Ustawa o OZE w 55 punktach

Spis treści

1 lipca weszła w życie znowelizowana ustawa o odnawialnych źródłach energii. W 55 punktach podsumowujemy wszystkie najważniejsze zmiany m.in. w zakresie biomasy, współspalania, biogazowni rolniczych, niebieskich certyfikatów, rozliczania proumentów, mikroinstalacji, klastrów energii i spółdzielni energetycznych, nowych zasad przeprowadzania aukcji OZE, czy rozliczania opłaty przejściowej i sposobu wydawania zgromadzonych przez państwo pieniędzy.

Dotyczy: nowelizacja ustawy o OZE
Tytuł: ustawa o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii
Etap: stosowanie
{loadmodule mod_email}

Biomasa i współspalanie

Zdefiniowano „biomasę lokalną” jako „biomasę z upraw energetycznych, a także odpady lub pozostałości z produkcji rolnej oraz przemysłu przetwarzającego jej produkty, zboża inne niż pełnowartościowe, pozyskane w sposób zrównoważony, określony w przepisach wydanych na podstawie art. 119”.
Zgodnie z nowym brzmieniem art. 119 to minister rolnictwa (a nie energii) wyda rozporządzenie o sposobie dokumentacji biomasy, w tym lokalnej i promieniu z jakiego może ona pochodzić (nie większego, niż 300 km). Zgodnie z nowym brzmieniem minister rolnictwa „może” określić jakie rodzaje biomasy będą uznawane za paliwo za które przysługują zielone certyfikaty, obowiązek zakupu energii lub wsparcie w systemie aukcyjnym.
Zmniejszono wymogi jakie spełniać ma dedykowana instalacja współspalania – minimalny udział wartości energetycznej biomasy spalanej w takiej instalacji będzie mógł wynosić tylko 15%, wobec 20% proponowanych w pierwotnej wersji projektu ustawy oraz od 20% do 30% w aktualnie obowiązujących przepisach.
Współspalanie dedykowane będzie możliwe w każdej wielkości blokach fluidalnych, a nie jedynie tych o mocy do 50 MW.
Wprowadzono definicję „drewna energetycznego” (w miejsce drewna pełnowartościowego), którym będzie „surowiec drzewny, który ze względu na cechy jakościowo-wymiarowe i fizyko-chemiczne posiada obniżoną wartość techniczną i użytkową uniemożliwiającą jego przemysłowe wykorzystanie” (treść przepisu zaproponowana przez Lasy Państwowe).
Ograniczenie możliwości uzyskania zielonych certyfikatów za energię ze współspalania w ilości nie większej, niż średnia produkcja z lat 2011-2013 nie będzie dotyczyć współspalania dedykowanego.
o kwalifikowaniu biomasy jako paliwa, za które przysługuje świadectwo pochodzenia, decydować będzie rozporządzenie ministra rolnictwa. On także określi odległość (nie większą, niż 300 km) z jakiej może być sprowadzana biomasa lokalna.
dopuszczono do aukcji OZE współspalanie dedykowane w blokach o mocy większej niż 50 MW.

Klastry energii

Wprowadzono definicję „klastra energii” (w toku prac zrezygnowano z podziału na mikro- i makroklastry). Będzie to cywilnoprawna umowa z określonym „składem” (stronami mogą być os. fizyczne, os. prawne, jednostki naukowe, instytuty badawcze lub JST) dotycząca „wytwarzania i równoważenia zapotrzebowania, dystrybucji lub obrotu energią z OZE lub z innych źródeł lub paliw”, w sieci OSD, na max. obszarze jednego powiatu. Klaster ma reprezentować „koordynator”, którym może być ktoś ze „składu” klastra lub spółdzielnia, stowarzyszenie lub fundacja powołana w tym celu.
Koncesję ma posiadać koordynator klastra. OSD będzie zobowiązane do zawarcia umowy dystrybucji z koordynatorem.

