Unia Europejska dołoży ponad 200 mln euro do budowy dwóch ważnych elementów współtworzonego przez Polskę gazowego korytarza Północ-Południe. Wszystkie państwa członkowskie poparły zaproponowany przez KE podział 444 mln euro z mechanizmu CEF. W obszarze interesów Polski jest ponad połowa tych pieniędzy.
CEF, czyli Connecting Europe Facility to unijny fundusz wspierający budowę wspólnego rynku wewnętrznego. Przede wszystkim zatwierdzono ponad 107 mln euro dofinansowania do budowy gazowego interkonektora Polska-Słowacja. Rura długości 164 km, z czego 58 km na terenie Polski, zostanie zbudowana wspólnie przez operatorów systemów przesyłowych Polski i Słowacji – Gaz-System i Eustream. Połączy węzły Strachocina i Velke Kapuszany i docelowo umożliwi przesył na Słowację do 5,7 mld m sześc. gazu rocznie. W odwrotnym kierunku zdolność przesyłowa ma wynosić maksymalnie 4,7 mld m sześc./rok. Budowa ma być zakończona w 2020 r., a gazociąg ma np. umożliwić eksport gazu z terminala LNG, co jest jednym ze strategicznych celów rządu.
Wcześniej projekt dostał już dofinansowanie z CEF na prace projektowe i badawcze. Przyznanie ponad 100 mln euro już na samą budowę oznacza, że powstanie rury jest w praktyce przesądzone. Strona polska bardzo sobie chwaliła współpracę ze Słowakami, osoba z kręgów rządowych opisała ją nam niegdyś słowem „wzorcowa”. Drugim polskim elementem korytarza Północ-Południe miał być nowy gazociąg z Czechami. Mimo politycznych deklaracji wsparcia prace przygotowawcze nad nim na razie jednak utknęły.
W założeniu korytarz Pólnoc-Południe ma się kończyć terminalami LNG – w Świnoujściu i na chorwackiej wyspie Krk. Druga co do wysokości transza pomocy z CEF – 101 mln euro – trafi właśnie na ten cel do spółki LNG Hrvatska. Podchody do budowy terminala na Krk trwały od wielu lat, kilkakrotnie projekt stawał pod znakiem zapytania, zmieniały się też jego koncepcje. Ostatnia mówi o uzyciu statku typu FRSU, podobnie jak to zrobili Litwini w Kłajpedzie.
Terminal na Krk ma ruszyć jesienią 2019 r. Chorwacki rząd twierdzi, że ma już inwestorów zainteresowanych udziałem w tym przedsięwzięciu i są to m.in. hiszpańska firma Enagas i Marguerite – fundusz inwestycyjny powołany przez KE. Jeżeli zapowiedzi rządu w Zagrzebiu wziąć za dobrą monetę, to rzeczywiście od początku przyszłej dekady korytarz Północ-Południe może mieć już niezbędną infrastrukturę do przesyłania gazu prostopadle do tradycyjnego kierunku Wschód-Zachód. Zainteresowanie ewentualnymi dostawami LNG do Krk deklarowały już firmy z USA przy wsparciu administracji Baracka Obamy. Nie wiadomo jednak, czy za Donalda Trumpa podejście to nie ulegnie zmianie.
Dla Polski duże znaczenie może mieć tez inny projekt, który dostanie dofinansowanie z CEF, chociaż nie dotyczy przesyłu gazu, a energii elektrycznej. 40 mln euro dostaną niemieccy operatorzy systemów przesyłowych TenneT i TransnetBW na prace studyjne i projektowe nad projektem SuedLink. To system linii przesyłających energię z farm wiatrowych na północy Niemiec do centrów konsumpcji na południu. Brak odpowiednich możliwości przesyłu skutkuje tzw. przeplywami kołowymi (karuzelowymi), również przez polski system, co prowadzi do licznych niekorzystnych zjawisk. Z powodu protestów niemieckiego społeczeństwa, SuedLink nie będzie używał klasycznej napowietrznej sieci, ale podziemnych kabli prądu stałego, przez co będzie wielokrotnie droższy. Początek poważnych prac nad tym systemem oznacza dla Polski perspektywę odciążenia własnego systemu przesyłowego.
Zatwierdzoną obecnie pulę CEF Polska może uważać za korzystne rozdanie, bo z 444 mln euro prawie 250 znajduje się bardziej lub mniej bezpośrednio w sferach jej interesów.
Jeszcze na początku XX wieku po USA jeździło niemal tyle samo samochodów benzynowych, co parowych i… elektrycznych. A pierwsze modele automobili napędzanych silnikami elektrycznymi budowano już sto lat wcześniej. Historia motoryzacji kołem się więc toczy.
W styczniu wytwarzanie energii elektrycznej w Polsce było aż o 6,5% wyższe niż rok wcześniej. Co ciekawe, za sporą część tego wzrostu odpowiadał eksport.
