Spis treści
Dorota Dębińska-Pokorska, Partner, Lider sektora energetycznego PwC Polska
Jak digitalizacja wpływa na energetykę obecnie oraz jak może zmienić sektor energetyczny w przyszłości?
Trudno dzisiaj powiedzieć, że energetyka to branża zdigitalizowana. Wciąż brakuje centralnej bazy danych pomiarowych, systemy bilingowe raczej nie mają nowoczesnych modułów CRM, a wykorzystanie analityki danych np. w elektrowniach jest rzadkością. Wiele firm próbuje wprowadzać i testować nowe rozwiązania – dzieje się to jednak punktowo. Myślę, że digitalizacja objawi się w „nowej” energetyce jako „must have” wraz z erą dekarbonizacji. Komunikacja prosumenta, elektrownia wirtualna czy PPA hub z fazy haseł stają się naszą polską rzeczywistością – największym wyzwaniem pozostaje, aby nasze sieci dystrybucyjne i przesyłowe podążały za tymi zmianami – nie tylko w kontekście digitalizacji, ale przede wszystkich modernizacji i rozwoju. Trzeba jednak przyznać, że w ostatnich latach nastąpił tu duży postęp.
Jakie wyzwania czekają polską energetykę w kontekście realizacji polityki klimatyczno-energetycznej krajów Unii Europejskiej?
Rozwój źródeł odnawialnych stał się już faktem – nikt z tym nie dyskutuje. Dobrze nam idzie w zakresie rozwoju fotowoltaiki. Myślę również, że zrealizuje się program budowy morskich farm wiatrowych oraz nastąpi odblokowanie rozwoju farm wiatrowych na lądzie. Spodziewam się jednak, że ograniczeniem dla rozwoju OZE staną się sieci – musimy o tym głośno mówić, że bez rozwoju sieci nie ma rozwoju energetyki. Z kolei 3 największe wyzwania, które widzę to 1) transformacja w kierunku gospodarki zeroemisyjnej z gazem jako paliwem tymczasowych – czy jest na to zgoda – nie wydaje mi się, że jako Polska mamy alternatywnę, 2) powiązane z pierwszym – kwestia energetyki jądrowej – czy i kiedy będzie oraz 3) powiązane z pierwszym – transformacja ciepłownictwa, głównie na potrzeby systemów komunalnych – na jakim paliwie ma się odbyć.
Czy smart grid ułatwi rozwój źródeł generacji rozproszonej?
Myślę, że to zagadnienie trzeba podzielić na dwa wątki – smart grid i smart meter. W kontekście pierwszego zostało już dużo zrobione – od wielu lat nakłady na modernizację i rozwój sieci wzrosły, w tym w zakresie rozwiązań smart grid – to dobry impuls, bo przez wiele lat ten temat ignorowano. Sieć, oprócz na nowe przyłącza, musi się przygotować na technologie magazynowania – to zagadnienie jest ważne również w kontekście rozwoju generacji rozproszonej. Natomiast bez powszechnych inteligentnych liczników będzie nam trudno dokonać takiej zmiany jakiej ja bym życzyła naszej energetyce. Dlatego kibicuję nowemu harmonogramowi wdrożenia smart meter w Polsce – jest długi, ale to lepsze rozwiązanie niż pominięcie tego zagadnienia, co miało miejsce przez ostatnie kilka lat.
Filip Kowalski, General Manager for Energy & Natural Resources SAP Middle Eastern Europe, SAP
Jak digitalizacja wpływa na energetykę obecnie oraz jak może zmienić sektor energetyczny w przyszłości?
