Spis treści
W 2020 roku w Niemczech został wdrożony nowy „innowacyjny” system aukcyjny dla zestawu urządzeń do wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii. Nowy system aukcyjny jest częścią gruntownej nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii, która weszła w życie w 2017 roku (EEG 2017). Tłem do nowelizacji EEG 2017 było wprowadzenie systemu aukcyjnego dla wszystkich urządzeń o zainstalowanej mocy elektrycznej powyżej 1 MW. Ustawodawca przyjął, że 80% całej nowo zainstalowanej mocy w Niemczech powstanie dzięki udanemu udziałowi aukcjach, w tym w szczególności fotowoltaiki i energetyki wiatrowej na lądzie, ale także energetyki wiatrowej na morzu. Zorganizowano także aukcje dla większych elektrowni na biomasę. Ostatecznie wdrożono trzy koszyki aukcyjne: morska energetyka wiatrowa, biomasa oraz lądowa energetyka wiatrowa wraz z fotowoltaiką. Dla wszystkich innych technologii z zainstalowaną mocą elektryczną do 1 MW, takich jak małe elektrownie wodne lub biogazownie, przewidziano premie stałe (FiP) lub taryfy stałe (FiT).
Aukcje innowacyjne
Wraz z nowelizacją EEG 2017, uchwaloną 17 grudnia 2018 r., koszyk aukcyjny na fotowoltaikę i energetykę wiatrową na lądzie został zmodyfikowany w taki sposób, że część wolumenu aukcji ma zostać zarezerwowana dla zestawu urządzeń przyłączonych do tego samego punktu sieci publicznej z obligatoryjnym udziałem urządzeń fotowoltaiki lub energii wiatrowej na lądzie. Celem nowelizacji jest wprowadzenie do systemu bardziej stabilnych źródeł wytwarzania energii odnawialnej. Zgodnie z intencją ustawodawcy zestaw urządzeń powinna doprowadzić do lepszej integracji zmiennych odnawialnych źródeł energii z systemem energetycznym. Trzeba dodać, że ekspansja energetyki wiatrowej i fotowoltaiki w Niemczech już w 2018 r. postąpiła tak daleko, że każda z tych technologii jest w stanie zabezpieczyć podstawowe obciążenie w niemieckim systemie elektroenergetycznym.
Aukcje mieszane tylko w 2020 r.
Niemiecki system aukcyjny, który w przeciwieństwie do Polski nie przewiduje aukcji zmiennej premii rynkowej (kontrakt różnicowy), ale stałą premię rynkową za samodzielną sprzedaż wytworzonej energii, został zmodyfikowany w 2020 r. do tego stopnia, że maksymalna premia rynkowa dla pojedynczych systemów fotowoltaicznych i elektrowni wiatrowych powyżej 1 MW zainstalowanej mocy nie może przekroczyć kwoty 3 eurocentów za kWh, przy czym przy zestawie urządzeń maksymalna premia rynkowa wyniesie 7,5 eurocenta za kWh. Aukcje w 2020 r. będą przeprowadzane w systemie mieszanym, ok. 30% wolumenu ofert ma obowiązkowo przypadać na zestawy urządzeń, a pozostały wolumen aukcyjny zostanie przyznany wszystkim uczestnikom według oferowanej ceny. Od 2021 r. do aukcji mają zostać dopuszczone tylko zestawy urządzeń.
Pojęcie zestawu urządzeń
Oprócz obligatoryjnych elektrowni wiatrowych i systemów fotowoltaicznych, technologie zatwierdzone do zestawu urządzeń jako stabilne źródło obejmują nowe urządzenia wytwarzania energii elektrycznej w dziedzinie energetyki wodnej – w tym energii fal, pływów, gradientu soli i prądu – energii geotermalnej oraz biomasy – w tym biogazu, biometanu, gazu wysypiskowego i gazu z oczyszczalni ścieków jak również z ulegającej biodegradacji frakcji odpadów z gospodarstw domowych i przemysłu. Jako alternatywę dla wymienionych technologii, oprócz obowiązkowych turbin wiatrowych i systemów fotowoltaicznych można również wykorzystać systemy magazynowania energii.
