Wiek energetyków. Opowieść o ludziach, którzy zmieniali Polskę

„Wiek energetyków” nominowany do nagrody dla najlepszej książki ekonomicznej roku

Nasza cywilizacja bez elektryczności przestałaby funkcjonować. Woda w kranach, maszyny fabryczne, światła uliczne, aparatura medyczna, telekomunikacja, a nawet stacje benzynowe – wszystko działa dzięki energii elektrycznej.

Jak do tego doszło? W jaki sposób w XVIII-wiecznej Rzeczypospolitej odkrywano elektryczność i gdzie znalazła ona wówczas zastosowanie? Kto i dlaczego budował pierwsze elektrownie pod zaborami? Kogo było stać na opłacenie rachunków za światło w dwudziestoleciu międzywojennym? Jak wyglądały realia budów PRL-owskich elektrowni, które dziś są podstawą naszej gospodarki? Jak wyglądała transformacja energetyczna po 1989 r.? Czego współcześni energetycy spodziewają się w horyzoncie najbliższych 100 lat?

To tylko garstka spośród pytań, na które staramy się odpowiedzieć w niniejszej książce. Sięgamy po realia epoki, pokazujemy tło polityczne, gospodarcze i społeczne. Przywołujemy anegdoty. Często oddajemy głos bezpośrednim świadkom wydarzeń i prasie tamtych czasów.

Jesteśmy przekonani, że ta książka nie raz Państwa zaskoczy. Opisujemy początki eksperymentów z wytwarzaniem i magazynowaniem energii elektrycznej w Polsce oraz jej wykorzystaniem do oświetlenia w naszym kraju o kilkadziesiąt lat wcześniejsze niż znane dotychczas historykom. Sięgnęliśmy do dotyczących energetyki dokumentów KC PZPR, do których być może nikt nie zaglądał po upadku komunizmu. Napisaliśmy historię ostatnich trzech dekad transformacji energetycznej, która do tej pory nie doczekała się kompleksowego opracowania.

Dylematy, z którymi energetyka boryka się do dziś: skąd wziąć kapitał na rozwój, importować technologie czy rozwijać własne (a jeśli tak, to jakie), jak ograniczyć wpływ elektrowni na środowisko, jak kształtować ceny prądu, musieli rozstrzygać już nasi pradziadkowie, potem dziadkowie i ojcowie. Radzili sobie lepiej lub gorzej, osiągali wielkie sukcesy i popełniali fatalne w skutkach błędy, za które płacimy do dziś. Historia polskiej energetyki to także opowieść o zapoznanych inżynierach – prorokach, menedżerach, którzy wyprzedzili swoją epokę, politykach, którzy mieli wizję, oraz politykach, którzy mieli telewizję, choć musieli ją wyłączać z braku prądu właśnie…

Wierzymy, że „Wiek energetyków“ zaciekawi także tych czytelników, którzy są przekonani, że ich jedyny związek z energetyką zaczyna się w gniazdku i kończy na rachunku. Energetycy muszą nam z kolei wybaczyć – terminami prąd i energia elektryczna celowo posługujemy się w książce zamiennie, aby ułatwić jej odbiór. Wierzymy, że prawdziwi eksperci bez problemu zorientują się w tych zabiegach stylistycznych.

Przeczytaj także artykuły napisane na kanwie książki „Wiek energetyków. Opowieść o ludziach, którzy zmieniali Polskę”.

