Spis treści
Brytyjsko-holenderski Shell należy do tych firm, które jako pierwsze dostrzegły korzyści płynące z inwestycji w zaawansowane technologie. Koncern w szczególności interesuje się startupami zajmującymi się energią odnawialną, ropą naftową, gazem czy nowymi paliwami w transporcie. W ramach programu GameChanger współpracuje z firmami nad produktami, które nie zostały jeszcze wypuszczone na rynek.
Shell zapewnia przedsiębiorcom wsparcie, wiedzę i fundusze zalążkowe, jednocześnie pozwalając zachować założycielom niezależność w podejmowaniu decyzji. Z kolei program Program TechWorks adresowany jest do przedsiębiorców technologicznych spoza branży energetycznej np. lotniczej czy obronnej. – Jego celem jest wdrażanie technologii z innych branż w energetyce – od tych, których celem jest poszukiwanie złóż, po te, które wspierają produkcję, eksploatację i utrzymanie naszych zasobów ropy i gazu – wyjaśnia Anna Papka, rzecznik prasowy Shell Polska. Jeszcze inną inicjatywą jest Shell Ventures skierowany do startupów i MŚP rozwijających działalność na większą skalę.
Założony w 1996 r. fundusz zapewnia nie tylko kapitał, ale też dostęp do wiedzy technicznej, naukowej, zaplecze badawczo-rozwojowe, a także dostęp do bazy klientów i dostawców. Shell Venture jako inwestor mniejszościowy w początkowej fazie wnosi kapitał w wysokości ok. 2–5 mln, a całkowita wartość finansowania projektu mieści się przeważnie w przedziale 15–20 mln dolarów. W portfolio funduszu znajdują się startupy z całego świata, m.in. Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Niderlandów. Ostatnim jego nabytkiem jest Travis Road Services – platforma internetowa, przy pomocy której właściciele flot mogą znaleźć, zarezerwować i zapłacić za takie usługi jak: mycie ciężarówek, czyszczenie zbiorników, parkowanie czy naprawa pojazdu.
Od smart city do biomasy
Również koncern BP inwestuje w najbardziej obiecujące innowacje w celu ograniczania emisji oraz uzyskania zrównoważonego rozwoju. W portfolio znajdują się bardzo różnorodne projekty np. ekologiczna karma dla ryb, inteligentne budynki czy efektywne zagospodarowania odpadów. Do realizacji tych celów służy m.in. powołany ponad 10 lat temu fundusz BP Venture, który do tej pory w startupy zainwestował ok. 500 mln dolarów w ponad 50 podmiotów. Całkiem spore grono partnerów technologicznych stale się powiększa. Na początku listopada BP Ventures zainwestował 10 mln euro w MaaS Global, dostawcę oprogramowania smart city. Innowacyjna aplikacja Whim umożliwia dostęp na jednej platformie do wszystkich możliwych opcji transportu w mieście – od taksówek, autobusów, rowerów i samochodów na wynajem, po skutery elektryczne i hulajnogi. Koncern nie nastawia się na szybki zwrot kapitału, ale skupia się przede wszystkim na rozwoju nowych technologii, które mają przynieść korzyści w długim przedziale czasowym.
Startupowiec roku
Z dużą uwagą rynkowi nowych technologii przygląda się również francuski Total. W ramach programu Startupper Roku (Startupper of the Year by Total Challenge), udało się wdrożyć wiele projektów, które przyniosły korzyści dla lokalnych społeczności. Dofinansowanie uzyskał m.in. recykling odpadów rolniczych przez wytwarzanie brykietów z biomasy czy projekt GiftedMom: aplikacja mobilna z informacjami zdrowotnymi umożliwiająca konsultacje kobietom w ciąży i świeżo upieczonym mamom. Pierwszy konkurs odbył się w 34 krajach afrykańskich w latach 2015–2016. W ubiegłym roku program zawitał także do Polski.
Total promuje również przedsięwzięcia, które pomagają firmom zmniejszyć zużycie energii oraz emisję dwutlenku węgla. Niedawno władze firmy poinformowały o podwyższeniu kapitał funduszu Total Carbon Neutrality Ventures do skumulowanej kwoty 400 milionów dolarów w ciągu pięciu lat. TCNV będzie inwestować na całym świecie, a zespoły z Europy i USA skupią się na takich obszarach, jak: magazynowanie energii, sztuczna inteligencja czy recykling. Fundusz ma już w swoim portfelu 35 startupów, a wśród nich m.in.: francuski Cosmo Tech, niemiecki Sufire, hiszpański Ontrock, chiński G7 czy amerykański MTPV.