Wpływ digitalizacji na energetykę można oceniać z kilku perspektyw. Po pierwsze, należy spojrzeć na fakty dotyczące jakości energii i coraz lepszych kluczowych wskaźników SAIDI i SAIFI. Inwestycje dokonywane przez dystrybutorów w infrastrukturę sieciową, ale także w warstwę IT i IoT na pewno odniosły już widoczny skutek. Niemniej jednak jako SAP obserwujemy wciąż znaczący dalszy potencjał poprawy zarówno w warstwie procesów biznesowych jak i zaawansowanej analityki. Pamiętajmy także o konieczności wdrożenia (także w wyniku COVID-19) modelu pracy hybrydowej – czyli przełączenia w tryb on-line tych funkcji i procesów, które w tym modelu mogą działać i pozostawienia pozostałych funkcji oraz procesów w tradycyjnej formule on-site. Ostatni raport IDC „Worldwide Utilities 2021 predictions” wyraźnie wskazuje model pracy hybrydowej jako priorytet digitalizacji na rok 2022.
Po drugie, można przenalizować digitalizację z punktu widzenia rynku obrotu. Należy tutaj przede wszystkim wziąć pod uwagę poszerzanie oferty multi-energetycznej, czyli oferty obejmującej usługi energetyczne i powiązane usługi oraz produkty nieenergetyczne, jak i dalsze wykorzystanie możliwości wynikających z konwergencji różnych sektorów. Oczywiście kluczem do sukcesu jest tutaj zadbanie o jak najlepsze doświadczenie klienta (customer experience). Moim zdaniem widać w tym obszarze pewien postęp, ale jest on jeszcze niewystarczający i zdecydowanie w segmencie obrotu widzimy największy potencjał dla dalszej transformacji energetyki wspieranej technologiami informatycznymi. Wspomniany wcześniej raport IDC wskazuje także na inne bardzo ciekawe kwestie. Cyfrowa ścieżka klienta (on-line customer journey) jest wskazywany przez IDC jako jeden z priorytetów na lata 2022/2023, a tworzenie elastycznej oferty dla odbiorców (flexiblity & consumers) jako priorytet na rok 2024. Jestem przekonany, iż wskazane priorytety z pewnym przesunięciem czasowym w jedną lub drugą stronę są także aktualne dla polskiego sektora obrotu i energetyki prosumenckiej.
Po trzecie, digitalizacja sektora umożliwia wejście na rynek nowych graczy, ekspansję start-upów, a więc podmiotów, które nie tylko oferują odpowiedzi na bieżące potrzeby, ale też będą kreować zupełnie nowe potrzeby wśród konsumentów i prosumentów, urozmaicą rynek i ofertę. Pozwolą na sprostanie oczekiwaniom młodej generacji konsumentow, która ma i będzie miała zupełnie nowe oczekiwania i rozumienie tego, czym jest energetyka oraz tego, co to znaczy „zakup” energii. Od zmiany populacyjnej nie uciekniemy. Energetyka nie może się cofać przed tym wyzwaniem.
Na koniec warto jeszcze nawiązać do CSIRE, czyli Centralnego Systemu Informacji o Rynku Energii, oraz do oczekiwań, ale też twardych planów związanych z tym systemem jako nowym super-istotnym elementem rynku. CSIRE i dane pomiarowe będą „paliwem”, które pozwoli znacząco przyspieszyć transformację cyfrową sektora. Zapewni uproszczenie i przyspieszenie modelu wymiany danych oraz pozytywnie wpłynie na spójność i jakość informacji. Informacja z dnia 15 kwietnia o zatwierdzeniu przez Sejm noweli prawa energetycznego przewidującego OIRE/CSIRE oraz klarowny harmonogram dla liczników inteligentnych jest bardzo pozytywną informacją w kontekście tego, o czym rozmawiamy. Ambitne założenie dotyczące osiągnięcia 80-procentowego poziomu instalacji inteligentnych liczników do 2028 roku jest na pewno możliwe do realizacji. Taka skala „smart meterów” zagwarantuje odpowiedni wolumen i zakres danych pomiarowych do wykorzystania przez podmioty rynku energii. Pamiętajmy, iż proces instalacji liczników sam w sobie także może być świetnie wspierany przez digitalizację i jako SAP mamy w tym obszarze wielu klientów.
