Spis treści
W ostatnich dniach uruchomione przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) zostały nabory na dotacje do budowy infrastruktury pojazdów elektrycznych i tankowania wodorem. W dniu 22 listopada na stronie rządowego centrum legislacji pojawił się nowy projekt rozporządzenia regulującego kwestie powyższego wsparcia na budowę infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych. Równolegle, znowelizowana została ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych poprzez rezygnacji z obowiązkowej budowy infrastruktury ładowania przez OSD. Czy ostatnie zmiany i mechanizmy wsparcia zapewnią warunki dla rozwój infrastruktury niezbędnej do ładowania pojazdów elektrycznych?
Cele klimatycznie w Unii Europejskiej określone w Europejskim Zielonym Ładzie, czy negocjowanym pakiecie „Fit for 55” zakładają redukcje emisji gazów cieplarnianych, co przekłada się na konieczność rozwoju elektromobilności. Transport odpowiada za jedną czwartą wszystkich emisji gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej, z czego 72% to emisje w transporcie drogowym. W dalszym ciągu transport drogowy bazuje w zdecydowanej większości na pojazdach spalinowych, co wiąże się nierozerwalnie z kwestią niskiej dostępności infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych – przejście na gospodarkę zeroemisyjną w perspektywie nadchodzących lat wydaje się więc istotnym wyzwaniem.
System wsparcia na budowę infrastruktury ładowania na warunkach komercyjnych
Trwające od roku prace nad projektem rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy publicznej na infrastrukturę do ładowania pojazdów elektrycznych i infrastrukturę do tankowania wodoru ruszyły do przodu. Choć prace nad rozporządzeniem nie zostały jeszcze zakończone, informacje o naborach na dotacje zostały już ogłoszone przez NFOŚiGW. Warunki programu są zgodne z postanowieniami projektu rozporządzenia.
Program przewiduje możliwość udzielenia pomocy w formie bezzwrotnej dotacji na:
- utworzenie punktu ładowania o mocy nie mniejszej niż 22 kW, który nie jest zainstalowany na ogólnodostępnej stacji ładowania (do 25% kosztów kwalifikowalnych),
- budowę lub przebudowę ogólnodostępnej stacji ładowania o mocy nie mniejszej niż 50kW, wyposażonej w co najmniej 2 punkty ładowania, z czego co najmniej 1 umożliwia świadczenie usługi ładowania prądem stałym i ma moc nie mniejszą niż 50 kW. Dla stacji o mocy od 50 do 150 kW możliwa pomoc to do 30 proc. kosztów kwalifikowalnych, a dla stacji o mocy powyżej 150 kW – do 50% kosztów kwalifikowalnych,
- budowę lub przebudowę stacji wodoru (intensywność pomocy nie może przekroczyć 50% kosztów kwalifikowanych).
Przewiduje się możliwość zwiększania intensywności pomocy, jeżeli ogólnodostępna stacja ładowania o mocy co najmniej 50 kW ale mniejszej niż 150 kW jest usytuowana w gminie, w której w przedostatnim roku kalendarzowym poprzedzającym rok, w którym został złożony wniosek o udzielenie pomocy:
- liczba mieszkańców nie przekraczała 100 000, lub
- zostało zarejestrowanych mniej niż 60 000 pojazdów samochodowych, lub
- mniej niż 400 pojazdów samochodowych przypadało na 1000 mieszkańców.
Nie przewiduje się podwyższonego poziomu dofinansowania w przypadku ogólnodostępnych stacji ładowania usytuowanych w pasie drogi ekspresowej i autostrady.
Budżet programu wynosi 870 mln zł. Program ma być realizowany w latach 2021-2028, przy czym podpisywanie umów będzie się odbywać do 31 grudnia 2025 r., a wydatkowanie środków finansowych potrwa do 15 grudnia 2028 r.
Notyfikacja programu wsparcia została zakończona wydaniem pozytywnej decyzji przez Komisję Europejską (sprawa SA.63718).
Co więcej, jak poinformowało ministerstwo, 1 mld zł zostanie skierowany na rozwój sieci elektroenergetycznej na potrzeby ładowarek pojazdów elektrycznych – m.in. na budowę 4000 km linii energetycznych i 800 stacji transformatorowych). Środki te pochodzić będą z Funduszu Modernizacyjnego.