Mikroinstalacje i prosumenci

Wprowadzono definicję „prosumenta”, którym będzie odbiorca końcowy pod warunkiem, że: a) ma umowę kompleksową, b) wytwarza energię tylko z OZE, c) produkuje ją w mikroinstalacji, d) robi to w celu jej zużycia na własne potrzeby, e) potrzeby te nie mogą być związane z działalnością gospodarczą.
Zrezygnowano z obowiązków informacyjnych ciążących na wytwórcach energii w mikroinstalacjach (kwartalnych sprawozdań dla OSD).
Wprowadzono rozliczanie energii z instalacji prosumenckich przez opust w stosunku 1:0,7 (za każdą wprowadzoną do sieci dystrybucyjnej 1 kWh, prosument będzie mógł pobrać z niej w ramach opustu od cen energii i opłat zmiennych dystrybucyjnych 0,7 kWh) dla instalacji powyżej 10 kW mocy oraz 1:0,8 dla mikroinstalacji do 10 kW.
W ramach opustu sprzedawca zobowiązany będzie rozliczać energię wyprodukowaną najdalej 365 dni przed rozliczeniem. Nadwyżka energii wprowadzonej przez prosumenta nad pobraną przez niego będzie „dysponowana” przez sprzedawcę, ale nie będzie stanowić jego przychodu.
Właścicielowi mikroinstalacji nie będącym prosumentem przysługuje prawo sprzedaży energii sprzedawcy zobowiązanemu za 100% średniej ceny rynkowej przez 15 lat, najpóźniej do 2035 roku. Sprzedawca zobowiązany w całości pokrywa wówczas koszty bilansowania handlowego.
Zrezygnowano z taryf gwarantowanych dla pierwszych 800 MW mikroinstalacji (o stawkach od 45 do 75 gr/kWh).
wydłużono z proponowanych 10 do 15 lat okres rozliczania net-meteringu prosumenta, nie później jednak niż do końca 2035 roku.

Spółdzielnie energetyczne

Wprowadzono definicję „spółdzielni energetycznej”, która ma być ograniczona jedynie do wytwarzania w instalacjach OZE o łącznej mocy do 10 MWe, 30 MW w skojarzeniu lub produkcji do 40 mln m sześc. biogazu rocznie i równoważenia zapotrzebowania na energię swoich członków przyłączonych do „zdefiniowanej obszarowo sieci dystrybucyjnej” lub ciepłowniczej i jedynie na obszarze gmin wiejskich lub miejsko-wiejskich.
Na wniosek spółdzielni Prezes URE będzie mógł uznać, że działa ona w zamkniętym systemie dystrybucyjnym. jeżeli energia będzie dostarczana tylko do członków spółdzielni lub liczba użytkowników systemu dystrybucyjnego jest mniejsza niż 1 tys. (w obu przypadkach zaopatrywani mogą być wyłączeni odbiorcy z umowami kompleksowymi). Decyzja Prezesa URE wiąże się ze znacznym ograniczeniem obowiązków OSD.

Duże instalacje OZE i kolorowe certyfikaty

Wprowadzono definicję „hybrydowej instalacji OZE”, składającej się z min. dwóch instalacji OZE (bez współspalania) oraz „różniące się charakterystyką dyspozycyjności” i „tworzące spójny funkcjonalnie i obszarowo zestaw zapewniający odbiorcy stały dostęp do energii”. Może być połączony z magazynem energii. Pojęcia niedookreślone, jak tłumaczyło ME są użyte celowo, by to URE mogło zdecydować czy coś „różni się charakterystyką” i jest „spójne”.
W definicji instalacji OZE zrezygnowano z obowiązku jednego miejsca przyłączenia i jednego rodzaju OZE.
Obowiązek zakupu energii z OZE ograniczono do instalacji o mocy mniejszej niż 500 kW. Doprecyzowano, że koszt bilansowania handlowego takiej instalacji w całości poniesie sprzedawca zobowiązany.
Obowiązek uiszczenia zielonych certyfikatów (zamiast opłaty zastępczej) będzie istniał zawsze, gdy średnia ważona cena ZC będzie poniżej 100% opłaty zastępczej (a nie 75% tej opłaty, jak obecnie). Wnieść opłatę zastępczą w takiej sytuacji będzie można pod warunkiem wykazania, że składało się zlecenia kupna w sześciu transakcjach sesyjnych, a zabrakło ofert sprzedaży. Przepisy nie określają co w sytuacji, gdy oferty sprzedaży są, ale powyżej opłaty zastępczej.
określono obowiązek umorzenia w drugim półroczu 2016 roku na poziomie 14,35% zielonych certyfikatów oraz 0,65% brązowych i niebieskich (biogazowych).