Czysty transport pilnie poszukiwany
Z kolei w grupie Innogy funkcjonuje innovation Hub, którego inwestycje opierają się na czterech głównych obszarach strategicznych: PropTech, CyberSec, Machine Economy oraz AI in Energy. Koncern szuka startupów na całym świecie ( w tym również w Polsce), które są spójne ze strategią grupy. Stawia więc na internet rzeczy i machine economy, cyberbezpieczeństwo sieci energetycznej, a także inteligentne domy i technologie podwyższające efektywność energetyczną. Warszawski oddział hubu, który został otwarty w ubiegłym roku, poszukuje firm w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej.
Na terenie naszego kraju Innogy Polska skupia się głównie na rozwijaniu innowacyjnych rozwiązań w ramach dedykowanych, wewnętrznych struktur firmy. Jednym z przykładów takich działań jest usługa elektrycznego car sharingu innogy GO! – Usługa była na każdym etapie rozwijana w ramach wyodrębnionej struktury w Innogy Polska. Począwszy od koncepcji elektrycznego car sharingu prowadzonego przez firmę energetyczną, poprzez pilotaż usługi, skończywszy na pełnym wdrożeniu komercyjnym – wyjaśnia Artur Stawiarski, dyrektor ds. strategii i Rozwoju Przedsiębiorstwa w innogy Polska. Dodaje, że wszystkie nowe koncepcje testowane są zarówno pod kątem innowacyjności, jak i biznesowej opłacalności dla spółki.
Jak pokazuje najnowszy raport Międzynarodowej Agencji Energetycznej inwestycje w nowe technologie energetyczne rosną w błyskawicznym tempie. O ile w 2015 r. wynosiły ok. 2 mld dol. to w 2018 sięgnęły 7 mld dol. Faworytem jest czysty transport. Spośród 7 mld dol. zainwestowanych przez fundusze venture capital ok. 5 mld poszło właśnie na ten sektor. Na kolejnych miejscach są magazyny energii, wodór, ogniwa paliwowe.
Polak też potrafi….
Także rodzime koncerny coraz częściej dostrzegają szanse jakie dają im inwestycje w najnowsze technologie. Tauron Polska Energia jest jednym z udziałowców funduszu EEC Magenta (największego polskiego funduszu CVC), który specjalizuje się w finansowaniu cyfryzacji energetyki, przemysłu oraz gospodarki obiegu zamkniętego. W tym roku fundusz zainwestował w dwa przedsięwzięcia – pierwsze z nich to Reliability Solutions. – Nieustannie szukamy rozwiązań technicznych poprawiających dyspozycyjność i sprawność naszych kluczowych jednostek wytwórczych. Ponad rok doświadczeń potwierdził wysoką efektywność systemu diagnostyki predykcyjnej opartego na sztucznej inteligencji na naszym największym obecnie pracującym bloku energetycznym o mocy 460 MW w Elektrowni Łagisza. W wyniku wdrożenia ograniczone zostaną koszty usuwania awarii, a dzięki dodatkowym godzinom, w których blok będzie dyspozycyjny, zwiększymy przychody z operacyjnej rezerwy mocy oraz przychody z rynku mocy – mówi o współpracy z Reliability Solutions Jarosław Broda wiceprezes zarządu Tauron Polska Energia ds. zarządzania majątkiem i rozwoju. Fundusz EEC Magenta zainwestował również w innowacyjną platformę zarządzania procesami firmowymi TakeTask, spółkę wykorzystującą sztuczną inteligencję do optymalizacji procesów.
Tauron jest również uczestnikiem dwóch funduszy utworzonych w ramach programów PFR Starter FIZ oraz PFR NCBR CVC. Intencją przedsięwzięcia jest nie tylko wyposażenie spółek w środki finansowe niezbędne do dalszego wzrostu, ale również dostarczenie w ramach inwestycji tzw. smart money, czyli zapewnienia wsparcia merytorycznego. Docelowa kapitalizacja funduszu utworzonego w ramach PFR Starter FIZ wyniesie 50 mln zł, a funduszu utworzonego w ramach PFR NCBR CVC 160 mln zł.