Jakie wyzwania czekają polską energetykę w kontekście realizacji polityki klimatyczno-energetycznej krajów Unii Europejskiej?
O tym mówiło już wielu ekspertów sektora energetyki oraz osoby takie jakie ja, czyli związane z sektorem ICT. To właśnie ICT oferuje rozwiązania na bieżące i przyszłe wyzwania sektora, czyli rozwój energetyki rozproszonej, nowe potrzeby klientów (szczególnie młodego pokolenia B2C lub MSP B2B) oraz rosnący segment prosumentów i tzw. flexumerów.
Ponadto, wyzwaniem (w bardzo pozytywnym znaczeniu) jest przyspieszająca konwergencja sektorowa. W odniesieniu do elektromobilności widzimy konwergencję sektora energetycznego z paliwowym oraz branżą motoryzacyjną. Rozwój inteligentnych budynków to z kolei konwergencja energetyki z branżą budowalną czy ubezpieczeniową. Te zmiany zachodzą i będą coraz bardziej intensywne, ale aby to naprawdę się udało to konieczne są dane pomiarowe. Dlatego patrząc na horyzont kilku czy kilkunastoletni działanie OIRE i CSIRE oraz znaczący udział liczników inteligentnych wydaje się czymś kluczowym i warunkiem koniecznym do sprostania transformacji polskiej energetyki.
Czy smart grid ułatwi rozwój źródeł generacji rozproszonej?
Zdecydowanie tak. Generacja rozproszona jest mniej przewidywalna natomiast ważne jest to, że konsumpcja staje się bardziej przewidywalna i dzięki smart grid można tworzyć różnego rodzaju predykcje, np. poprzez wykorzystanie zaawansowanej analityki (load prediction), czy też coraz większej popularyzacji smart homes oraz gotowości dużych i mniejszych przedsiębiorstw na usługi typu „flexibilities”. Właśnie tutaj jest konieczna „inteligencja sieci”, tak aby połączyć te wszystkie elementy w dobrze działający i w pełni zdigitalizowany model.
Musimy pamiętać, iż rozwój energetyki rozproszonej, w tym szczególnie prosumencji, elektromobilności oraz nowych usług, nie jest do końca przewidywalny. Niemniej jednak patrząc na wiele przykładów z zagranicy możemy się spodziewać bardzo znaczącego przyspieszenia tych procesów, co powinno także wpływać na tempo rozwoju smart grid, wdrożeń inteligentnych liczników i innych usług typu „smart” w Polsce. Generacja rozproszona, nowe usługi energetyczne, sektor prosumentów i flexumerów rozwija się moim zdaniem przy założeniu rosnącej inteligencji sieci i rosnącej inteligencji otaczającej nas infrastruktury (inteligentne domy, inteligentne oświetlenie, magazyny energii, etc.). Zapewne znajdą się osoby twierdzące, iż wiele źródeł rozproszonych może powstawać bez udziału sieci inteligentnej, ale jedno jest pewne – w takim modelu nie wykorzystamy możliwości i nie zmaksymalizujemy wartości energetyki dla nas jako konsumentów i prosumentów, ale także dla naszej gospodarki oraz samych operatorów sieci jak i przedsiębiorstw energetycznych.
Rozwój smart grid z pewnością będzie miał także wpływ na inne części generacji rozproszonej – Virtual Power Plants i mikrosieci. W najbliższych latach możemy spodziewać się stopniowego wzrostu liczby samochodów elektrycznych, gospodarstw domowych nie tylko konsumujących, ale i wytwarzających energię z źródeł odnawialnych oraz Polaków świadomie podchodzących do kwestii prosumpcji energii, którzy będą tworzyć VPP, mikrosieci czy też spółdzielni energetyczne.
Kongres jest realizowany w ramach działalności firmy MMC Polska, organizującej prestiżowe kongresy, konferencje, warsztaty i szkolenia biznesowe dedykowane kadrze menadżerskiej oraz zarządom firm.
