Opłata mocowa – jak wzrosną koszty energii przedsiębiorców z branży meblowej, mięsnej oraz handlowej?

Urząd Regulacji Energetyki jak co roku w przedświątecznym okresie nie narzeka na brak zajęć. Poza analizą wniosków o zmiany taryf od sprzedawców i dystrybutorów energii w tym roku Prezes URE zobligowany został do ustalenia poziomu opłaty mocowej dla różnych grup odbiorców. Zakładając, że same taryfy dopuszczone przez regulatora zwiększą się nieznacznie o poziom inflacji, to dodatkowa opłata znacząco podniesie koszty pobieranej energii z sieci elektroenergetycznej.

W poniedziałek 30 listopada Prezes URE opublikował informację, na którą większość przedsiębiorstw czekało od wielu miesięcy: określił wysokość stawki opłaty mocowej. Będzie ona naliczana do opłat dystrybucyjnych dla energii czynnej pobieranej z sieci elektroenergetycznej pomiędzy godzinami 7 a 22 w dni robocze. Oznacza to, że w typowym tygodniu (bez dni świątecznych) opłatą mocową objęte zostanie ok. 45% czasu. Pierwsze analizy przemysłowych odbiorców końcowych już są – opłata 76,20 zł/MWh w niektórych przypadkach oznacza podwojenie kosztów dystrybucji energii i będzie mieć wyraźny wpływ na wzrost kosztów energii elektrycznej w przemyśle.

Czemu ma służyć opłata mocowa?

Do systemów wspierających produkcję energii w źródłach odnawialnych, kogeneracyjnych oraz zachęcających do poprawy efektywności energetycznej od nowego roku wejdzie kolejny. Wsparcie systemowych elektrowni ma pozwolić na zapewnienie dostaw prądu ze sterowalnych jednostek, które w przeciwnym przypadku przestałyby być opłacalne w eksploatacji. Koszty produkcji energii elektrycznej w starych jednostkach węglowych, które utrzymywane są w gotowości do pracy, są znacząco wyższe od cen sprzedaży prądu na Towarowej Giełdzie Energii. Dlatego wsparcie z opłat mocowych przydzielane w ramach rynku mocy ma pozwolić na wygenerowanie środków na zabezpieczenie dostaw prądu, konieczne modernizacje oraz budowę nowych jednostek wytwórczych (lub usługi związane z DSR i ograniczaniem poboru mocy na wezwanie operatora).

Zobacz także: Ceny prądu rosną przez opłatę mocową, ale to nie koniec podwyżek

Opłata mocowa ma pomóc zebrać w 2021 roku ok. 5,6 mld zł, które zostały przyznane w ramach rynku mocy w aukcjach organizowanych w 2018 roku. Pierwsze okresy dostaw energii elektrycznej rozpoczynają się już od 1 stycznia. Ważniejsze jest jednak to, że ten rodzaj opłaty nie zniknie w niedalekiej przyszłości. Ustawa o rynku mocy zakłada, że ostatnie płatności z tytułu rynku mocy dla uczestników tego rynku wypłacane będą do 2047 roku, więc sam rodzaj opłaty stanie się stałym składnikiem faktur dystrybucyjnych na blisko 30 lat.

Nie wszyscy odczują skutki opłaty mocowej jednakowo

Wstępne szacunki Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii zakładały, że opłata mocowa wyniesie średnio około 45 zł/MWh, jednakże informacja opublikowana 30 listopada przez prezesa URE ustaliła jej wysokość w roku 2021 na 76,20 zł/MWh (od poniedziałku do piątku w godzinach 7–22). Opłata ta będzie naliczana od 1 stycznia 2021 r. jako nowa pozycja w rachunku za dystrybucję energii elektrycznej.

Naliczanie opłaty mocowej we wszystkie dni z wyłączeniem weekendów oraz dni ustawowo wolnych od pracy spowoduje, że nie każdego przedsiębiorcę dodatkowa opłata dotknie jednakowo. W większości przypadków już sam rodzaj działalności będzie miał determinujący wpływ na wysokość dodatkowych kosztów. Nie dotyczy to odbiorców końcowych pobierających energię elektryczną w gospodarstwach domowych, gdyż oni rozliczać się będą ryczałtowo i w zależności od rocznego zużycia energii obciążeni zostaną opłatą w wysokości od 1,87 zł netto/m-c do 10,46 zł netto/m-c.

Porównując profile poboru energii elektrycznej zakładów produkcji mebli, zakładów mięsnych oraz sklepów możemy stwierdzić, że:

• w przypadku producentów mebli mamy do czynienia głównie z pracą w dni robocze od poniedziałku do piątku (może poprzez wprowadzenie dodatkowej opłaty ulegnie to zmianie?),
• zakłady mięsne charakteryzują się produkcją ciągłą,
• funkcjonowanie obiektów handlowych przypada w większości właśnie na godziny od 7 do 22 (co ze względu na specyfikę branży może być trudno zmienić).

Koszty zakupu energii elektrycznej przedsiębiorcy mogą ustalać indywidualne (zasada TPA), natomiast koszty związane z jej dystrybucją wynikają bezpośrednio z taryf operatorów systemów dystrybucyjnych. To właśnie składnik za dostarczenie energii uzależniony od jej ilości zostanie rozszerzony o dodatkową pozycję związaną z opłatą mocową.