Biogazownie i niebieskie certyfikaty

świadectwa pochodzenia maja być wydawane oddzielnie dla energii elektrycznej z biogazu rolniczego (niebieskie certyfikaty) i z innych źródeł odnawialnych (zielone).
wykonywanie obowiązku umorzenia świadectw pochodzenia zostanie rozbity na nowe niebieskie certyfikaty (energii elektrycznej z biogazu rolniczego) oraz dotychczasowe brązowe (dla zatłaczanego do sieci biogazu) i zielone certyfikaty (ze wszystkich innych źródeł OZE).
obowiązek OZE podzielono na ten realizowany zielonymi certyfikatami (19,35%) oraz niebieskimi certyfikatami (0,65%). Jest to obowiązek maksymalny, który będzie mógł zostać zredukowany rozporządzeniem. W drugim półroczu 2016 roku został on określony na poziomie 14,35% zielonych certyfikatów oraz 0,65% niebieskich (biogazowych).
biogazownie rolnicze będą otrzymywać niebieskie certyfikaty dopiero za energię wyprodukowaną od 1 lipca 2016 roku,
świadectwa pochodzenia wydane za energię wyprodukowaną w biogazowniach rolniczych wcześniej będą rozliczane w ramach obowiązku umarzania zielonych certyfikatów.
określono, że cena referencyjna dla biogazowni rolniczych nie może być niższa, niż 550 zł/MWh, co umożliwi im uzyskanie wyższego wsparcia także w przypadku, gdy inwestorzy skorzystali już z pomocy na etapie budowy.
Rozszerzono obowiązek badania przez URE tzw. efektu zachęty także na wytwórców biogazu rolniczego.

Aukcje OZE

wprowadzono osobne koszyki aukcyjne dla spółdzielni energetycznych, instalacji wytwarzających energię elektryczną wyłączni z biogazu rolniczego oraz połączono koszyki dla mikro- i makroklastrów energii w jeden – dla klastrów energii.
umożliwiono start w aukcjach OZE instalacjom zlokalizowanym poza terytorium RP, ale tylko w ilości i wartości ogółem do 5% oraz jedynie na zasadzie wzajemności z państwem, które także to umożliwia polskim wytwórcom (po zawarciu umowy międzyrządowej w tej sprawie).
umożliwiono Ministrowi Energii przeprowadzanie dodatkowych „aukcji interwencyjnych”, w których będzie mógł wskazać dokładną technologię z jakiej energia będzie kontraktowana. W trakcie posiedzenia komisji minister Tchórzewski wskazał, że taka potrzeba może zajść np. w przypadku chęci zakontraktowania energii z hydroelektrowni. Nie sprecyzował, czy chodzi o hydroelektrownię na Wiśle.
wprowadzono dodatkową sankcję za produkcję energii w systemie aukcyjnym z mniejszym stopniem wykorzystania mocy, niż 3504 godz./rok, jeżeli wytwórca wystartował w aukcji w takim koszyku technologicznym. Karą jest obowiązek zwrotu całej otrzymanej omocy publiczne. Z odpowiedzialności wytwórcy zwolnić może go wystąpienie jednej z 4 okoliczności (nowe regulacje prawne, konieczność zabezpieczenia pracy systemu, awaria w systemie, siła wyższa)
dopuszczono do aukcji hydroelektrownie o mocy do 20 MW (zamiast poprzedniego ograniczenia do 5 MW).
wprowadzono 7 koszyków aukcyjnych dla energii z instalacji OZE:

o stopniu wykorzystania mocy zainstalowanej elektrycznej, łącznej bez względu na źródło pochodzenia, większym niż 3504 MWh/MW/rok;

wykorzystujących do wytworzenia energii elektrycznej ulegającą biodegradacji część odpadów przemysłowych i komunalnych, pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, w tym odpadów z instalacji do przetwarzania odpadów oraz odpadów z uzdatniania wody i oczyszczania ścieków, w szczególności osadów ściekowych, zgodnie z przepisami o odpadach w zakresie kwalifikowania części energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów;

w których emisja CO2 jest nie większa niż 100 kg/MWh, o stopniu wykorzystania mocy zainstalowanej elektrycznej większym niż 3504 MWh/MW/rok;

przez członków klastra energii;

przez członków spółdzielni energetycznej;

wykorzystujących wyłącznie biogaz rolniczy do wytwarzania energii elektrycznej;

innej niż wymieniona w pkt 1–6.

