Spis treści
Oszczędności, zwłaszcza energii i zwłaszcza dzisiaj, nigdy za wiele. Operatorzy systemów przesyłowych energii elektrycznej już dawno opracowali metody wciągania nawet pojedynczych konsumentów, do współpracy w chwilach dużych obciążeń. Dziś, w perspektywie ciężkiej, kryzysowej zimy te rozwiązania nabierają nowego znaczenia.
Francja będzie oszczędzać energię z Ecowattem
Kilka lat temu we Francji pojawiła się aplikacja eCO2mix. Zarówno w wersji mobilnej jak i stacjonarnej prezentuje całą masę ciekawych danych: aktualną strukturę wytwarzania prądu we Francji i emisyjność produkcji, prognozowany popyt i podaż, przepływy na interkonektorach, czy ceny na europejskich rynkach spot.
Jedną z funkcjonalności były ostrzeżenia dla użytkowników z zaleceniem zmniejszenia zużycia prądu. Francuski operator RTE użył ich w styczniu 2017 roku, podczas kryzysu – ostrych mrozów i niskiej produkcji. Sieć przetrwała, a zgodnie z szacunkami RTE dobrowolne działania konsumentów ograniczyły obciążenie o jakieś 3 GW, przy całkowitym zapotrzebowaniu na moc rzędu niemal 100 GW.
Ponieważ kryzysy zaczęły się powtarzać, w 2021 roku RTE uruchomiło Ecowatt – stronę specjalnie przeznaczoną do wzbudzania u pojedynczych konsumentów oszczędnościowych gestów i działań. Ecowatt jest znacznie prostszy niż eCO2mix, nie prezentuje mnóstwa ciekawych, ale niepotrzebnych laikowi danych, a jedynie prognozę na trzy dni w przód – z rozbiciem na godziny oraz na regiony Francji – w odpowiednich kolorach. Jeśli jest na zielono, nie ma się czym przejmować. Jeśli pojawiają się jakieś zagrożenia, kolor robi się pomarańczowy, a ograniczanie własnego zużycia jest wskazane. Kolor czerwony jest opisany jako „blackouty nieuniknione, jeśli zużycie nie zostanie zredukowane”.
Dodatkowo Ecowatt wskazuje w jakich godzinach danego dnia przydałoby się nieco zredukować zużycie.
Strona zawiera też porady dla odbiorców indywidualnych co robić w razie pojawienia się alertów, np. jakie sprzęty wyłączać.
Wreszcie strona Ecowatt zawiera do pobrania szereg interfejsów API. W zestawieniu z odpowiednim sprzętem pozwalają sterować zużyciem, czy to w mieszkaniu, czy w firmie. Można zaprogramować zachowania poszczególnych urządzeń w razie pojawienia się pomarańczowych lub czerwonych alertów.
Zima pełna alarmów
Tej zimy Ecowatt na pewno się przyda. EDF nie zdążył z uruchomieniem części reaktorów, zatrzymanych z powodu wykrycia specyficznej korozji w orurowaniu. Zima to czas największego obciążenia systemu energetycznego, chociażby dlatego, że we Francji ciągle popularne jest ogrzewanie elektryczne. Tymczasem margines rezerwy mocy jest ograniczony, właśnie z powodu przestojów w elektrowniach atomowych. ENTSO-E szacuje, że w środku zimy Francja będzie miała do dyspozycji 5 GW mniej.
EDF zapewnia, że nie powinno być większych problemów, ale rynek i francuski operator RTE najwyraźniej w to nie wierzą. Ceny w kontraktach terminowych na początek przyszłego roku biją rekordy. A RTE opublikowało różne scenariusze, z których umiarkowany i jednocześnie najbardziej prawdopodobny, przewiduje 6 czerwonych alertów Ecowatta – czyli bezpośrednich gróźb kontrolowanych blackoutów. Najbardziej pesymistyczny, dla długich mrozów, zakłada, że takich alertów będzie od 12 do 28. Obywatelska postawa może się więc okazać decydująca.
