Spis treści
Według raportu REN21 o odnawialnych źródłach energii GSR2018 (Global Status Report), w źródła te zainwestowano na świecie w ubiegłym roku prawie 280 mld dolarów. Łącznie OZE miały 70 proc. udziału netto w przyroście globalnych mocy. Osiągnęły najlepszy wynik w historii. Ale sektory ogrzewania, chłodzenia i transportu – które łącznie odpowiadają za ok. 80 proc. światowego końcowego zapotrzebowania na energię – nie wykorzystują OZE tak, jak to jest możliwe.
Elektrownie słoneczne jak grzyby po deszczu
Dobre wieści dotyczą przede wszystkim energetyki słonecznej, która odpowiadała za ponad połowę nowych inwestycji w OZE. Przyrost mocy w fotowoltaice osiągnął rekordowy poziom. REN21 szacuje, że w ubiegłym roku oddano 98 GW, o 29 proc. więcej w stosunku do 2016 r. Same oddane do użytku w ubiegłym roku instalacje słoneczne dostarczyły więcej mocy niż nowe inwestycje w węgiel, gaz ziemny i energię jądrową razem. Na koniec roku energetyka słoneczna miała 402 GW. „Średnio na godzinę instalowano w roku ponad 40 tys. paneli słonecznych” – obliczyli eksperci REN21.
Nowe hydroelektrownie dostarczyły 19 GW w 2017 r., a łączna ich moc wynosi już koło 1144 GW. Geotermii przybyło 0,7 GW, tym samym moc wzrosła do 12,8 GW.
Rośnie rola offshore
Na całym świecie w 2017 roku przybyło 52 GW w wiatrakach, a ich łączna moc wzrosła o prawie 11 proc. do około 539 GW. Energia wiatrowa miała „stosunkowo umiarkowany rok w porównaniu z latami 2015 i 2016” – oceniają eksperci REN21.
Zwracają uwagę na spadek inwestycji na chińskim rynku, natomiast Europa i Indie miały rekordowe wyniki. Jednak po raz pierwszy od co najmniej dekady koncentracja nowych mocy w farmach wiatrowych nastąpiła na mniejszej liczbie rynków. Chociaż lądowa energia wiatrowa nadal stanowi największą globalną moc zainstalowaną (ponad 96 proc), dziewięć krajów dodało łącznie 4,3 GW z farm wiatrowych na morzu, zwiększając całkowitą światową moc zainstalowaną w offshore o 30 proc. do 18,8 GW. Najważniejszymi krajami były tu Wielka Brytania, Niemcy, Chiny i Belgia.
Zobacz także: Blockchain w energetyce nie zabezpieczy przed atakami
REN21 zauważa deficyt w polityce państw i ograniczenie wynikające z infrastruktury. W ubiegłym roku w Niemczech doszło do ograniczenia produkcji energii z OZE o 3,7 TWh (2,3 proc. rocznej produkcji). Wszystko dlatego, że „zapchana” była sieć. Wysoka produkcja energii z wiatraków na północy kraju nie mogła zostać całkowicie przesłana na południe i do sąsiednich państw.
Miliard ludzi bez prądu
Trzy czwarte światowych inwestycji w OZE skupionych było w Chinach, Europie i Stanach Zjednoczonych. W przeliczeniu na jednostkę PKB okazuje się, że wiele krajów rozwijających się inwestuje w OZE na poziomie podobnym, a nawet większym niż gospodarki rozwinięte.
Organizacja REN21 zauważa, że rozproszone OZE pomagają podnieść dostępność do elektryczności. W 2016 roku na całym świecie ponad miliard ludzi nie miało dostępu do elektryczności, o 14 proc. mniej niż w dwa lata wcześniej. Jednocześnie aż 300 mln ludzi miało dostęp do elektryczności dzięki rozproszonym OZE. Roczne tempo wzrostu sprzedaży niezależnych urządzeń słonecznych, takich jak na przykład domowe latarnie, jest wręcz zawrotne. Szacuje się, że w ostatnich ośmiu latach wynosiło ok. 60 proc.
Zobacz także: Precyzyjne i efektywne. Drony kuszą energetykę
Wraz z rozwojem mobilnych urządzeń, wzrosła także rola rozliczania się z rzeczywistego zużycia energii, podobnie jak w przypadku telefonu na kartę (pay as you go – PAYG). W samej Afryce z tego typu rozliczeń korzysta 700 tys. ludzi.
Jest jeszcze sporo do zrobienia
Raport wskazuje, że wyniki dla OZE mogły by być lepsze. Chodzi głównie o ciepłownictwo i transport. W ciepłownictwie i chłodnictwie 16 proc. zużycia energii pochodzi z biomasy, a pozostałe OZE odpowiadają za 10 proc. Krajowe cele udziału OZE w ciepłownictwie i chłodnictwie ustanowiło trzy razy mniej państw niż w przypadku sektora elektroenergetycznego. W transporcie OZE dostarcza 3,1 proc. energii. Nadal 92 proc. zapotrzebowania pokrywa ropa naftowa.
Co ważne, jeśli spojrzeć na cele dotyczące wykorzystania OZE w końcowym zużyciu energii to ma je tylko 64 państw na świecie. Tylko jeden kraj zakłada, że dojdzie do zaspokojenia z odnawialnych źródeł 100 proc. końcowej energii. Tym krajem jest Dania.
Poprawy wymaga też efektywność energetyczna. Wskaźnik zużycia energii pierwotnej odniesieniu do PKB, poprawił się o 1,7 proc. To gorszy wynik w porównaniu do średniej w latach 2011-2016, kiedy było to 2,1 proc.
Koniec węgla i diesla?
W raporcie odnotowano, że ponad 20 krajów przyłączyło się do Powering Past Coal Alliance, zobowiązując się do wycofywania węgla do 2030 r. W tej grupie znalazła się Angola, Dania, Włochy, Meksyk, Nowa Zelandia i Wielka Brytania. Jednocześnie – według raportu – rośnie grono firm, które odchodzą od działalności związanej z węglem. Najważniejsze firmy w 26 spośród 28 państw UE zobowiązały się nie budować żadnych elektrowni węglowych od 2020 roku – stwierdzono.
W 2017 r. pięć krajów ogłosiło zamiar wprowadzenia zakazu sprzedaży nowych samochodów z silnikiem spalinowym od 2030 r. (Indie, Holandia i Słowenia) oraz od 2040 r. (Francja i Wielka Brytania). „Do końca 2017 roku koalicja 16 globalnych korporacji z Chin, Europy i Stanów Zjednoczonych dołączyła do EV100, nowej kampanii mającej na celu przyspieszenie wprowadzania pojazdów elektrycznych i związanej z nimi infrastruktury – czytamy w raporcie.
Raport GSR po raz pierwszy został opublikowany w 2005 roku. Gromadzi i analizuje dane dostarczane przez sieć 900 współpracowników, badaczy i autorów z całego świata. REN21 współtworzą eksperci przedstawiciele międzynarodowych organizacji, przedsiębiorstw, państw.
Zobacz także: Węgiel, ropa i gaz nie znikną. Scenariusze energetyczne dla klimatu.
