Spis treści
Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków ma pomóc w rozwiązaniu problemu smogu. Zaproponowany w projekcie zmiany ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz niektórych innych ustaw zakres danych gromadzonych w CEEB jest szeroki. Obejmuje stan techniczny budynku, źródło ciepła, przeprowadzone w budynku kontrole, a także informacje o udzielonej pomocy publicznej: uldze termomodernizacyjnej, zasiłku na opał, dodatku mieszkaniowym i energetycznym, dotacjach na termomodernizację i źródła energii, w tym fotowoltaikę. Ewidencja budynków umożliwi po pierwsze dotarcie do osób ubogich energetycznie, czyli takich, których nie stać na porządne ogrzanie domu. Po drugie, dokładniej zostaną policzone publiczne pieniądze, które idą na walkę ze smogiem. Po trzecie, CEEB umożliwi namierzenie domów, gdzie piece nie spełniają standardów uchwał antysmogowych i przepisów krajowych.
Według założeń ewidencja obejmie domy mieszkalne, magazyny, kościoły, biura, warsztaty, szpitale, hotele, szkoły, budynki gospodarstw rolnych, itp.
Piecowa lustracja
CEEB ma zawierać dane o źródłach ciepła. Dotyczy to zasilania z sieci ciepłowniczej, niewymagających pozwoleń źródeł spalania o mocy do 1 MW oraz wykorzystywanego do ogrzewania lub podgrzania wody użytkowej źródła energii elektrycznej.
Przepisy o konieczności zarejestrowania pieców dodano po konsultacjach. Przewidują, że właściciel lub zarządca budynku lub lokalu będzie składał do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta deklarację w terminie 14 dni od dnia pierwszego uruchomienia źródła ciepła lub źródła spalania paliw. Tam, gdzie przed wejściem w życie ustawy takie źródła już istniały i były używane właściciele lub zarządcy będą musieli złożyć deklarację najpóźniej do 31 marca 2021 r.
Czytaj także: Domy trafią pod lupę urzędników
Szczegóły deklaracji określi rozporządzenie. W uzasadnieniu podano, że obowiązek ma dotyczyć wszelkich źródeł, jak: kocioł gazowy, podgrzewacz gazowy przepływowy, podgrzewacz gazowy pojemnościowy, grzejnik gazowy, kominek gazowy, nagrzewnice gazowe, promienniki gazowe, kocioł na paliwa stałe, piec kaflowy lub wolnostojący (koza, angielka) na paliwa stałe (węgiel, drewno, pellet), kominek na paliwo stałe, trzon kuchenny, piecokuchnia, kuchnia węglowa, kocioł olejowy, piec olejowy, pompa ciepła powietrzna, pompa ciepła gruntowa, pompa ciepła wodna, ogrzewanie elektryczne, kolektory słoneczne, sieć ciepłownicza.
Za brak zgłoszenia w terminie ma grozić grzywna. Nie zapłaci się grzywny, jeżeli złożenie deklaracji nastąpiło zanim „wójt, burmistrz lub prezydent miasta powziął wiadomość o popełnieniu wykroczenia w wyniku przeprowadzonej kontroli lub z innego źródła” – czytamy w projekcie.
Kominiarze „oczekują z niecierpliwością”
Ewidencja powstanie między innymi poprzez wymianę danych ze wszystkich innych rejestrów, z którymi będzie się integrowała. To nie wszystko. Projekt ustawy wymienia szereg kontroli, które pozwolą zasilić bazę danych. Po pierwsze to przeglądy kominiarskie, w tym przeciwpożarowe. Teraz zapisy w prawie budowlanym dotyczące rocznych kontroli instalacji gazowych oraz przewodów kominowych są rzadko przestrzegane.
Czytaj także: Rząd szykuje kolejny cios w smog
„Oczekujemy z niecierpliwością na przejście Ustawy przez cały proces legislacyjny i podjęcie wspólnych zintegrowanych działań na terenie całego kraju za pomocą narzędzia, nad którym także wspólnie pracowaliśmy w Ministerstwie, które zapewni przejrzystość i dokładność kontroli” – napisała w uwagach do projektu Korporacja Mistrzów Kominiarskich Województwa Śląskiego.
Projekt przewiduje też kontrole palenisk dotyczące przestrzegania uchwał antysmogowych oraz gospodarowania odpadami komunalnymi, za co odpowiada wójt, burmistrz, prezydent miasta. Kontrole ma prowadzić też Inspekcja Ochrony Środowiska dotyczące emisji pyłów przez przedsiębiorców, choć tu zapis jest dość ogólny.
