Spis treści
Czynniki wpływające na ceny rynkowe energii
Pod uwagę należy wziąć wiele czynników. Jednym z kluczowych jest poziom energii produkowanej z OZE. W ostatnim latach obserwujemy dynamiczny wzrost zainstalowanej mocy w źródłach odnawialnych (PV i Wiatr) co pokazane jest na rys. poniżej:
Im więcej zielonej energii trafia do systemu energetycznego, tym cena końcowa prądu jest niższa. Doświadczamy tego zwłaszcza w okresie słonecznych i letnich dni lub w okresie jesienno – zimowym, kiedy mamy wietrzną pogodę. Wówczas ceny na rynku SPOT są zdecydowanie niższe. Wpływ OZE w systemie elektroenergetycznym istotnie uwidocznił się w br., w którym ceny wybranych godzin, osiągały wartości ujemne, co wynikało z rekordowych generacji źródeł OZE, pokrywających czasami niemal całkowicie zapotrzebowanie systemowe, co pokazane jest na poniższym rys.:
Generacja OZE, ma również wpływ pośredni poprzez wymianę systemową, bowiem w okresach korzystnych pogodowo, nadpodaż energii z krajów ościennych zwłaszcza z Niemiec, istotnie, poprzez import, obniża cenę na rynku Polskim.
Poza generacją OZE, kluczowym czynikiem istotnie wpływającym na ceny energii, jest koszt surowców energetycznych, w tym węgla i gazu. Koszt zakupu węgla wykorzystywanego przez polskie elektrownie znacząco przewyższa koszt jego odpowiednika dla pozostałych krajów europy, odzwierciedlonego w cenach indeksu ARA. Różnica ta sprawia iż koszt wytworzenia energii z węgla kamiennego w polskich realiach jest istotnie wyższy niż w pozostałych krajach Europy. Dysproporcje w notowaniach węgla polskiego (wskaźnik PSCMI1) oraz węgla dostarczanego w portach ARA, pokazane są na rys. poniżej:
Ceny gazu, będące pod istotną presją od końca 2021 roku, w ostatnim czasie, po zintensyfikowaniu konfliktu na Bliskim Wschodzie, ponownie stały się kluczowym czynnikiem cenotwórczym. Dalsza eskalacja działań wojennych w tym regionie, może skutkować dynamicznymi wzrostami cen tego surowca co na pewno przełoży się na ceny energii na rynku Polskim.
Ostatnim z istotnym czynników warunkujących ceny energii elektrycznej jest determinacja UE w zakresie odchodzenia od źródeł kopalnych, co odzwierciedlone jest przede wszystkim w notowaniach emisji CO2. Intensyfikacja działań zmierzających do redukcji emisji gazów cieplarnianych, za czym opowiada się znacząca większość obywateli UE (zgodnie z wynikami otwartych konsultacji publicznych, których celem było uzyskanie opinii dotyczących celów klimatycznych UE na rok 2040), może istotnie zwiększyć i tak już niemalże rekordowe ceny EUA.
Na podstawie tych wszystkich czynników uczestnicy rynku energii szacują przyszłe koszty i cenę na rynku terminowym energii elektrycznej. Nie zawsze szacunki okazują się trafne, a niespodziewane sytuacje takie jak: ograniczenia handlowe lub załamania na rynku surowców energetycznych mogą jeszcze podbić cenę rynkową energii elektrycznej.
Dlaczego ceny energii rosną?
Zastanawiasz się, dlaczego rosną ceny energii elektrycznej? Jest to związane m.in. ze wzrostem kosztów związanych z zakupem surowców energetycznych. Im więcej kosztuje wyprodukowanie energii elektrycznej, tym jest wyższa cena na rynku. W analogiczny sposób na koszt prądu wpływają inwestycje realizowane przez wytwórców. Inne czynniki determinujące wzrost cen energii elektrycznej to m.in.: malejące rezerwy mocy, rosnące koszty instrumentów związanych z OZE, polityka fiskalna państwa, koszty zakupu uprawnień do emisji CO2 oraz likwidacja kontraktów długoterminowych i uwolnienie w ten sposób rynku po okresie celowego zaniżania cen hurtowych.
Generacja OZE a polski system elektroenergetyczny
Generacja OZE jest obecnie jednym z kluczowych czynników kształtujących realia polskiego systemu elektroenergetycznego. To tanie źródło generowania energii. Im ma większy procentowy udział w produkcji energii w całym kraju, tym niższe koszty prądu na rynku. Przekłada się to na realne korzyści i oszczędności po stronie odbiorców końcowych w postaci klientów indywidualnych i biznesowych. W związku z tym nie można nie docenić wpływu generacji OZE na polski system elektroenergetyczny oraz tego, jak ważnym czynnikiem jest w procesie kształtowania prognoz cen na kolejny rok.
Prognozy cen energii dla 2024 roku
Czy ceny energii elektrycznej wrosną w 2024 oku? A może pozostaną na tym samym poziomie lub spadną? Koniec 2023 roku sprawia, że coraz częściej spotykamy się z analizami teoretycznymi tego zagadnienia. W mojej prognozie nie ograniczę się do jedynego słusznego wniosku i przedstawię cztery możliwe scenariusze. O tym, który z nich okaże się realny, zadecydują najbliższe tygodnie i miesiące.