Zniesienie obowiązkowej budowy infrastruktury ładowania przez OSD
Równolegle do wprowadzanych mechanizmów wsparcia, zakończone zostały prace nad ustawą o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw (ustawa została podpisana przez Prezydenta 7 grudnia 2021 r.). Przyjęta nowelizacja zakłada rezygnacje z trybu interwencyjnego – a więc obowiązku budowy ogólnodostępnych stacji ładowania przez OSD właściwego ze względu na lokalizację tej stacji w gminnym planie.
Zmiana ustawy ma być realizacją postanowień przepisów unijnych – dyrektywy 2019/944. Co do zasady, zgodnie z przepisami dyrektywy, OSD nie może być właścicielem, posiadać ani budować stacji ładowania pojazdów. Ma to na celu uniknięcie sytuacji, w której OSD wykorzystałoby swoją uprzywilejowaną sytuację i rozwijał sieć dystrybucyjną w ten sposób, aby tylko należące do niego stacje były przyłączane do sieci. Projektowana zmiana ustawy uchyla więc przepisy związane z interwencyjnym mechanizmem budowy infrastruktury ładowania przez OSD i wprowadzając przepisy przejściowe pozwalające na dokończenie rozpoczętych inwestycji.
W przypadku istniejących stacji ładowania, OSD organizuje przetarg w celu jej sprzedaży na warunkach zatwierdzonych przez Prezesa URE. Jedynie w przypadku braku wyłonienia kupującego w takiej procedurze, OSD może pozostać właścicielem tej stacji.
Regulacja ta może ograniczyć rozwój infrastruktury ładowania, skoro mechanizm interwencyjny OSD uruchamiał się na podstawie ustawy, w przypadku gdy minimalna liczba punktów ładowania w danej gminie nie została osiągnięta. Pozytywnie przy tym należy ocenić poprawkę Senatu zakładającą że lokalizacje wskazane w planach będą mogły być wykorzystane zamiast OSD przez operatorów prywatnych. W takim przypadku wójt, burmistrz albo prezydent miasta będzie organizował otwarty konkurs na wybudowanie i uruchomienie ogólnodostępnej stacji ładowania o parametrach określonych w planie. Dwukrotne przeprowadzenie konkursu, bez rozstrzygnięcia, upoważni go do budowy ogólnodostępnej stacji ładowania ze środków będących w dyspozycji gminy bądź zmiany planu.
Wątpliwa wydaje się możliwość wykorzystania środków gminy do budowy samodzielnie stacji ładowania. Rezygnacja z obowiązkowej budowy infrastruktury ładowania przez OSD może więc spowodować, że wiele punktów nie powstanie. Nie jest pewne, czy środki przeznaczone na dotacje dla inwestorów budujących komercyjnie stacje ładowania będzie tutaj wystarczająca, aby zrekompensować braki w planowanej infrastrukturze.
Obowiązek budowy stacji ładowania aut elektrycznych dla deweloperów
Pewną rekompensatą za zniesienie interwencyjnego trybu budowy infrastruktury ładowania przez OSD, jest wprowadzenie w projekcie ustawy obowiązku instalowania co najmniej jednego punktu ładowania oraz kanałów na przewody i kabli elektrycznych w budynkach niemieszkalnych, z którymi związanych jest więcej niż 10 stanowisk postojowych. W przypadku budynków mieszkalnych, z którymi związanych jest więcej niż 10 stanowisk postojowych, projektuje obliguje do zainstalowania kanałów na przewody i kabli na wszystkich stanowiskach postojowych, umożliwiających zainstalowanie punktów ładowania na każdym stanowisku postojowym.
Z konieczności budowy powyższej infrastruktury wyłączone są mali i średni przedsiębiorcy. Obowiązek ten aktualizuje się również przy istniejących budynkach, w przypadku przebudowy lub remontu o większym zakresie. Powyższe regulacje stanowią implementacje przepisów unijnych (dyrektywa 2018/844).
Aleksandra Pawłowicz – Starszy Konsultant w Zespole Grants and Incentives Advisory, EY Polska.