Kto ma w piecu odpadowy olej…
Uszczelnienie polskiego rynku kotłów na paliwa stałe i zapobieganie spalaniu odpadów to dla rządu zadanie na lata. Zainteresowane tematem są nie tylko samorządy, ale też przedsiębiorstwa. PKN Orlen wskazał, że CEEB powinna szczegółowo określać rodzaj dopuszczalnych paliw, które mogą być spalane w danym piecu, z podziałem na grzewcze paliwa: ciekłe, stałe oraz gazowe. „Powinno to prowadzić do zaprzestania w powszechnym użytku wykorzystywania instalacji grzewczych niespełniających wymagań technicznych, jak i używania ciekłych paliw grzewczych niespełniających wymagań jakościowych stanowiących źródło zanieczyszczenia powietrza” – postuluje koncern. Zaproponował, by tam, gdzie istnieje ryzyko wykorzystania do opału niedozwolonych paliw i odpadów był obowiązek przekazania dodatkowych informacji. Wymienił oleje odpadowe, np. w warsztatach samochodowych, punktach serwisowych wymiany olejów, itp. Tego jednak nie uwzględniono. Zbieranie danych do CEEB ma kierować się zasadą minimalizacji – podkreślono.
Baza obejmie 5-6 mln budynków
CEEB ma stanowić źródło danych dla urzędników. Katalog uprawnionych do wglądu instytucji jest długi, w wyniku konsultacji dodano tu prezesa Urzędu Regulacji Energetyki oraz zakłady ubezpieczeń społecznych.
Czytaj także: Prostsze dopłaty w programie Czyste Powietrze
Liczba budynków, w których należy dokonać inwentaryzacji szacowana jest na ok. 5-6 mln. Zebranie wszystkich informacji zajmie lata. Szacuje się wstępną ilość inwentaryzacji na poziomie 500 tys. budynków rocznie. Ewidencja budynków w największym stopniu, spadnie na strażników miejskich i gminnych, w dalszej kolejności na kominiarzy, ze wsparciem wyznaczonych pracowników urzędów gmin. W planach jest zakup 3,5 tys. tabletów dla strażników i inspektorów.
Pieniądze na CEEB mają pochodzić z funduszy unijnych i budżetu. Budowa systemu informatycznego w latach 2020-23 zostanie powierzona Głównemu Urzędowi Nadzoru Budowlanego.
Nowa szansa dla programów Czyste Powietrze i Stop Smog
Resort klimatu chce usprawnić też program Stop Smog, który pozwala na dofinansowanie do 100 proc. kosztów wymiany pieca i termomodernizacji w przypadku osób ubogich. Program jest zbiurokratyzowany i teraz wdraża go raptem kilka gmin, dlatego wymaga on dużego uproszczenia. Do propozycji samorządy zgłosiły wiele uwag. Wygląda na to, że nadal trudno będzie przekonać gminy do angażowania się w Stop Smog.
Czytaj także: Dopłaty do paneli fotowoltaicznych w premii termomodernizacyjnej
Zmiana przepisów może za to pomóc wdrażać sztandarowy program walki ze smogiem Czyste Powietrze. W najnowszej wersji projektu pojawiła się propozycja utworzenia w Banku Gospodarstwa Krajowego Funduszu Poręczeń i Gwarancji. Ma on gwarantować wypłaty z tytułu poręczeń lub gwarancji udzielonych przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej lub wojewódzkie fundusze. To krok do wciągnięcia do Czystego Powietrza banków. Od wielu miesięcy trwają negocjacje między sektorem bankowym a NFOŚiGW. Banki nie przygotowały jeszcze oferty kredytowej dla osób, które chcą dokonać wymiany pieca czy termomodernizacji domu i wziąć na to też dotację z Czystego Powietrza. Kwestia gwarancji dla przyszłych kredytów z dotacją jest tu jednym z trudniejszych tematów.
Co więcej, do projektu wpisano nowy obowiązek wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzinnych, mieliby oni wydawać zaświadczenia o dochodach osób, które zamierzają składać wnioski o dofinansowanie, w szczególności w ramach programu Czyste Powietrze.
Projekt zmiany ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz niektórych innych ustaw został skierowany do Komitetu Rady Ministrów do Spraw Cyfryzacji. Postęp prac nad projektem można śledzić na stronie Rządowego Centrum Legislacji.
