Komisja Europejska publikując pakiet zimowy, czyli zbiór przepisów zmieniających unijny rynek energii, przedstawiła też szereg interesujących analiz. Można się z nich dowiedzieć z nich między innymi, w których krajach prąd drożał ostatnio najbardziej. 
Komisja Europejska publikując pakiet zimowy, czyli zbiór przepisów zmieniających unijny rynek energii, przedstawiła też szereg interesujących analiz. Można się z nich dowiedzieć między innymi, w których krajach prąd drożał ostatnio najbardziej.
Jako że energetyka przyszłości ma obracać się wokół konsumenta i jego potrzeb, zbadano m.in. obecną pozycję odbiorców energii w poszczególnych krajach UE. Pisaliśmy już w ostatnich dniach, że Co dziesiąte euro w rachunku za prąd idzie na OZE. A jak zmieniały się ceny energii elektrycznej w UE?
W 2015 r. średnia cena energii elektrycznej dla gospodarstw domowych wynosiła 20,8 eurocenta/kWh (w Polsce w przeliczeniu obecnie ok. 60 groszy, czyli około 13,5 eurocenta/kWh). Średnio w całej UE stawki dla odbiorców indywidualnych rosły od 2008 r. o 3,2% rocznie, a dla biznesu o 2%. Wzrost cen napędzały podatki i opłaty, a udział samej elektryczności w rachunkach ogółem spadał.
Najbardziej, bo niemal o połowę w okresie 2008-2015 zdrożał prąd w Portugalii. Odbiorcy odczuli to o tyle dotkliwie, że opłaty za energię wzrosły pięć razy bardziej niż pozostałych dóbr konsumpcyjnych. Z podobnym bilansem i aż o 48% droższą energią elektryczną ostatnie osiem lat zamknęła Hiszpania.
Na kolejnych pozycjach znalazły się Irlandia, Niemcy i Francja, z wzrostami cen prądu o – odpowiednio 37, 36 i 35%.
W Polsce szczególnie szeroko dyskutuje się o sytuacji w Niemczech, ponieważ tamtejszy wzrost cen jest związany z transformacją energetyczną opartą na inwestycjach w OZE (na koniec 2015 r. moc zainstalowana w niemieckich farmach wiatrowych wynosiła 46 GW, a w energetyce słonecznej – 37 GW). O sytuacji u naszych zachodnich sąsiadów pisaliśmy już m.in. tutaj: Niemcy płacą za OZE więcej, niż za samą energię
Ale tutaj chciałoby się rzec – „kto bogatemu zabroni”. Owszem, niemieckie gospodarstwa domowe płaciły w 2015 r. niemal 300 euro za MWh prądu, czyli ponad dwa razy drożej niż Polacy. Ale udział wydatków na wszystkie nośniki energii (prąd, gaz i benzynę/ropę) w koszyku dóbr konsumpcyjnych przeciętnej niemieckiej rodziny wynosił 7% (po wzroście o 1,1 punktu procentowego na przestrzeni ośmiu lat). Tymczasem średnio zamożna polska rodzina musi na ten sam cel przeznaczyć aż 13,4% domowego budżetu (wzrost w latach 2008-2015 o 0,9 pkt. proc.). Taki udział wydatków na energię w koszyku dóbr konsumpcyjnych stawia nas np. bardzo blisko Rumunii – tam odsetek ten wyniósł w 2015 roku 13,7%. Dla porównania wspomniani już Portugalczycy, którzy odczuli największy wzrost cen prądu, na nośniki energetyczne przeznaczali średnio 6,7% wszystkich wydatków.
A jak sytuacja wygląda wśród przedsiębiorstw? Duzi odbiorcy przemysłowi w Niemczech płacili w 2015 r. po ok. 100 euro/MWh, czyli o jedną trzecią więcej niż konkurenci z Polski. Mają za to dostęp do tańszego gazu.
Co ciekawe, nie wszędzie jest drożej. W Norwegii prąd staniał mimo inflacji. Również odbiorcy w Czechach i Słowacji korzystają z jednocyfrowych spadków.
Co jeszcze ustaliła Bruksela, badając jak zmieniały się ceny energii w Europie w ostatnich latach?
- Ceny prądu, podobnie jak ceny gazu i węgla, spadły od czasu kryzysu finansowego z 2008 r., potem odbudowały się w latach 2008-2012. Od tego czasu stawki jednak lekko spadają, ze względu na niższe ceny surowców, rosnący udział odnawialnych źródeł i słaby popyt. Zapotrzebowanie energię zdecydowanie przestało rosnąć wraz rozwojem gospodarczym, co doprowadziło w niektórych krajach do nadwyżki mocy wytwórczych.
- Średnia cena hurtowa prądu w UE na początku 2015 roku była o 55% niższa niż w 2008 r. i wynosiła 33 euro/MWh. To najniższy poziom od dwunastu lat. Ceny detaliczne podążają jednak w odwrotnym kierunku.
- Wzrost udziału OZE w miksie paliwowym o 1 punkt procentowy obniża hurtową cenę energii średnio o 0,4 €/MWh na poziomie całej Unii. Wpływ ten jest jeszcze silniejszy w krajach takich jak Polska – dodatkowy 1 pkt. proc. OZE w miksie oznacza spadek ceny hurtowej o 0,6-0,8 €/MWh.
- Koncentracja wytwórców na krajowych rynkach UE i przepływy transgraniczne mają na razie tylko ograniczony wpływ na cenę liczoną jako średnia dla wszystkich krajów Unii.
- Istotnym czynnikiem wpływającym na ogólny poziom cen jest widoczny od 2011/12 roku spadek cen węgla i gazu. Poziom konkurencji między tymi surowcami nimi w UE stymuluje jednak głównie koszt emisji CO2.
W 2015 roku wykorzystanie „zielonej” energii wzrosło o 7%. Dzięki temu Polska ponownie znalazła się powyżej rządowej ścieżki do osiągnięcia celu na 2020 rok. Jednak Ministerstwo Energii ma tyle samo powodów do zadowolenia, co do zmartwień.
Kopalnie nie są wieczne, kopalnie istnieją wtedy, kiedy są rentowne – tłumaczył minister energii Krzysztof Tchórzewski. W ciągu ostatnich kilkunastu lat było to najprawdziwsze zdanie o górnictwie jakie padło z ust polityka będącego u władzy.
W rachunku za energię elektryczną przeciętnego gospodarstwa domowego w Unii Europejskiej 12% stanowią koszty wsparcia energetyki odnawialnej. Jej udział w wytwarzaniu elektryczności w UE przekroczył 27%, podwajając się od 2004 roku.