PKN Orlen także współpracuje ze startupami w formule programów akceleracyjnych. Ich założeniem jest zbudowanie relacji biznesowych pomiędzy średnimi i dużymi przedsiębiorstwami a innowacyjnymi, młodymi spółkami. Obecnie koncern z płocka uczestniczy w programach: Pilot Maker Electo ScaleUp oraz Space3ac Scale Up II. – W ramach programów akceleracyjnych testujemy rozwiązania wykorzystujące m.in. sztuczną inteligencję, umożliwiającą analizowanie obrazu z kamer zamontowanych na stacji nalewczej asfaltu, system używający dronów do rozpoznawania potencjalnych zagrożeń dla infrastruktury, czy generator wykorzystujący inteligentne algorytmy do zamiany filmów i zdjęć w jednostronicowe komiksy. Wspólnie z polskim producentem ładowarek do samochodów elektrycznych wdrażamy też inteligentny system ładowania pojazdów jednofazowych z zastosowaniem jednej z trzech faz oraz rozpoczynamy testy innowacyjnej ładowarki prądu stałego o wysokiej sprawności na poziomie 97%, wykorzystującej komponent węgliku krzemu – informuje Biuro Prasowe PKN Orlen.
Zgodnie z przyjętą strategią na lata 2019-22 Orlen planuje utworzenie nowego podmiotu – Orlen Venture Capital. Spółka podkreśla, że celem tworzenia nowych struktur jest m.in. wsparcie finansowe rozwoju startupów, w których koncern planuje objąć udziały.
Grupa Lotos źródeł przewagi konkurencyjnej upatruje przede wszystkim w projektach badawczo-rozwojowych i wdrożeniowych, które realizowane są w konsorcjach z udziałem uczelni wyższych i instytutów badawczych. – Taka formuła pozwala na dywersyfikację ryzyka związanego z zaangażowaniem się w technologię na bardzo wczesnym etapie rozwoju, których wdrożenie i potencjalne korzyści są niepewne i trudne do oszacowania – wyjaśnia rzecznik Grupy Lotos Adam Kasprzyk. Przykładem takiego działania jest wieloletni mecenat nad największym w Polsce konkursem dla Młodych Naukowców E(x)plory, w ramach którego wyłaniane są najbardziej innowacyjne pomysły zgłaszane przez utalentowaną młodzież z całej Polski. Lotos wspiera ich rozwój poprzez fundowanie nagród finansowych i stypendiów (w tym wyjazdów zagranicznych).
Z kolei Grupa PGE inwestuje w startupy poprzez swoją spółką zależną PGE Ventures, która jest zarządzającym FIZAN PGE Ventures oraz inwestorem w dwóch funduszach zależnych SpeedUp Energy Innovation oraz ERC. PGE Ventures inwestuje w przedsięwzięcia związane z sektorem energetycznym, ale też jest zainteresowane wszystkimi rozwiązaniami z Przemysłu 4.0, IoT, Big Data czy gospodarki w obiegu zamkniętym. – Szansą dla tak dużej korporacji jak Grupa PGE jest niewątpliwie sama obecność na rynkach na których działają obecnie startupy, które się dynamicznie rozwijają i w przyszłości mogą stać się naprawdę znaczącym sektorem polskiej gospodarki – tłumaczy Piotr Czak, prezes PGE Ventures. Spółka zwraca szczególną uwagę na podmioty już z pewnym doświadczeniem na rynku szukające kapitału na wyskalowanie swojej działalności. PGE Ventures poprzez fundusz, którym zarządza bezpośrednio, inwestuje kwoty do 5 mln złotych, natomiast fundusze zewnętrzne ERC i SpeedUp Energy Innovation inwestują odpowiednio do 1 mln oraz do 19 mln złotych.
…ale tylko w Polsce
Polska gospodarka nie należy jednak do zbyt innowacyjnych między innymi z powodu stosunkowo niskiego zaangażowania kapitału korporacyjnego w startupy, które wspierane są głównie ze środków publicznych. Ponadto krajowe koncerny energetyczne, jeśli w ogóle zdecydują się na taki krok, inwestują w spółki technologiczne kwoty kilkukrotnie niższe niż globalne korporacje. Ma to szczególnie duże znaczenie w przypadku ewentualnego wejścia wspieranego podmiotu na zagraniczne rynki, na których trudno jest konkurować młodym firmom bez solidnego dofinansowania. Warto również zwrócić uwagę na to, że takie koncerny jak: Total, innogy czy BP dywersyfikują swoją działalność, inwestując w startupy na całym świecie, przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych, Europie Zachodniej i Chinach, a polskie skupiają się raczej na krajowym podwórku. Wynika to prawdopodobnie z przyjętej strategii, a także chęci wsparcia lokalnych przedsiębiorców przez rodzime państwowe korporacje. Jednak taka polityka stwarza też ryzyko, że konkurencja, działająca na rynku globalnym, zdobędzie więcej unikalnych i bardziej zyskownych innowacji.
