Spis treści
CPK to flagowy projekt rządu Zjednoczonej Prawicy. Docelowo ma to być węzeł przesiadkowy pomiędzy Warszawą i Łodzią (w gminie Baranów koło Grodziska Mazowieckiego), który zintegruje transport lotniczy, kolejowy i drogowy.
Port Lotniczy Solidarność ma obsługiwać 45 mln pasażerów rocznie w pierwszym etapie rozwoju. Prace budowlane powinny ruszyć w 2023 r., a pierwsze samoloty z lotniska wystartują w 2027 r. Przynajmniej według oficjalnych zapowiedzi, na które oczywiście można patrzeć z pewnym sceptycyzmem, ale o tym w dalszej części artykułu.
Elektro-porozumienie
Wpierw zacznijmy od energetycznego komponentu tej inwestycji. Wkrótce minie rok od podpisania porozumienia o współpracy pomiędzy spółką Centralny Port Komunikacyjny a PGE, PGE Energia Ciepła i PGE Dystrybucja.
– Do zasilania nowego lotniska wraz z węzłem kolejowym i sąsiadującym z CPK obszarem Airport City będzie potrzeba od 60 do 100 MW. Podpisane dziś porozumienie zakłada budowę nowoczesnej elektrociepłowni, zaprojektowanej specjalnie na potrzeby Portu Solidarność. Jednostka o tej mocy mogłaby zasilić w ciepło ponad 30 tys. mieszkań o łącznej powierzchni ponad 1,5 mln m kw. – informowano podczas uroczystego podpisania listu, które miało miejsce 25 września na Stadionie Narodowym w Warszawie.
Zapowiedziano wówczas, że przedsięwzięcie będzie obejmowało zastosowanie trigeneracji, czyli skojarzonego technologicznie wytwarzania energii elektrycznej, ciepła i chłodu użytkowego. Obiekt ma być zasilany gazem ziemnym, a w ramach przedsięwzięcia przewidywana jest także wykorzystanie fotowoltaiki.
– To będzie pierwsza tak duża instalacja generacji chłodu w Polsce realizowana całkowicie od podstaw. Ciepło, chłód i energia elektryczna, powstające w procesie trigeneracji, oznaczają wykorzystanie nowatorskich rozwiązań w infrastrukturze PGE – podkreślał Wojciech Dąbrowski, prezes PGE, dodając, że współpraca z CPK to jeden elementów planu inwestycyjnego grupy na nadchodzące lata.
Scenariusze w budowie
Co zatem wydarzyło się od momentu podpisania porozumienia? Małgorzata Babska, rzecznik PGE, przekazała portalowi WysokieNapiecie.pl, że obecnie prowadzone są prace nad „budową scenariuszy dla różnych wariantów technologicznych elektrociepłowni, z uwzględnieniem rozwiązań opartych o współpracę źródeł niskoemisyjnych i OZE”.
– Wybór wariantu technologicznego nastąpi na początku przyszłego roku. Wstępny harmonogram budowy elektrociepłowni zakłada, że pierwsze przetargi na potrzeby realizacji inwestycji powinny rozpocząć się w pierwszym kwartale 2023 r. Podkreślić należy, że realizacja projektu musi być ściśle skorelowana z terminem włączenia do eksploatacji lotniska. Szacowany koszt możliwy będzie do wskazania po wyborze wariantu technologicznego – poinformowała Babska.
Przed rokiem prezes Dąbrowski szacował, że wartość inwestycji może wynieść ok. 300 mln zł. Trudno oceniać, na ile te wyliczenia mogą przystawać do przedsięwzięcia, którego budowa ruszyłaby zapewne nie wcześniej niż w 2024 r.
Ostatnim, większym przedsięwzięciem w Polsce związanym z budową elektrociepłowni gazowej jest zakontraktowany w czerwcu 2021 r. blok gazowo-parowy w EC Czechnica koło Wrocławia. Jednostkę o mocy 180 MW dla PGE ma wybudować za 1,2 mld zł netto Polimex Mostostal. Przy czym ten obiekt będzie powstawał już w ramach istniejącego zakładu, a nie „w szczerym polu”.
Małgorzata Babska poinformowała nas jeszcze, że trwają rozmowy z Gaz-Systemem i PSE dotyczące możliwości przyłączenia elektrociepłowni, co jest elementem niezbędnym do opracowania wariantów technologicznych. Po wyborze technologii i ostatecznej lokalizacji PGE zamierza wystąpić z wnioskami o wydanie warunków przyłączeniowych.
Stopniowanie mocy
Konrad Majszyk, rzecznik CPK, potwierdził nam, że spółka prowadzi z PGE „zaawansowane prace nad wypracowaniem szczegółowej koncepcji technologicznej planowanej elektrociepłowni”. Jej wybór powinien nastąpić na początku przyszłego roku.
– Prawdopodobne jest zastosowanie rozwiązań opartych o współpracę źródeł niskoemisyjnych i odnawialnych źródeł energii, co jest ściśle związane ze zmieniającymi się wymaganiami prawnymi i strategią przechodzenia ze źródeł energii wysoko- i średnioemisyjnych na źródła nisko- i zeroemisyjne – zaznaczył Majszyk.
– Co bardzo ważne, planując CPK od podstaw – jako tzw. inwestycję greenfield – możemy już na samym początku położyć nacisk na niskoemisyjne i proekologiczne rozwiązania – dodał.
Jak wskazał, według wstępnych założeń do zasilania portu lotniczego wraz z węzłem kolejowym i sąsiadującym z CPK obszarem Airport City będzie potrzeba do 120 MW mocy docelowej.