Drugie urządzenie zestawu urządzeń musi być w stanie dostarczyć co najmniej 25% zainstalowanej mocy czynnej w tym samym punkcie przyłączenia. Urządzenia te muszą być w stanie zareagować w ciągu trzydziestu sekund po wezwaniu operatora systemu przesyłowego i zacząć zmieniać swój profil obciążenia. W sumie po pięciu minutach muszą osiągnąć pełną moc przez okres dziesięciu minut.
Urządzenia te muszą być w stanie sprostać wymaganiom technicznym dwukrotnie w ciągu godziny. Stosunek mocy zainstalowanych systemów do siebie zależy od mocy falownika, tj. konwersja prądu stałego na prąd zmienny lub, jeśli falownik nie jest dostępny, zgodnie z maksymalną dostępną mocą. Moc bierną można pobrać z sieci energetycznej, ale moc czynną należy wyprowadzić z urządzeń energii odnawialnej. Wstępna kwalifikacja takich zestawu urządzeń do aukcji odbywa się według tego samego schematu co kwalifikacja wstępna dla poszczególnych urządzeń.
System wynagrodzeń
Aukcja przeprowadzana jest w trybie „pay as bid”, porównywalnym do systemu aukcyjnego w Polsce, przy czym wsparcie jest przyznawane ofertom z najniższą oferowaną premią rynkową. Podobnie jak w Polsce, tylko maksymalnie 80% złożonych ofert może wygrać, niezależnie od oferowanej wielkości i ilości.
Zestaw urządzeń, która wygrał przetarg, dostanie wynagrodzenie po skonfigurowaniu wszystkich urządzeń i podłączeniu ich do sieci. Premia rynkowa jest wypłacana za całą wprowadzoną energię do sieci, a nie tylko za tę część energii, która jest wyprowadzana ze stabilnego źródła. Jest to zatem połączenie operacyjnego systemu wsparcia dla urządzeń energii odnawialnej z mechanizmem rynku mocy dla odnawialnych źródeł energii czy magazynem energii odnawialnej.
Kary za niewystarczające parametry techniczne stabilnego źródła energii są również obliczane na podstawie całkowitej ilości wyprowadzonej energii. Kwalifikację stabilnego źródła należy rozpatrywać niezależnie od jego kwalifikacji do rynku bilansującego. To urządzenie nie musi uczestniczyć w rynku bilansującym. Ponadto, jeżeli ceny energii elektrycznej na giełdzie są ujemne przez co najmniej jedną godzinę, premia rynkowa nie zostanie wypłacona. Jest to zatem zaostrzenie dotychczas obowiązującej reguły sześciu godzin negatywnych cen energii na rynku hurtowym.
Wyniki pierwszej aukcji przeprowadzonej 1 września 2020 r.
W pierwszej aukcji dla innowacyjnych systemów całkowity wolumen wyniósł 650 MW, z czego 200 MW zarezerwowano dla zestawu urządzeń. Urządzenia pojedyncze wystartowały tylko z wolumenem 310 MW, z czego premię przyznano 283 MW. Średnia ważona stałej premii rynkowej dla tych instalacji wyniosła 26,5 euro za MWh, przy czym maksymalna dopłata została ograniczona do 30 euro za kWh. W rezultacie łącznie 394 MW mocy zestawów urządzeń otrzymało wsparcia ze średnią ważoną 45 euro za MWh. Maksymalna premia rynkowa dla zestawów urządzeń wynosiła 55,2 euro za MWh. Łącznie w aukcji brały udział zestawy urządzeń o łącznej mocy 785 MW. Wsparcie przyznano prawie wyłącznie na instalacje fotowoltaiczne z magazynem energii, wyjątek to zestaw urządzeń w postaci farmy wiatrowej (12 MW) z magazynem energii (3,9 MW). Około 40% zestawów urządzeń wygrało z 60-minutowymi systemami magazynowania – obecny koszt rynkowy wynosi ok. 800 euro / kW – oraz dalszy 40% z 25 (30)-minutowym magazynem – obecny koszt rynkowy wynosi ok. 400 euro / kW.
dr Christian Schnell, radca prawny
