Spis treści
Polska zaczyna korzystać z pieniędzy Funduszu Modernizacyjnego. To obecnie główne źródło dofinansowania inwestycji w transformację energetyki. Złożone wnioski opiewają na prawie 4 mld zł dofinansowania w formie dotacji i pożyczek, a wkrótce ruszą nowe programy dotyczące kogeneracji, biogazu oraz odnawialnych źródeł energii.
Polska z Funduszu Modernizacyjnego może liczyć nawet na ponad 50 mld zł. Pieniądze pochodzą ze sprzedaży 2 proc. unijnej puli praw do emisji dwutlenku węgla i są przeznaczone dla 10 krajów członkowskich. Polsce przypada ponad 43 proc. puli.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który jest krajowym operatorem Funduszu Modernizacyjnego, uzyskał zgodę na realizację już 15 programów na łączną kwotę ok. 18,7 mld zł. Jak na razie tylko połowa programów została uruchomiona, z czego zaledwie klika cieszy się dużym zainteresowaniem. Już widać, że w przypadku niektórych programów przyjęto zbyt ambitne założenia i ich realizacja nie będzie prosta.
Spalarnie odpadów na fali
Najwięcej wniosków dotychczas przyjętych dotyczy 12 spalarni odpadów, zasilanych „paliwami alternatywnymi z odpadów komunalnych”. Z tego programu przedsiębiorstwa mogą uzyskać do 100 mln zł dotacji oraz do 400 mln zł pożyczki na budowę nowych, rozbudowę lub modernizację istniejących instalacji termicznego przekształcania odpadów z wytwarzaniem energii w wysokosprawnej kogeneracji. Dotacja pokrywa do 50 proc. kosztów inwestycji.
Przedsiębiorstwa składały oddzielne wnioski na dotację i pożyczkę – w sumie wpłynęły 24 wnioski. Wartość wnioskowanego wsparcia w formie dotacji wynosi 948 mln zł, a w formie pożyczki – 2,3 mld zł. Całość inwestycji opiewa na ok 4,3 mld zł. Złożone wnioski w pełni wyczerpują przeznaczony na program budżet.
NFOŚiGW ma już za sobą pierwszą umowę zawartą z Przedsiębiorstwem Energetycznym w Siedlcach na budowę instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych z odzyskiem energii o mocy 6 MWt i 1 MWe. Całość inwestycji ma kosztować 160 mln zł, z czego z Funduszu Modernizacyjnego przedsiębiorstwo dostanie ok. 65 mln zł dotacji.
Czytaj także: Śmieci zamiast węgla i gazu
OSD dostaną dotacje na liczniki i stacje ładowania elektryków…
Trzy programy, każdy o budżecie miliarda złotych, są skierowane do operatorów sieci dystrybucyjnej, z czego dwa – dotyczące stacji ładowania pojazdów elektrycznych i inteligentnych liczników – już uruchomiono, natomiast trzeci – dotyczący magazynów energii – nie ma terminu naboru.
W przypadku rozbudowy cieci elektroenergetycznej na potrzeby stacji ładowania pojazdów elektrycznych wpłynęło 5 wniosków na prawie 100 mln zł, co wyczerpało całą pierwszą alokację i teraz NFOŚiGW przygotowuje się na kolejny nabór. OSD dostają do 60 proc. dotacji na budowę, modernizację linii i stacji elektroenergetycznych, automatyzację sieci, rozwój systemów pomiarowych, systemów komunikacji i systemów IT, w tym serwerów i macierzy.
We wrześniu zakończono nabór wniosków w programie wsparcia inteligentnych liczników. Wpłynęło 6 zgłoszeń o dofinansowanie na łączną kwotę ok. 376 ml zł, a więc znacznie więcej niż 200 mln zł przeznaczone w pierwszym naborze. Z Funduszu Modernizacyjnego OSD mogą pokryć połowę kosztu zakupu liczników zdalnego odczytu oraz całość kosztów związanych z jego montażem i konieczną do obsługi liczników infrastrukturą. Zakłada się, że to wystarczy na co najmniej 3,8 mln nowych liczników.
…ale poczekają na magazyny energii
Natomiast w martwym punkcie utknął program budowy magazynów energii na potrzeby OSD. Co do zasady OSD nie mogą być właścicielami magazynów energii, chyba że są one zintegrowane z siecią. W programie zapisano, że beneficjent będzie musiał uzyskać potwierdzenie od prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, że jest to magazyn zintegrowany z siecią i nie będzie wykorzystywany na inne cele.
Jak wyjaśnia NFOŚiGW, najpierw musi zostać zmienione prawo energetyczne. Chodzi o dostosowanie polskich przepisów do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej. Artykuł 36 tej dyrektywy wymienia trzy warunki, jakie muszą być łącznie spełnione, by OSD mogły zostać właścicielami magazynów energii. Tymczasem projekt zmiany prawa energetycznego (UC 74), który wprowadza przepisy regulujące posiadanie instalacji magazynowania energii przez OSD i operatorów systemów przesyłowych nadal nie został przyjęty przez rząd.
Czytaj także: Drugi projekt dużej noweli prawa energetycznego i ustawy o OZE
Trudna droga do kogeneracji i oszczędności energii
Duże nadzieje wiązano z programem Renowacja z gwarancją oszczędności EPC (Energy Performance Contract) Plus, który promuje oszczędność energii w budownictwie w formule ESCO. W naborze wniosków skierowanym do spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych o budżecie 10 mln zł przyjęto 9 fiszek na łączną kwotę dofinansowania blisko 6 mln zł. Pozytywnie oceniono 7 wniosków wstępnych. Jak można nieoficjalnie usłyszeć, jest to wymagający program. Aby uzyskać dotację wysokości 30 proc. trzeba przeprowadzić głęboką termomodernizację i uzyskać co najmniej 60 proc. oszczędności energii. Minimalny poziom wymaganej oszczędności energii wynosi 30 proc., ale wówczas dotacja wynosi tylko 10 proc.
Trwają też pierwsze nabory wniosków dotyczące kogeneracji, ale ich wyniki jak na razie nie są imponujące: dwa wnioski w programie kogeneracja dla przemysłu i żaden w przypadku ciepłownictwa, ale tu nabór został ogłoszony niecałe dwa miesiące temu. To program o budżecie 3 mld zł skierowany do instalacji o mocy powyżej 50 MW. „Dla tak dużych inwestycji pierwszych wniosków należy się spodziewać najwcześniej na początku przyszłego roku. Skompletowanie dokumentacji jest procesem czasochłonnym” – poinformowała nas rzeczniczka prasowa NFOŚiGW Ewelina Steczkowska.
OZE i jeszcze więcej kogeneracji
Jeszcze w tym roku ma zostać ogłoszony nabór w programie kogeneracja powiatowa z budżetem miliarda złotych. To pomoc skierowana do systemów o mocy poniżej 50 MW. Jest to nowy program zaakceptowany przez Europejski Bank Inwestycyjny jesienią tego roku. Polska uzyskała zgodę na cztery nowe programy opiewające na 5,5 mld zł, oprócz kogeneracja powiatowej są to: rozwój kogeneracji w oparciu o biogaz komunalny, energia dla wsi, OZE dla ciepłownictwa.