– Zakładamy ścisłe dostosowywanie mocy elektrycznej i cieplnej do zakładanych potrzeb energetycznych odbiorców. W tym celu konieczne jest stopniowe (modułowe) zwiększanie mocy do planowanej docelowej – w zależności od potrzeb lotniska, terminala i dworca kolejowego. Roboczy, aktualny harmonogram inwestycji przewiduje oddanie elektrociepłowni do użytku wraz z portem lotniczym i dworcem kolejowym, czyli przed końcem 2027 r. – wyjaśnił rzecznik.
Plany i realia
Plany związane z CPK są bardzo ambitne i rząd pozostaje przy skonstruowanych przed kilkoma laty założeniach, choć w międzyczasie pandemia doprowadziła do największego w dziejach kryzysu w lotnictwie.
Zdaniem Marcina Horały, wiceministra infrastruktury i pełnomocnika rządu ds. CPK, do momentu uruchomienia nowego megalotniska ruch lotniczy wróci do stanu sprzed pandemii i będzie dalej się rozwijać. W efekcie warszawskie Lotnisko Chopina ostatecznie nie będzie w stanie już obsłużyć zapotrzebowania ze strony pasażerów.
Jednocześnie CPK ma pozwolić na stworzenie „nowego systemu transportowego dla Polski”, głównie dzięki sieci szybkich linii kolejowych (nazwanych przez inwestora „szprychami”), łączących największe miasta polskie miasta z portem lotniczym i przy okazji z Warszawą (w czasie nie dłuższym niż 2,5 h).
Do 2034 r. wybudowanych ma być ok. 1800 km nowych tras, a do 2027 r., gdy powinno zacząć działać lotnisko, zaplanowano ok. 500 km – głównie trasę Warszawa – Wrocław. System zasilania dla takiej sieci szybkich kolei to temat na oddzielny artykuł.
Patrząc jednak na dotychczasowe doświadczenia wielu inwestycji kolejowych ostatnich lat (np. trwająca dekadę, niepełną modernizację 50 km linii pomiędzy Katowicami a Krakowem), trochę trudno to sobie wyobrazić. Jak na razie spółka CPK dosyć intensywnie podpisuje umowy z firmami inżynierskimi na przygotowanie niezbędnej dokumentacji projektowej i środowiskowej.
Koszty finansowania pierwszego etapu CPK zostały oszacowane na prawie 13 mld zł, z czego większość ma pochodzić z wyemitowanych na ten cel skarbowych papierów wartościowych.
Jak na razie jednak nie ruszył nawet wykup działek pod lotnisko (choć miało to nastąpić jeszcze w 2020 r.). W tym zadaniu ma pomóc przygotowywana ustawa o usprawnieniu procesu inwestycyjnego CPK. Tymczasem negatywne głosy dotyczące planowanych wywłaszczeń coraz częściej płyną od najbardziej zainteresowanych, czyli mieszkańców gminy Baranów.
Pierwsza łopata
Według rządu CPK ma wygenerować 150 tys. miejsc pracy: 40 tys. w bezpośrednim otoczeniu, a pozostałe 110 tys. w sektorach powiązanych (m.in. w transporcie, logistyce, hotelarstwie, budownictwie, handlu czy usługach). No i oczywiście CPK będzie systematycznie generować dziesiątki miliardów złotych dla polskiego PKB.
CPK jest projektem mocno politycznym, co utrudnia dyskusję nad kształtem i zasadnością tej inwestycji. Wydaje się jednak, że Zjednoczona Prawica będzie konsekwentnie dążyć do uruchomienia jej fizycznej realizacji. Rok 2023 jest kluczowy, bo to rok wyborczy. Do tego wybierać będziemy nie tylko parlamentarzystów, ale też samorządowców. Oczywiście zakładając, że rząd dotrwa do końca obecnej kadencji.
W przypadku ostatnich ostatnich wyborów samorządowych w 2018 r. politycy PiS robili wszystko, aby w trakcie kampanii doprowadzić do uruchomienia sztandarowych projektów swojego obozu.
W efekcie tzw. pierwszą łopatę na terenie kanału przez Mierzeję Wiślaną wbito już w połowie października 2018 r. – tuż przed wyborami samorządowymi. Jednocześnie przetarg na generalnego wykonawcę przekopu ogłoszono dopiero kwartał później.
Na finiszu tamtej kampanii samorządowej w świetle kamer łopaty poszły w ruch też na „placu budowy” Elektrowni Ostrołęka C. W bardziej szczegółowych informacjach, głównie przekazywanych przez Eneę i Energę w komunikatach giełdowych, zastrzegano jednak, że wydarzenie to nie jest równoważne z wydaniem polecenia rozpoczęcia prac generalnemu wykonawcy (General Electric).
Nie było to możliwe, gdyż realizacja węglowego bloku 1000 MW nie miała wtedy wciąż zagwarantowanego finansowania. To udało się zmontować dopiero 2,5 miesiąca po tym wydarzeniu. Natomiast kilkanaście miesięcy później – już po wyborach parlamentarnych jesienią 2019 r. – nieopłacalną inwestycję wstrzymano, aby na jej gruzowisku mogła powstać bardziej racjonalna ekonomicznie elektrownia gazowa.
Zobacz więcej: Gazowa Ostrołęka wykarmi mniej chętnych niż węglowa
Jak potoczą się losy CPK? Tego nie można jeszcze przesądzać. Jednak na pewno będziemy się dalej przyglądać na naszych łamach energetycznym komponentom tego przedsięwzięcia.