Ecowatt został nawet bohaterem całej serii reportaży we francuskiej telewizji. W najpopularniejszym nad Sekwaną programie informacyjnym „20 heures” w telewizji France 2, bohaterka, emerytka, ma aplikację w telefonie i tłumaczy, że gdy dostani powiadomienie, na pewno nie włączy mikrofalówki, elektrycznego piekarnika i zmywarki. Mało tego, jest gotowa nawet zgasić światła, ponieważ demonstruje okazałą i działającą latarkę. I liczy, że dzięki pilnowaniu zużycia oszczędzi jakieś 15 euro miesięcznie.
Czytaj także: Przy tych cenach magazyny energii zaczynają się opłacać
Wnioski ze stosowania Ecowatta muszą być pozytywne, skoro swoją wersję aplikacji wypuścił GRT Gaz – operator przesyłowy na większości francuskiego systemu gazowego. EcoGaz ma robić dokładnie to samo co elektryczny brat – ostrzegać i namawiać do przykręcenia zużycia gazu w momentach najwyższego poboru. Choć zgodnie z przewidywaniami GRT Gaz, może się to zdarzyć w chwilach szczytowego wytłaczania gazu z magazynów, i to bardziej pod koniec tej zimy, niż na początku.
Kalifornia: FlexAlert
Tak jak Francuzi mogą zerkać na to, co proponuje im Ecowatt, tak mieszkańcy Kalifornii mają swój system – FlexAlert. Funkcjonuje od kilku lat i jest podobny do Ecowatta.
Kalifornijski operator przesyłowy CAISO, kiedy spodziewa się problemów ze zbilansowaniem systemu elektroenergetycznego, dzień wcześniej ogłasza FlexAlert w określonych godzinach.Alert może też pojawić się nagle, w razie awarii jakiejś części systemu, czy innych gwałtownych zdarzeń.
Informację przekazuje przez media społecznościowe oraz na specjalną aplikację ISO Today na smartfonach. Swoją drogą bardzo podobną do eCO2mix i zawierającą mnóstwo danych o działaniu systemu i źródłach prądu.
FlexAlert typowo pojawia się latem, kiedy temperatury powietrza są wysokie, a klimatyzacja pożera potężne ilości energii. Zazwyczaj alert jest ogłaszany na godziny popołudniowe, kiedy spada już generacja z PV, ale temperatura jest ciągle wysoka, a ludzie wracają z pracy do domów i włączają klimatyzację, oświetlenie, kuchenki itd.
Co zatem Kalifornijczyk powinien zrobić w dniu, w którym czego go FlexAlert? CAISO daje konkretne wskazówki: rano wychłodź dom, ustawiając klimatyzację na 22 stopnie Celsjusza (72F), zaciągnij zasłony, zamknij żaluzje, wyłącz niepotrzebne światła, włącz zmywarkę, zrób pranie, ustaw pompy basenowe tak, by wyłączyły się po południu, naładuj zawczasu smartfony, laptopy i oczywiście samochód elektryczny.
W godzinach alertu należy za to ustawić klimatyzację na 24,5 stopnia Celsjusza (76F), jeśli się da zamiast klimatyzatora użyć wentylatora, no i nie włączać wszystkich prądożernych urządzeń.
Kalifornia uniknęła tego lata planowych blackoutów, do których w zeszłym roku dochodziło przez dwa dni z powodu awarii dużego bloku gazowego. Od maja 2022 FlexAlertów było ponad 20.
PSE idzie w ślady
Polski operator PSE od 1 grudnia publikuje informacje o przewidywanych na następny dzień godzinach szczytowego obciążenia systemu. Na razie na swojej stronie, zalecając, by w zaznaczonych na żółto godzinach starać się nie uruchamiać prądożernych urządzeń. Sama wiadomość o publikowaniu takich wskaźników wzbudziła spore zainteresowanie w opinii publicznej. Zaciekawienie może być dobrym prognostykiem dla skuteczności. PSE obiecuje więc, że z czasem wypuści aplikację mobilną, która będzie, wzorem tych opisanych wyżej, informować o stanie systemu i podpowiadać, co warto zrobić.
ENTSO-E w swojej prognozie na zimę nie przewiduje u nas problemów, pod warunkiem że nie zabraknie węgla.
