Spis treści
Rok 2021 to uruchomienie wielu środków związanych z tą transformacją. Oprócz środków z wieloletnich ram finansowych dodatkowe wsparcie ma zapewnić pakiet na rzecz ożywienia gospodarki NextGenerationEU. W perspektywie na lata 2021-2027 Polska ma otrzymać między innymi 4,4 mld euro na łagodzenie skutków transformacji w kierunku gospodarki niskoemisyjnej. Przyspieszenie w odejściu od energetyki opartej na węglu jest także wymuszane gwałtownie rosnącymi cenami emisji uprawnień do emisji i koniecznością wyłączenia przestarzałych elektrowni, nieekonomicznych i nie spełniających najnowszych standardów.
Potrzebne większe rezerwy mocy
Udział źródeł odnawialnych w miksie energetycznym będzie więc dalej szybko rosnąć. Kluczową rolę odgrywają programy wsparcia, które do tej pory przyczyniały się do budowy kilkunastu tysięcy MW, głównie energetyki wiatrowej na lądzie i fotowoltaiki. Kolejne aukcje dla źródeł OZE oraz wsparcie dla farm wiatrowych na morzu będą stymulować rozwój kolejnych kilkunastu tysięcy MW energii w zależnych od pogody źródłach OZE. Przedsiębiorcy coraz częściej rozważają też budowę własnych źródeł fotowoltaicznych lub uruchomienia korporacyjnych kontraktów PPA ze źródłami odnawialnymi, gdyż dzięki obniżaniu kosztów, OZE stały się tańsze od źródeł konwencjonalnych.
Zwiększanie udziału źródeł odnawialnych wymaga jednak również zwiększenia rezerw mocy niezbędnych dla stabilnego funkcjonowania sieci elektroenergetycznej. Również elektrownie konwencjonalne, jak mogliśmy się przekonać np. przy ostatnich wypadkach w Bełchatowie (wyłączenie 10 bloków energetycznych, a później pożar taśmociągu w największym bloku energetycznym) wymagają rezerwowania. Jeśli na takie zmiany generacji OZE lub awarie w elektrowniach nałożą się ekstremalne warunki pogodowe, takie jak upały czy silne mrozy istniejące rezerwy mocy mogłyby być niewystarczające, aby zapobiec blackoutowi.
Rzadko wykorzystywane rezerwy po stronie wytwarzania energii są bardzo kosztowne. Dodatkowo awaria elektrowni oznacza także utratę elastyczności zapewniającej bieżące bilansowanie. Dlatego coraz większe znaczenie ma aktywne uczestnictwo odbiorców w programach Demand Side Response (DSR). Rozproszone zasoby minimalizują ryzyko dużej awarii. Mimo że programy te rozwijają się od kilku lat, najnowsze badania wskazują, że w dalszym ciągu znacząca większość dużych firm w Polsce nie zna tych programów lub ich zasad ich funkcjonowania.
W programach tych odbiorcy mogą uzyskać wynagrodzenie za gotowość do redukcji zapotrzebowania w razie wystąpienia poważnego deficytu mocy.
Korzyści bez ryzyka
W tej chwili jedynym programem, w którym jest możliwość uzyskania atrakcyjnych przychodów jest rynek mocy zapewniający strategiczne długoterminowe rezerwy. Rezerwy te mogą być aktywowane z wyprzedzeniem co najmniej 8 godzin w momencie obniżenia rezerw mocy poniżej 9%. W związku z rosnącym zapotrzebowaniem na szybkie rezerwy mocy planowane jest także włączenie DSR w świadczenie usług bilansowania i usług systemowych.
Wraz z coraz niższymi kosztami magazynów energii można się spodziewać, że opłacalna stanie się instalacja takich magazynów u odbiorców dla zapewnienia ciągłości zasilania oraz bezpieczeństwa systemu. Zarówno z technicznego, jak i z ekonomicznego punktu widzenia, instalacja takich magazynów energii u odbiorców, jest bardziej opłacalna niż po stronie wytwarzania (mniejsze obciążenie linii przesyłowych w szczytach, mniejsze straty, obniżenie kosztów dystrybucji).
Na rynku mocy odbiorcy mogą za pośrednictwem agregatorów uzyskać możliwość stabilnych przychodów, które pozwolą częściowo skompensować wzrosty cen energii. Większość mocy DSR w aukcjach mocy na Rynku Mocy na lata 2022/2025 została zakontraktowana przez agregatorów, z czego ok. 70% przez wiodącego gracza, jakim jest Enel X. Jest to dobra wiadomość dla przedsiębiorców, ponieważ mogą zapewnić sobie wieloletnie stabilne przychody podpisując umowę z agregatorem, nawet do 700 tysięcy za 1MW mocy/ 4 lata. W ramach umów zawartych na aukcjach mocy w 2018 i 2019 roku w agregatorzy mogą jeszcze na lata 2024 roku włączyć do programu odbiorców dysponujących agregatami rezerwowymi, które od 2025 roku musiałyby spełniać wyśrubowane limity emisyjne.
W ramach współpracy z agregatorem przedsiębiorcy zyskują bezpłatną analizę wielkości zdolności do redukcji. Podpisując umowę z agregatorem takim jak np. Enel X przedsiębiorstwo ma możliwość zgłaszania okresów niedyspozycji w okresach, kiedy redukcja byłaby niemożliwa, bez narażania się na ryzyko kary. Dodatkowo eksperci z Enel X – w przypadku zainteresowania przedsiębiorstw – przeprowadzają bezpłatną analizę możliwej ulgi w opłacie mocowej (w przypadku wejścia w życie ustawy regulującej kwestie korzystania z ulg przez odbiorców). Enel X aktywnie działa na rzecz wprowadzania zrównoważonych rozwiązań energetycznych i transformacji przedsiębiorstw i uzyskał status Gold Renewable Energy Partner CDP.