w każdym z koszyków aukcje nadal będą organizowane dla instalacji o mocy do 1 MW i powyżej.
do aukcji dopuszczono zakontraktowanie do 5% energii z projektów zlokalizowanych w innych krajach, ale pod warunkiem wzajemności potwierdzonej umową międzyrządową. Na razie Polska nie ma zawartej i nie negocjuje żadnej takiej umowy.
Minister Energii najpóźniej 60 dni przed pierwszą aukcją określi ceny referencyjne, z zastrzeżeniem, że do 2018 roku cena referencyjna dla biogazowni rolniczych nie może być niższa, niż 550 zł/MWh.
przy ustalaniu cen referencyjnych ME ma brać pod uwagę 4 nowe przesłanki: wpływ technologii na redukcję zanieczyszczeń (zwłaszcza metanu), gospodarowanie wodami, cele gospodarcze i społeczne (w tym tworzenie nowych miejsc pracy) oraz oszczędność energii płynącą z kogeneracji.
ME określi 21 różnych cen referencyjnych – o 3 więcej, niż do tej pory dla: spalarni odpadów, instalacji hybrydowych do 1 MW oraz instalacji hybrydowych pow. 1 MW, przy czym nie określono jak dokładnie ma być wyznaczana cena dla układów hybrydowych, które mogą składać się w różnych proporcjach z różnych technologii.
URE będzie mógł przeprowadzić aukcję interwencyjną na konkretną technologię wskazaną w rozporządzeniu ME. ME (zamiast rządu) określi w takim przypadku także maksymalną ilość i wartość kontraktowanej energii.
długość obowiązku zakupu energii zakontraktowanej na aukcji także określi rozporządzenie ME.
opłatę OZE pobierać będzie PSE SA, a nie OREO SA (likwidowany). Płatnikami opłaty staną się dystrybutorzy energii (zamiast PSE SA), jednak PSE będzie ją pobierać od odbiorców przyłączonych bezpośrednio do sieci przesyłowej.

Opłata przejściowa

ustalono sztywne (w większości przypadku wyższe, od obecnych) stawki opłaty przejściowej.
nadmiar środków pobranych, a nie wypłaconych po ostatecznym rozliczeniu odszkodowań za rozwiązanie kontraktów długoterminowych nie zostanie wpłacony na rachunek OSP i uwzględniony w taryfie przesyłowej. Pobór opłaty ma trwać mimo zakończenia wypłacania odszkodowań za rozwiązanie KDT-ów.
ME obejmuje nadzór właścicielski nad Zarządcą Rozliczeń SA (ZRSA), który zbiera i rozlicza środki z opłaty przejściowej. Do tej pory nadzór sprawował Pełnomocnik Rządu ds. Strategicznej Infrastruktury Energetycznej (Piotr Naimski).
środki zebrane przez ZRSA będą mogły być lokowane także w certyfikaty inwestycyjne funduszu kontrolowanego bezpośrednio lub pośrednio przez Skarb Państwa.
ulokowane w ten sposób środki będą mogły zostać zamienione na akcje spółek energetycznych.
tak skupione przez ZRSA akcje mogą zostać nieodpłatnie przekazane Skarbowi Państwa.
ZRSA nie zostanie zlikwidowany po ostatecznym rozliczeniu odszkodowań za KDT-y.

Pozostałe zmiany

obniżono stawkę opłaty przejściowej dla odbiorców energii przyłączonych do sieci wysokich napięć z proponowanych pierwotnie 7,38 zł/kW do 3,93 zł/kW wobec tegorocznej stawki 4,83 zł/kW. Posłowie otrzymali w tej sprawie pismo przedstawicieli branży górnictwa kamiennego, którzy sprzeciwiali się wzrostowi obciążenia funkcjonowania ich przedsiębiorstw.
zgodnie ze zmianą dokonaną w Prawie energetycznym umowa przyłączeniowa dla morskich farm wiatrowych ma przewidywać obowiązek wprowadzenia po raz pierwszy energii do sieci w ciągu najpóźniej 120 m-cy (10 lat) od podpisania, w miejsce dotychczasowych 72 m-cy (6 lat)..
w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa pracy sieci, operator systemu dystrybucyjnego może ograniczyć pracę lub odłączyć mikroinstalacje o mocy pow. 10 kW. W przypadku takiego zagrożenia robi to w pierwszej kolejności w stosunku do mikroisntlaacji właśnie.