Scenariusz zgodny z aktualną wyceną
Znamy już aktualne wyceny Towarowej Giełdy Energii. Scenariusz ten opiera się na aktualnym kursie kontraktu BASE Y-24 na poziomie 621 PLN/MWh. Jeżeli ten scenariusz się ziści, to w 2024 roku czeka nas podwyżka cen energii na rynku. O ile wzrośnie cena energii elektrycznej? Aktualna wycena TGE zakłada wzrost o około 100 złotych na każdym MWh w porównaniu ze stawką obowiązująca pod koniec 2023 roku.
Scenariusz prognozowany
Drugą z możliwości jest scenariusz prognozowany. W tym wariancie pod uwagę bierzemy aktualne ceny surowców energetycznych, kosztów uprawnień do emisji CO2 oraz średni udział generacji OZE. Zgodnie ze scenariuszem prognozowanym również czeka nas podwyżka cen energii, jednak nie będzie ona tak dotkliwa jak w przypadku aktualnej wyceny TGE. Uśredniona cena za MWh powinna wówczas wynieść 588 zł. Wiele jednak zależy od wyboru strategii zakupowych.
Scenariusz optymistyczny
W tym scenariuszu zakładamy spadek cen surowców energetycznych na rynku, spadek kosztów uprawień do emisji CO2 oraz wysoki poziom wykorzystania źródeł OZE (wzrost o 10%). Dzięki temu generacja OZE będzie stanowiła wysoki udział procentowy w skali całego kraju. Ostatnie miesiące pokazały, że ten element scenariusza jest możliwy do osiągnięcia. Jeżeli spełnią się również pozostałe dwa, to cena energii elektrycznej w 2024 roku powinna pozostać na poziomie zbliżonym do cen z końcówki 2023 roku i wynieść około 536 za MWh.
Scenariusz pesymistyczny
Scenariusz pesymistyczny zakłada podwyżkę cen. Uwzględnia on podwyżki cen surowców energetycznych i kosztów emisji CO2, a także zmniejszenie udziału generacji OZE w produkcji energii elektrycznej. Jeżeli do tego dojdzie, to średnia cena MWh w przyszłym roku może dobić nawet do 690 złotych. To więcej o blisko 30%, niż cena obowiązująca na rynku pod koniec 2023 roku.
Czego powinniśmy się spodziewać?
Wpływ na mechanizmy rynkowe ma wiele czynników. Niektóre z nich są niezależne od nas. W związku z tym trudno w stu procentach prognozować, jak będzie kształtował się rynek energetyczny w najbliższych miesiącach. Warto jednak monitorować sytuację i na bieżąco reagować. Jedno jest pewne. Warto analizować takie czynniki jak: wysokość jednostek EUA, ceny gazu i węgla, ryzyko pogodowe oraz udział generacji OZE w systemie. Pomoże to w dokonaniu odpowiedniej decyzji zakupowej.
Strategia zakupowa 2024 r.
Ostateczna cena będzie zależała od wyboru najlepszej strategii zakupowej. Prognozowany wzrost produkcji OZE w 2024 roku może okazać się zbawienny dla rynku elektroenergetycznego w Polsce i zapobiec drastycznym podwyżkom cen energii w 2024 roku. Raczej nie powinniśmy spodziewać się tego, że ceny zmaleją. Według ekspertów Boryszew Green Energy, ceny energii w przyszłym roku powinny kształtować się na poziomie 530-580 złotych za MWh. Już za kilka miesięcy przekonamy się, o ile wzrosła cena energii elektrycznej i jakie czynniki determinowały takie zachowanie rynku.
Wciąż niewiadomą pozostaje kwestia regulacji wprowadzonych z końcem 2022 roku w zakresie cen maksymalnych na rynku bilansującym. W chwili obecnej maksymalna cena na rynku bilansującym, jest ograniczona do kosztu wytworzenia energii, odzwierciedlonego w koszcie węgla, gazu i CO2. Czy regulacje zostaną przedłużone na rok 2024 ? Brak tych uregulowań istotnie wpłynie na wzrost notowań energii na rynku SPOT a tym samym na rynku terminowym.
Mnogość oraz zmienność czynników determinujących, tak istotny element każdego przedsiębiorstwa jakim jest, koszt energii elektrycznej, sprawia iż korzystanie z profesjonalnych podmiotów zajmujących się sprzedażą energii i gazu jest nie tyle pożądane, wręcz konieczne. Okres kryzysu energetycznego, w jakim jesteśmy od pewnego czasu, tylko uwidocznił znaczenie firm wyspecjalizowanych w obrocie energią, w których istotną rolę odgrywają specjaliści od prognozowania przyszłych perspektyw rynku, tak aby tak kluczowe decyzje można było podejmować z pełną świadomością.
Mikołaj Budzanowski
Boryszew Green Energy & Gas
Członek zarządu Grupy Boryszew S.A.
Mikolaj Budzanowski | LinkedIn