Na poniższych wykresach przedstawiono jak zmienią się koszty związane ze zużyciem energii elektrycznej od 2021 roku dla wspomnianych przykładów z branży meblowej, mięsnej oraz handlowej. Obliczenia przeprowadzono przy założeniu, że:

• w roku 2021 stawki związane z obrotem nie zmienią się (w każdym przypadku założono, że stawka za zakup energii elektrycznej to 320 zł/MWh);
• opłaty dystrybucyjne powiększone zostaną o opłatę mocową (76,20 zł/MWh) oraz opłatę OZE (2,20 zł/MWh), natomiast opłata kogeneracyjna w 2021 roku wyniesie 0,00 zł/MWh (wcześniej było to 1,39 zł/MWh).

Dla zakładu z branży meblarskiej wprowadzenie opłaty mocowej oznacza wzrost kosztów dystrybucyjnych o ponad 43 tys. zł (ok. 41%).  Całkowity koszt energii elektrycznej (obrót+dystrybucja) w porównaniu do roku 2020 wzrośnie o ponad 12%. Zakład z branży mięsnej może spodziewać się wzrostu opłat związanych z dystrybucją o ponad 387 tys. zł (ok. 51%), a więc w 2021 roku koszty energii elektrycznej wzrosną o ok. 9%. Dla zakładu z branży handlowej wprowadzenie opłaty mocowej oznacza wzrost kosztów dystrybucyjnych o ok. 22 tys. zł (ok. 22%). Całkowity koszt energii elektrycznej (obrót+dystrybucja) w porównaniu do roku 2020 wrośnie o ok. 8%.

Zwolnień ustawowych nie ma

Ustawa o rynku mocy przewidywała możliwość zwolnień dla wybranych odbiorców energii. Planowano wprowadzenie ulg dla odbiorców energochłonnych, jednakże nie miało to być całkowite zwolnienie z opłat. Projektowane progi wynosiły 20, 40 i 85% – w zależności m.in. od poziomu zużycia energii elektrycznej.

Zobacz także: Przemysł walczy o niższe rachunki za prąd

Tak jak wspomniano, zniesienie opłat miało być uzależnione od współczynnika intensywności kosztów energii elektrycznej, jednakże Komisja Europejska nie jest przychylna wprowadzeniu zwolnień dla odbiorców przemysłowych. Jak dotąd ulgi nie zostały więc wprowadzone. Przedsiębiorcy postulowali również o mechanizm odraczający wprowadzenie opłaty mocowej do końca 2021 roku, jednakże takie rozwiązanie może być niewykonalne – skąd wtedy Zarządca Rozliczeń miałby wygospodarować środki na pokrycie wynagrodzeń dla uczestników rynku mocy?

Czy da się ograniczyć nowe opłaty?

Sposobem na ograniczenie opłat dla odbiorców przemysłowych może być np. zmiana trybu pracy lub obciążenia produkcji, a co za tym idzie przeniesienie jej na weekendy lub godziny nocne. Taka reorganizacja pracy na pewno przyczyni się do spłaszczenia profilu zapotrzebowania na energię, a więc do wygładzenia szczytów oraz podniesienia poborów energii w dolinach (często są to właśnie godziny nocne). Nie jest to jednak uniwersalne rozwiązanie dla każdej branży, gdyż w przypadku handlu ciężko wyobrazić sobie zmiany godzin pracy sklepów na typowo nocne, więc najprawdopodobniej pozostaną one otwarte w godzinach poboru opłaty mocowej.

Ograniczeniem wpływu kosztów związanych z opłatą mocową na prowadzoną działalność może być autoprodukcja energii elektrycznej. Dodatkowa opłata sprawi, że inwestycja we własne moce wytwórcze takie jak instalacja kogeneracyjna lub fotowoltaiczna stanie się dużo bardziej opłacalna. Co prawda przedsięwzięcia te wiążą się z poniesieniem dość dużych nakładów finansowych, jednakże w dłuższej perspektywie czasu dają wymierne korzyści. Podniesienie kosztów energii będzie również impulsem do poszukiwania możliwości poprawy efektywności energetycznej w przedsiębiorstwach.

Zobacz także: Autoprodukcja energii elektrycznej w zakładzie przemysłowym – systemy wsparcia

W kolejnym artykule przedstawimy wyniki analiz rozwiązań związanych z budową instalacji do produkcji energii w przedsiębiorstwach. Uwzględnione zostanie zwłaszcza to, jak wprowadzenie opłaty mocowej przyczyni się do szybszego zwrotu z inwestycji we własne źródła wytwórcze.

————————————————————————————————————————————————————-

Natalia Klauza– Audytor energetyczny w Ellipsis Energy, absolwentka Wydziału Mechaniczno-Energetycznego Politechniki Wrocławskiej oraz Wydziału Mechanicznego Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej. Członek Zrzeszenia Audytorów Energetycznych – rekomendowany audytor w specjalności „audyty energetyczne przedsiębiorstw”