPW). Według zapowiedzi, w maju wystartuje z FEPW konkurs z budżetem 150 mln zł, skierowany do Operatorów Systemu Dystrybucyjnego na rozwój inteligentnych sieci typu smart grid. Inwestycje te będą sprzyjać włączaniu do sieci rozproszonych odnawialnych źródeł energii (OZE), a także zapewnią stabilne dostawy energii dla elektromobilności (np. zasilanie elektrycznych autobusów czy tramwajów w miastach) – tłumaczy MFiPR. Nie przedstawiono jeszcze kryteriów oceny projektów w tym konkursie.
Czytaj także: Kiedy Polska dostanie unijne fundusze?
W regionalnych programach, których dysponentem są marszałkowie województw, na efektywność energetyczną (w tym termomodernizację, pompy ciepła oraz OZE) przeznaczono prawie 2,3 mld euro i niecałe 1,2 mld euro na inwestycje w elektrownie OZE. Regiony będą wspierać małą, rozproszoną energetykę, głównie słoneczną. Największymi budżetami powyżej 100 mln euro na inwestycje w OZE, dysponują województwa lubelskie, podkarpackie, łódzkie i małopolskie.
W najbliższych miesiącach fundusze na OZE i efektywność energetyczną uruchomią województwa opolskie i kujawsko-pomorskie.
Małgorzata Jarosińska-Jedynak, wiceszefowa MFiPR, wyjaśniła, że podstawową formą wsparcia jednostek samorządu będzie dotacja, podobnie jak w projektach, które nie generują dochodów. Wzrastać będzie jednak znaczenie wsparcia zwrotnego, zwłaszcza w projektach dotyczących OZE, w tym pożyczek, poręczeń i gwarancji.