Jeżeli nie wiedziałeś, że…

Pierwsza maszyna elektryczna pojawiła się w Polsce ponad 270 lat temu
Traktat z XVIII wieku, który spopularyzował elektryczność wśród europejskich elit, był dedykowany królowi Polski
„Historia elektryczności” została wydana w Polsce już 250 lat temu
Pierwsza na świecie bateria elektryczna powstała w Polsce w połowie XVIII wieku
Prawie 200 lat temu – na 20 lat przed narodzinami Edisona – na Uniwersytecie Warszawskim świeciła się już lampa elektryczna
Kabel elektryczny połączył Europę i USA ponad 150 lat temu
Powstańcy styczniowi uzgadniali przerzuty broni z pozostałych zaborów przez elektryczny telegraf
Dzięki elektryczności walkę Polaków z carem na bieżąco śledziła światowa prasa
Pierwsze samochody elektryczne pojawiły się w Warszawie ponad 100 lat temu
Zamachy bombowe przyśpieszyły elektryfikację Polski
W latach 30. rezygnowano z elektryczności na znak protestu
Już w II Rzeczypospolitej planowano budowę pierwszej elektrowni wiatrowej
W budowę polskiego systemu energetycznego zaangażować chciał się Rockefeller
W II RP ze względów bezpieczeństwa preferowano elektrownie na gaz i wodę, a nie węgiel
W okupowanej Polsce ciężarówki benzynowe zamieniano na auta elektryczne
W śląskich elektrowniach pasły się owce, a w Elektrowni Kozienice planowano hodowlę byków
W 1979 r. zmieniono ramówkę TVP, aby zmniejszyć obciążenie elektrowni
Wolne soboty w PRL zapoczątkowali energetycy
W latach 80. dla energetyków bardzo ważny był „odruch sedesowy” obywateli
W 1981 r. przez bardzo skrupulatną pracę energetyków zabrakło mocy w systemie
W latach 90. energetycy odcinali prąd nawet zadłużonym szkołom
W podłączeniu Polski do zachodniego systemu energetycznego pomogła pomyłka
Łatwiej było wyprowadzić Armię Czerwoną z Polski, niż odłączyć się od poradzieckiego systemu energetycznego
W latach 90. jedyną kobietą na świecie zarządzającą wielkim systemem energetycznym była Polka
W Polsce powstała jedna z pierwszych giełd energii elektrycznej na świecie
Polska energetyka stoi dziś przed wyzwaniem „trudniejszym niż kiedykolwiek w ostatnich 100 latach”

…to znaczy, że ta książka jest dla Ciebie.

Spis treści książki „Wiek energetyków. Opowieść o ludziach, którzy zmieniali Polskę”

Przedmowa (str. 5)

Część I — Rzeczpospolita Obojga Narodów

„Wykłady przeobraziły się w zgromadzenia beau monde” (str. 8)
„Wielkie wydarzenie dziejowe” (str. 14)

Część II — Pod zaborami

„Godne podziwienia słupy Woltayskie rozlały wiecey światła” (str. 20)
„Przejście z ruchu końskiego, ba, nawet parowego, na elektryczny” (str. 25)
„Ulice jaśniały światłem elektrycznem, budząc sensację” (str. 36)
„I oto zapragnęliśmy, by cud stał się rzeczywistością” (str. 42)

Część III — Druga Rzeczpospolita

„Znamy znacznie lepsze lokaty” (str. 50)
„Nie mieliśmy przecież żadnej waluty” (str. 54)
„Sprawa koncesji przesunęła w płaszczyznę polityczną” (str. 62)
„Byliśmy świadkami wielu kroków naprzód, ale i wielu w tył” (str. 70)
„Spragnionemu imbryk elektryczny na myśli” (str. 80)
„Od samego początku dziełem mózgów i rąk polskich” (str. 84)
„Ceny za prąd są w dalszym ciągu bardzo wysokie” (str. 88)

Część IV — Druga wojna światowa

„Uszkodzeń było tak dużo, że nie nadążaliśmy naprawiać” (str. 92)
„Dom staje się zimną, mroźną jaskinią” (str. 95)
„Nasz front – elektrowni forteca” (str. 101)

CZĘŚĆ V — Polska Rzeczpospolita Ludowa

„Przeliczyliśmy się z siłami” (str. 112)
„Najstarszy z komitetu rozbija lampę naftową” (str. 118)
„Wyścig między energetyką a potrzebami gospodarki narodowej trwa…” (str. 125)
„Nie ma Polaka, który by bez słusznej dumy patrzał na te gigantyczne osiągnięcia” (str. 135)
„Mamy oto megawaty, nie mamy prądu” (str. 145)
„Bóg się rodzi, moc truchleje” (str. 158)
„Z jeziora wyjdzie Golem, ale pójdzie sobie gdzieś indziej” (str. 168)
„Nie masz byka nad energetyka” (str. 172)

Część VI — Trzecia Rzeczpospolita